Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad gan y Cynghorydd Julian Thompson-Hill, Aelod Arweiniol dros Gyllid ac Asedau (copi amgaeedig) yn argymell y dylid cyflwyno arbedion y gyllideb i'r Cyngor i'w gymeradwyo.

{0>RESOLVED that Cabinet, having taken into account the discussions at the numerous all member budget workshops to achieve the £17.1m savings required, recommends that the savings listed in Appendix 1 to the report be taken to all members at Council for approval.<}0{>PENDERFYNWYD bod y Cabinet, ar ôl ystyried y trafodaethau yn y gweithdai cyllideb niferus i’r holl aelodau er mwyn cyflawni’r arbedion o £17.1m sydd ei angen, yn argymell bod yr arbedion a restrir yn Atodiad 1 i'r adroddiad yn cael eu cymryd i holl aelodau'r Cyngor i'w cymeradwyo.<0}

Cyflwynodd y Cynghorydd Julian Thompson-Hill yr adroddiad yn argymell cyflwyno Cam 2 yr arbedion yn y gyllideb ger bron y Cyngor i'w cymeradwyo. Roedd yr adroddiad yn amlinellu sefyllfa gyfredol y gyllideb ac yn manylu ar y cynigion diweddaraf i ganfod arbedion sy’n dod i gyfanswm o £3.6 miliwn yn 2015/16 ac £1.8 miliwn yn 2016/17.

Tynnodd yr Arweinydd sylw at y gwaith caled y mae Aelodau Arweiniol a Phenaethiaid Gwasanaeth wedi ei wneud i ddynodi dewisiadau i'w hystyried ac i sicrhau eu bod yn gwbl ymwybodol o oblygiadau'r cynigion.  Tra oedd yn cydnabod bod angen gwneud penderfyniadau anodd nododd ei fod yn fodlon bod y broses o bennu cyllideb wedi bod yn gadarn, yn agored ac yn dryloyw a diolchodd i’r holl aelodau am eu cyfranogiad.  Atgoffwyd yr aelodau gan y Cynghorydd Thompson-Hill am y broses gynhwysfawr i ddynodi'r arbedion y mae eu hangen i gyflawni cyllideb gytbwys dros y ddwy flynedd nesaf.  Cafwyd diweddariad ganddo hefyd ynglŷn â’r ymarfer a wnaed i ymgysylltu â'r cyhoedd a elwid yn 'Torri’r Brethyn’ a dywedodd y byddai adborth yn cael ei adrodd ger bron y Cyngor llawn ochr yn ochr ag argymhellion y gyllideb a'r asesiadau effaith llawn.

Amlinellodd Aelodau'r Cabinet y cynigion cyllidol sy'n ymwneud â meysydd gwasanaeth unigol o fewn eu portffolios eu hunain y manylir arnynt yn Atodiad 1, gan egluro’r rhesymeg sydd wrth wraidd yr argymhellion hynny a'r goblygiadau dilynol sy’n deillio ohonynt.  Tra oedd yr aelodau’n rhoi ystyriaeth i'r arbedion cyllidol manteisiodd rhai ohonynt ar y cyfle i holi cwestiynau a cheisio sicrwydd ynglŷn â chynigion penodol er mwyn bodloni eu hunain mai’r rhain oedd y dewisiadau gorau i'w hargymell i'r Cyngor llawn er mwyn eu cymeradwyo.

Roedd prif agweddau’r drafodaeth yn canolbwyntio ar y meysydd gwasanaeth canlynol -

Cyllidebau Dirprwyedig Ysgolion - Mewn ymateb i gwestiynau, dywedodd y Cynghorydd Eryl Williams bod y diogelwch o 1% yn y gyllideb yn cael ei gynnal drwy fuddsoddi yn y Cynllun Corfforaethol.  O ran y gostyngiad i adlewyrchu'r lleihad yn nifer y disgyblion eglurodd beth yw swyddogaeth y Fforwm Cyllideb Ysgolion yn hynny o beth.

Cefnogaeth Addysgol - O ran cael gwared ar y grant gwisg ysgol dewisol ar gyfer Blynyddoedd 8-11 roedd eglurhad llawn wedi cael ei ddarparu yn ystod Sesiwn Briffio'r Cyngor ac nid oes disgwyl y bydd plant na allant fforddio gwisg ysgol yn gorfod gwneud heb wisg ysgol.

Gwasanaethau Gwella Ysgolion - Trafodwyd effaith dod â’r cytundeb gwasanaeth cerddoriaeth i ben a nodwyd na fyddai gwersi cerddoriaeth ar gyfer disgyblion unigol yn cael eu heffeithio.  O adolygu’r maes hwn, gwelwyd nad oedd y ddarpariaeth cyllid cerddoriaeth yn cael ei defnyddio ym mhob ysgol.  Roedd modd i ysgolion gymryd cyfrifoldeb am y gwasanaeth cerddoriaeth ac roedd rhai eisoes yn ymchwilio i’r posibilrwydd hwnnw. 

