Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad gan y Prif Reolwr:  Cefnogi Busnes sy'n ceisio barn yr Aelodau ar y cynnydd a wnaed wrth fynd i'r afael â'r heriau a nodwyd yn Adroddiad Perfformiad Blynyddol 2013-14 (copi yn amgaeëdig).

11.35 a.m. – 12.05 p.m.

Roedd copi o adroddiad gan y Prif Reolwr:   Cefnogaeth Fusnes, a oedd yn darparu diweddariad ar yr heriau a nodwyd yn Adroddiad Perfformiad Blynyddol Cyfarwyddwr y Gwasanaethau Cymdeithasol ar gyfer 2013/14, wedi’i gylchredeg cyn y cyfarfod.   Cyflwynwyd yr adroddiad i’r Aelodau gan Gyfarwyddwr y Gwasanaethau Cymdeithasol ac yn nodi’r cynnydd a wnaed hyd yn hyn i fynd i’r afael â meysydd a amlygwyd yn Adroddiad Blynyddol 2013/14, oedd yn canolbwyntio ar wella perfformiad, neu ymdrin â phwysau newydd a nodwyd yn ystod y flwyddyn gyfredol.   Er bod perfformiad yn gwella yn y mwyafrif o’r meysydd a nodwyd yn yr adroddiad y llynedd, roedd lle i wella.   

Roedd y rhesymau dros berfformiad sy’n is na'r targed mewn meysydd megis nifer yr ymweliadau statudol i blant sy’n derbyn gofal a chanran y plant sy’n derbyn gofal oedd wedi newid ysgol un neu fwy o weithiau wedi’u dogfennu’n dda.   Nid oedd yr ystadegau sylfaenol yn darparu’r darlun cyflawn, a oedd yn llawer mwy cadarnhaol gan ei fod yn well am ddiwallu anghenion y plant na’r angen i’r Awdurdod ddiwallu targedau.   Roedd gofal cymdeithasol yn faes cymhleth iawn, gan fod yn rhaid parchu anghenion a hawliau dynol unigolion.   Er enghraifft, ni fyddai’n bosibl cyflawni cyfradd asesu 100% ar gyfer yr holl ofalwyr gan nad oedd pawb yn ystyried eu hunain fel ‘gofalwr’ er eu bod yn cyflawni rôl ‘gofalwr’ e.e. priod neu bartner, rhiant neu blentyn.   Mewn  achosion o’r fath roedd yn rhaid parchu dewis neu ffafriaeth unigol.   Roedd Adran y Gwasanaethau Cymdeithasol yn gweithio’n agos gyda’r Adran Addysg ac ysgolion i gefnogi plant a nodwyd fel rhai sydd â rôl ‘gofalwr’ yn y cartref.   Roedd hefyd yn bwysig deall bod y Cyngor yn cefnogi gofalwyr nid yn unig fel unigolion ond ymagwedd gymunedol gyfan o rôl y gofalwr.   

Pwysleisiwyd er bod LlC yn hynod awyddus i hyrwyddo’r defnydd o Daliadau Uniongyrchol a Chronfeydd Gwasanaeth Unigol roeddent yn cymryd llawer o amser, yn gymhleth a biwrocrataidd i’w gweinyddu.   Roedd rhai awdurdodau yn Lloegr wedi dewis peidio â darparu’r dewisiadau hyn, nid oedd unrhyw awgrym y byddai dewis peidio yn opsiwn yng Nghymru.   Roedd y swyddogion yn gweithio gyda theuluoedd ac unigolion i’w hyrwyddo, fodd bynnag roedd yn bwysig deall nad oedd taliadau uniongyrchol neu gronfeydd gwasanaeth unigol yn addas ar gyfer pob unigolyn.   

Roedd Dyfarniad y Goruchaf Lys ym mis Mawrth 2014 o ran colli rhyddid yn achosi pwysau enfawr ar Adran y Gwasanaethau Cymdeithasol a’i gyllideb, gyda staff yn derbyn hyfforddiant i ymdrin â chynnydd enfawr yn nifer y ceisiadau o golli rhyddid.   Er mwyn lliniaru unrhyw risg, a godwyd i risg lefel uchel ar gyfer yr Awdurdod ac o ganlyniad roedd wedi’i gynnwys ar y Gofrestr Risg Gorfforaethol, cynhaliwyd ymarfer i asesu nifer posibl y ceisiadau y gellir eu derbyn.   Roedd canfyddiadau’r ymarfer hwn wedi arwain at 10 ymarferydd ychwanegol yn derbyn hyfforddiant i gynnal yr asesiadau.   Roedd hyn yn amlwg yn rhoi pwysau ar gyllidebau ac adnoddau cyfyngol.    Disgwylir canllawiau LlC ynglŷn ag asesiadau colli rhyddid, yn y cyfamser roedd y Cyngor yn gweithio yn unol â’r gyfraith wrth gynnal asesiadau.   

Roedd Cymdeithas Cyfarwyddwyr Gwasanaethau Cymdeithasol Cymru a Rheoleiddwyr Arolygiaeth Gofal a Gwasanaethau Cymdeithasol Cymru (AGGCC) yn gweithio gyda LlC i lenwi’r bwlch hwn cyn gynted ag y bo modd.   Fodd bynnag, roedd y mater wedi’i gymhlethu ymhellach yn ddiweddar oherwydd y cyflwynwyd her gyfreithiol i benderfyniad y Goruchaf Lys yn Lloegr.   Felly annhebygol fyddai unrhyw gyhoeddiad ynglŷn â chanllawiau  cyn y gwneir penderfyniad ynglŷn â'r her gyfreithiol.  Mewn ymateb i bryderon yr aelodau ynglŷn â’r risgiau i’r Awdurdod o ganlyniad i’r dyfarniad, cynghorodd Bennaeth yr Adain Archwilio Mewnol, fel archwilwyr allanol, roedd ei dîm yn ystyried y risg fel rhan o risg gyffredinol mewn perthynas â Diogelu Corfforaethol.    Eglurwyd i’r Aelodau hefyd y byddai adroddiad cynnydd pellach ynglŷn â’r holl feysydd a amlygwyd yn yr adroddiad cyfredol yn cael ei gynnwys fel rhan o Adroddiad Perfformiad Blynyddol Cyfarwyddwr y Gwasanaethau Cymdeithasol ar gyfer 2014/15, fydd yn cael ei gyflwyno i’r Pwyllgor yn y cyfarfod ym mis Mehefin 2015.   

Yn dilyn trafodaeth fanwl:

PENDERFYNWYD – yn amodol ar y sylwadau uchod, y dylid derbyn yr adroddiad a nodi’r cynnydd a wnaed hyd yn hyn i ddelio â’r heriau a amlygwyd yn Adroddiad Perfformiad Blynyddol Cyfarwyddwr y Gwasanaethau Cymdeithasol ar gyfer 2013/14.