Eitem ar yr agenda

I ystyried adroddiad gan y Pennaeth Gwella Busnes a Moderneiddio (copi’n amgaeedig) ar y newidiadau sydd eu hangen yn y ffordd y rheolir risg yn y Cyngor.

Roedd adroddiad gan y Pennaeth Busnes, Cynllunio a Pherfformiad, oedd yn egluro’r newidiadau a fynnir yn y modd y mae’r Cyngor yn rheoli risg o ran Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol, wedi ei gylchredeg ymlaen llaw.       

Darparodd y Pennaeth Busnes, Cynllunio a Pherfformiad grynodeb manwl o’r adroddiad. Eglurodd er mwyn cydymffurfio â'r Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol mae angen i'r Cyngor adolygu'r ffordd y mae'n rheoli risg, ac roedd yr adroddiad yn archwilio rhai o'r materion mae’r newid hwn yn eu codi ar gyfer y Cyngor, ac yn ystyried ei effaith bosibl ar y Gofrestr Risg Gorfforaethol.         

Roedd Ddeddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol yn cynnwys newidiadau pellgyrhaeddol i'r ffordd y mae'n ofynnol i'r Cyngor gynnal ei fusnes, a byddai angen iddo yn y dyfodol ddangos sut y mae'n cyfrannu at y saith nod trwy gyhoeddi amcanion Lles blynyddol. Yn fwy sylfaenol fyddai’r disgwyliad y byddai’r Cyngor yn newid y ffordd y mae'n gwneud penderfyniadau trwy gymryd i ystyriaeth y pum Egwyddor Datblygu Cynaliadwy: Hirdymor, Atal, Integreiddio, Cydweithredu, Cynnwys.

Rhoddodd y Pennaeth Busnes, Cynllunio a Pherfformiad grynodeb o bob un o’r pum Egwyddor Datblygu Cynaliadwy a gynhwyswyd yn yr adroddiad. Cyfeiriwyd at yr her o ran rheoli risg, gyda risgiau’n cael eu rhannu’n rhai ‘gweithredol’ tymor byr a rhai ‘strategol’ hirdymor. Roedd manylion yn ymwneud â rheoli risgiau penodol, ynghyd â’r camau lliniarol a’r opsiynau a weithredwyd i liniaru’r risgiau cymhleth, wedi eu hamlinellu yn yr adroddiad.                                 

Rhoddwyd cadarnhad gan y Pennaeth Busnes, Cynllunio a Pherfformiad bod y Cyngor yn hyderus bod eu proses risg weithredol gyfredol yn addas i’r diben. Sut bynnag, y dasg fwy fyddai dechrau datblygu’r offerynnau a’r technegau a fyddai’n helpu i fodelu'r broses yn y dyfodol yn well.

Roedd y Cyngor yn gweithio gydag Awdurdodau partner i ddatblygu dull o asesu effaith, ac roeddynt hefyd yn treialu gwaith gwydnwch yn y gymuned y bwriedir iddo hybu meddwl hirdymor ac ymgysylltiad adeiladol mewn perthynas â phroblemau a rennir. Rhoddwyd gwybod i’r Aelodau y byddai gwaith pellach yn cael ei ddatblygu wrth ddechrau defnyddio'r pum Egwyddor Datblygu Cynaliadwy.

Mynegwyd pryder gan y Cynghorydd S.A. Davies bod y Ddeddf wedi ei gweithredu a’i phenderfynu gan Lywodraeth Cymru. Cwestiynodd ei ffiniau, ei dulliau a lefel yr ymgysylltiad â’r cyhoedd ynghyd â’r disgwyliadau o’r Ddeddf. Eglurodd y Pennaeth Busnes, Cynllunio a Pherfformiad bod sawl agwedd a gofynion y Ddeddf yn cael sylw gan y Cyngor ar hyn o bryd, a bod Aelodau Etholedig eisoes yn ymgysylltu â’r gymuned leol a’r cyhoedd yn gyffredinol. Cyfeiriodd at bwysigrwydd archwilio dulliau o gryfhau’r gymuned, ynghyd ag archwilio ymagweddau eraill o ran gwneud penderfyniadau, gyda golwg ar sicrhau lefel o welliant ar gyfer cenedlaethau i’r dyfodol.                

Eglurodd y Cynghorydd H.H. Evans ei bod yn anochel y byddai’r Ddeddf yn cael ei chyflwyno ac y byddai’n bwysig canfod lefel y pwyslais y dylid ei roi ar ei datblygu. Cyfeiriodd at sawl maes y byddid yn cael eu dylanwadu gan y Ddeddf, gyda chyfeiriad penodol at Addysg a Diogelu, ac amlygodd yr angen i wneud y gorau o’r agweddau cadarnhaol sydd wedi eu hymgorffori yn y Ddeddf. Mynegodd y farn na fyddai ymgysylltu’n tanseilio rôl Aelodau ac mai Cynllun Corfforaethol y Cyngor fyddai’r dylanwad fyddai’n gyrru pethau yn eu blaenau ar gyfer yr Awdurdod, gan ystyried egwyddorion arweiniol y nodau o fewn y Ddeddf.

Cytunodd y Cadeirydd â’r barnau a fynegwyd gan gynrychiolydd Swyddfa Archwilio Cymru o ran yr angen i edrych ar y darlun ehangach a’r angen am newid meddylfryd, wrth beidio â chael ein gyrru gan fiwrocratiaeth. Mewn ymateb i gwestiwn gany Pwyllgor, eglurwyd, os oedd y Cyngor yn anwybyddu neu’n methu â mynd i’r afael â gofynion y Ddeddf, yna gallant fod yn agored i’w herio yn y dyfodol. Eglurodd y Pennaeth Gwasanaethau Cyfreithiol, Adnoddau Dynol a Democrataidd bod y Ddeddf yn cyfeirio at weithredu neu gymryd camau rhesymol, ac os ystyriwyd bod camau gweithredu cyfiawn wedi eu cymryd, yna ni fyddai achos i weithredu.

Roedd y Cynghorydd P.C. Duffy wedi amlygu pwysigrwydd cynllunio ymlaen er budd cenedlaethau’r dyfodol, ynghyd ag asesu unrhyw risgiau cysylltiedig, a mynegodd y farn y gallai cyflwyno rhagor o astudiaethau peilot fod yn fanteisiol.

Cyfeiriodd y Cynghorydd H.H. Evans at y buddion posibl y gellid eu cyflawni drwy fonitro gweithredu gan gyrff a sefydliadau eraill ynghyd ag asesu lefel yr ymrwymiad. Awgrymodd y dylid defnyddio’r Ddeddf fel cyfrwng i wella darpariaeth gwasanaeth gydag adnoddau cyfyngedig, ac y dylid ymgorffori’r Ddeddf o fewn y broses benderfynu.

Yn ystod y drafodaeth ddilynol, cyfeiriwyd at dreialu gwaith o ran gwydnwch yn y gymuned gyda’r bwriad o feddwl am broblemau a rennir o safbwynt hirdymor ynghyd â mynd ati i ymgysylltu mewn modd adeiladol (People to People yn Llangollen). Eglurwyd yr ymgymerwyd â’r cynllun yn Llangollen a bu’r ymateb yn gadarnhaol iawn. Mewn ymateb i gais i swyddogion, cytunwyd y dylid cyfleu canlyniad y prosiect i’r Cadeirydd ac yna ei anfon ymlaen i Aelodau’r Pwyllgor.                                   

PENDERFYNWYD – derbyn a nodi’r adroddiad.             

     (AS i Weithredu)