Gwasanaethau Plant a Theuluoedd - Gofynnwyd am sicrwydd na fyddai plant ag anableddau o dan anfantais o ganlyniad i gyflwyno cyfraniadau gan rieni am y gwasanaethau a ddarperir.  Dywedwyd wrth y Cabinet na ddylai cyflwyno cyfradd wastad fechan gael nemor ddim effaith, o gofio fod gan rieni fynediad o hyd at ystod o fuddion eraill.

Gwasanaethau Oedolion a Busnes - Gofynnwyd am sicrwydd na fyddai cynigion i allanoli’r cartrefi gofal y mae’r cyngor yn eu rhedeg yn niweidiol i'w trigolion. Trafododd yr Aelodau gyfeiriadau diweddar yn y wasg at safonau gwael mewn cartrefi gofal preifat a thynnodd y Cynghorydd Bobby Feely sylw at fesurau sydd yn eu lle er mwyn monitro safonau a darparu trosolwg mwy cyffredinol o ansawdd a safon y gofal mewn cartrefi gofal preifat.  Dywedodd hefyd mai dim ond tri o'r cartrefi gofal yn y sir sy’n cael eu rhedeg gan y cyngor gan ddarparu sicrwydd pendant y byddai'r ddarpariaeth gywir ar gael i bob preswylydd yr effeithir arnynt gan y cynigion ac na fyddai unrhyw wasanaeth yn cau oni bai y canfyddid darpariaeth amgen i gwrdd ag anghenion yr unigolion.  Hefyd trafododd yr Aelodau rinweddau cynlluniau tai gofal ychwanegol fel darpariaeth amgen a chafwyd diweddariad ynglŷn â’r cynnydd a wnaed gyda Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr o ran gofal  a gofal cymdeithasol integredig.

Priffyrdd a'r Amgylchedd (Cymhorthdal ​​Cludiant Cyhoeddus) - Cydnabu'r Cynghorydd David Smith bryderon ynglŷn ag effaith gostwng / cael gwared ar y cymhorthdal ​​cludiant cyhoeddus, yn enwedig ar drigolion gwledig.  Dywedodd y byddai canfyddiadau'r ymgynghoriad ynglŷn â chludiant cyhoeddus yn llywio'r broses resymoli ac y byddai’r wybodaeth honno ar gael i'w hystyried cyn cyfarfod llawn nesaf y Cyngor.

Priffyrdd a'r Amgylchedd (Cynnal a Chadw Tiroedd) - Trafododd y Cabinet effaith lleihau'r gyllideb cynnal a chadw tiroedd ar ymddangosiad gweledol, yn enwedig mewn ardaloedd arfordirol a oedd yn dibynnu'n fawr ar dwristiaeth.  Cydnabuwyd bod arddangosfeydd blodau ac ati yn cael eu cefnogi’n sylweddol mewn rhai ardaloedd ond nid mewn ardaloedd eraill.  Roedd y camau i liniaru’r cynnig yn cynnwys gofyn am nawdd ar gyfer cylchfannau ac arddangosfeydd penodol ac roedd yr aelodau’n gobeithio y gellid canfod ffynonellau cyllid allanol i gynnal safonau.

Cynllunio a Diogelu'r Cyhoedd - Trafododd yr Aelodau’r cynnig i atal neu leihau cyllid teledu cylch caeedig gan dynnu sylw at bwysigrwydd y gwasanaeth wrth atal troseddu a sicrhau erlyniadau.  Pwysleisiwyd yr angen i wneud ymdrech fawr i archwilio opsiynau eraill i geisio sicrhau dyfodol y gwasanaeth.   Cadarnhawyd bod arbedion wedi cael eu clustnodi ar gyfer 2016/17 a oedd yn gadael deuddeg mis i weithio gyda phartïon sydd â diddordeb ac i edrych ar opsiynau posibl i gyflawni’r Gwasanaeth Teledu Cylch Caeedig yn Y Rhyl, ym Mhrestatyn ac yn Rhuddlan.  Fodd bynnag, pe na bai’r ymdrechion hynny’n llwyddiannus byddai'r gwasanaeth yn dod i ben.  Nodwyd nad oedd darpariaethau teledu cylch caeedig mewn ardaloedd eraill yn cael eu hariannu gan y Cyngor Sir.

Tai a Datblygu Cymunedol - Amlygodd y Cynghorydd Eryl Williams bwysigrwydd y Cynlluniau Tref ac Ardal a gofynnodd am ailgyflwyno’r dyraniadau yn y gyllideb pe deuai cyllid allanol ar gael.  Cadarnhaodd yr Arweinydd ei ymrwymiad i'r Cynlluniau a chydnabod yr angen i fod yn ymwybodol o'r potensial ar gyfer cyllid o’r fferm wynt a chyllid Ewropeaidd ac ymateb i’r cyfleoedd hynny. Ychwanegodd hyd yn oed os yw'r cynnig i gael gwared ar y gyllideb refeniw yn cael ei gymeradwyo, roedd oddeutu £850k o danwariant o ddyraniadau blaenorol yn cael eu cadw ac ar gael ar gyfer prosiectau priodol ar gyfer gweddill tymor y Cyngor.

Cyfathrebu, Marchnata a Hamdden - Amlygwyd pwysigrwydd diwylliant a mynegwyd pryderon dros roi’r gorau i gynnal arddangosfeydd celfyddydol mewn orielau.  Y gobaith oedd y gellid canfod ffyrdd amgen i annog diwylliant a'r celfyddydau yn y sir ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol.  Amlygwyd pwysigrwydd y Scala a Chanolfan Grefft Rhuthun hefyd er gwaethaf y ffaith nad ydynt yn swyddogaethau statudol.  Rhoddodd y Cynghorydd Huw Jones sicrwydd bod y Scala a Chanolfan Grefft Rhuthun wedi cael eu trin yn deg ac mai graddfa symudol a ddefnyddiwyd wrth ostwng eu cymhorthdal.

Cyllid ac Asedau - Mewn ymateb i gwestiynau cydnabu’r Cynghorydd Julian Thompson-Hill fod y Gwasanaeth Refeniw a Budd-daliadau’n wasanaeth sy'n perfformio'n dda ond yng ngoleuni newidiadau i'w weithrediad a'r effaith bosibl ar lefelau staffio mae partneriaeth fasnachol wedi cael ei hargymell.  Mae adroddiad cyfrinachol i’w ystyried yn ddiweddarach ar y rhaglen sy’n darparu manylion pellach ynglŷn â’r cynnig.

Amlygodd y Cynghorydd Jason McLellan, Cadeirydd y Pwyllgor Llywodraethu Corfforaethol ei bryderon ynglŷn â’r broses o bennu’r gyllideb, gan ddefnyddio'r adolygiad o’r Gwasanaeth Hawliau Lles fel enghraifft.  Bydd y Pwyllgor Llywodraethu Corfforaethol yn gwneud gwaith pellach er mwyn profi a cheisio sicrwydd ynglŷn â’r broses o bennu’r gyllideb.  Ymatebodd yr Arweinydd, yr Aelod Arweiniol dros Gyllid ac Asedau a'r Prif Weithredwr i’r pryderon a godwyd gan ddarparu sicrwydd ynghylch tryloywder a chadernid y broses o bennu’r gyllideb. Nodwyd swyddogaeth y Pwyllgor Llywodraethu Corfforaethol yn cymryd trosolwg o’r broses o bennu’r gyllideb.

Darparodd y Prif Weithredwr gyd-destun ynglŷn â graddfa'r toriadau yn y gyllideb sy'n wynebu llywodraeth leol a rhai o benawdau’r ymarfer a gynhaliwyd i ymgysylltu â'r cyhoedd.  Tynnodd sylw hefyd at bwysigrwydd y berthynas â chynghorau tref/cymuned a phartneriaid eraill er mwyn ceisio sicrhau darpariaeth amgen ar gyfer swyddogaethau na fydd y Cyngor bellach yn ymgymryd â hwynt.  Gofynnodd y Cabinet i’r broses gynhwysfawr o bennu’r gyllideb ac i ymwneud pob aelod â’r broses honno gael eu hadlewyrchu yn y penderfyniad.  Talodd yr aelodau deyrnged i waith caled y swyddogion wrth liniaru effeithiau'r toriadau ac i’r creadigrwydd a ddangoswyd yn moderneiddio ac yn addasu gwasanaethau mewn amgylchiadau anodd.  O ganlyniad -

PENDERFYNWYD bod y Cabinet, ar ôl ystyried y trafodaethau a fu mewn nifer o weithdai i aelodau ynglŷn â chyflawni arbedion o £17.1 miliwn yn y gyllideb, yn argymell bod yr arbedion a restrir yn Atodiad 1 yr adroddiad yn cael eu cyflwyno ger bron holl aelodau’r Cyngor i'w cymeradwyo.

Ar y pwynt hwn (12.05pm) cafwyd egwyl ar gyfer lluniaeth.