Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad ar y cyd gan y Pennaeth Addysg a'r Rheolwr Cynllunio Addysg a Chyffyrddiadau (copi ynghlwm) sy'n ceisio i'r Pwyllgor drafod polisi Cludiant Dysgwyr y Cyngor a'i gymhwysiad mewn perthynas ag addysg gyfrwng Cymraeg.

11:10am – 12:00pm

Cyflwynodd yr Aelod Arweiniol dros Addysg, Plant a Phobl Ifanc, y Cynghorydd Huw Hilditch-Roberts yr adroddiad (a gylchredwyd yn flaenorol). Roedd yr adroddiad yn darparu trosolwg o ofynion trafnidiaeth ysgolion wrth iddynt gymhwyso i ysgolion Cymraeg o dan Fesur Teithio Dysgwyr (Cymru) 2008, a oedd wedi'i ymgorffori ym Mholisi Cludiant Dysgwyr Cyngor Sir Dinbych ei hun yn 2018. Roedd hefyd yn darparu trosolwg o'r Iaith Gymraeg. Categoreiddio ysgolion a sut roedd darpariaeth Cludiant Ysgol yn gysylltiedig â darpariaeth cyfrwng addysg. Roedd yr adroddiad yn cael ei gyflwyno i'r Pwyllgor mewn ymateb i gais gan aelodau.

Hysbyswyd y Pwyllgor bod un ymgynghoriad diweddar ac un parhaus gan Lywodraeth Cymru (LlC) a allai o bosibl arwain at newidiadau i'r Polisi Trafnidiaeth Dysgwyr a meini prawf Categoreiddio Ysgolion maes o law. O ganlyniad, roedd yr Aelod Arweiniol yn teimlo bod yr adroddiad yn cael ei ddwyn gerbron y Pwyllgor yn gynamserol. Byddai angen asesu canlyniadau'r ymgynghoriadau a'r newidiadau arfaethedig sy'n deillio ohonynt ar ôl cwblhau'r ymgynghoriadau, oherwydd gallent gael effaith sylweddol ar sut roedd ysgolion yn darparu addysg yn enwedig o ran yr Iaith Gymraeg. Roedd disgwyl i ganfyddiadau LlC gyhoeddi canfyddiadau'r ymgynghoriad yn ystod gwanwyn 2021.

Yn ystod y trafodaethau, codwyd y pwyntiau canlynol:

·         Roedd y Cadeirydd yn ymwybodol y byddai'n rhaid i ddisgyblion a fynychodd Ysgol Bro Cinmerch dalu am gludiant i fynychu Ysgol Glan Clwyd (yn dibynnu ar leoliad eu cyfeiriad cartref) neu fynd i Ysgol Brynhyfryd, gan fod yr olaf wedi'i diffinio fel eu hysgol addas agosaf ar gyfer darparu addysg Gymraeg, gan fod 80% o'i gynnig cwricwlwm ar gael trwy gyfrwng Cymraeg. Cytunodd yr Aelod Arweiniol i drafod y mater gyda'r rhieni a'r disgyblion yr effeithiwyd arnynt. Yn flaenorol, efallai bod disgyblion wedi gallu gwneud cais am deithio rhatach ar gludiant ysgol i fynychu'r ysgol o'u dewis, ond roedd newidiadau diweddar i'r Rheoliadau Hygyrchedd Cerbydau Gwasanaeth Cyhoeddus (RhHCGC) wedi golygu nad oedd hwn bellach yn opsiwn i ddisgyblion a rhieni

·          Roedd y Pwyllgor eisiau sicrhau bod rhieni a phlant yn cael eu cefnogi wrth gyrchu addysg uwchradd trwy'r cyfrwng iaith o'u dewis.

·         a ystyriwyd bod plant deuol yn gymwys i gael cludiant ysgol am ddim o'u prif gartref i'w hysgol addas agosaf. Dywedodd swyddogion y byddai eu cyfeiriad cartref ar gyfer trafnidiaeth addysg yn gyffredinol yn cael ei ystyried fel yr un a gofrestrwyd ar gyfer taliadau Budd-dal Plant y disgybl. Serch hynny, roedd hyn weithiau'n achosi problem ac amlygwyd hyn i LlC fel rhan o ymateb y Cyngor i'r ymgynghoriad diweddar.

·         Codwyd y diffiniad o addysg Gymraeg a oedd ar gael ledled Sir Ddinbych, gan fod pryder ymhlith rhieni a oedd am i'w plant gael eu haddysgu trwy gyfrwng Cymraeg. Roedd Ysgol Glan Clwyd yn ysgol Categori A a oedd yn gallu cynnig 100% o'i chwricwlwm trwy gyfrwng Cymraeg, ond roedd Ysgol Brynhyfryd yn ysgol Gymraeg Categori B, a oedd yn sicr o gynnig o leiaf 80% o'i chwricwlwm trwy'r cyfrwng o Gymraeg. Roedd y ddarpariaeth hon yn cydymffurfio â diffiniadau LlC o'r ddau gategori. Roedd yr aelodau'n poeni erbyn i'r disgyblion gyrraedd blynyddoedd 11, 12 a 13 efallai na fyddai digon o adnoddau ar gael mewn ysgolion Categori B i gynnig darpariaeth Gymraeg.

·         Hysbysodd yr Aelod Arweiniol a'r Rheolwr Cynllunio Addysg ac Adnoddau'r pwyllgor y byddai adroddiadau pellach yn cael eu cyflwyno i'r Pwyllgor ar ôl i'r ymgynghoriadau ddod i ben a bod y canfyddiadau'n hysbys.

·          

Penderfynwyd: - yn ddarostyngedig i'r arsylwadau uchod i gadarnhau nad oedd angen newid Polisi'r Awdurdod ar hyn o bryd oherwydd:

(i)   Polisi Cludiant Dysgwyr 2018 yn cwrdd yn llawn â'r gofynion statudol cyfredol o dan Fesur Teithio Dysgwyr (Cymru) 2008; a brofwyd yn gyfreithiol cyn cael ei fabwysiadu yn 2018;

(ii)  byddai newid ar hyn o bryd sut y byddai ysgolion uwchradd Cymraeg Categori 1 a 2 yn cael eu trin o ran trafnidiaeth yn tanseilio darpariaeth Addysg yn Ysgolion Cymru Categori 2 Sir Ddinbych.y risg o wneud yr Awdurdod yn agored i gael ei herio mewn perthynas â phenderfyniadau a wnaed yn flaenorol, neu benderfyniadau a wneir yn y dyfodol pe byddent yn gwrth-ddweud Deddfwriaeth, Polisi a Chanllawiau.

(iii) y ffaith bod Llywodraeth Cymru wedi ymgynghori yn ddiweddar ar newidiadau posibl yn y dyfodol i Fesur Teithio Dysgwyr (Cymru) 2008 ym mis Ionawr 2021, a gallai canlyniad y broses honno newid gofynion y dyfodol eto ar draws nifer o feysydd, gan gynnwys ysgolion cyfrwng Cymru.

(iv)gall y ffaith bod Llywodraeth Cymru ar hyn o bryd yn cynnal ymgynghoriad ar ‘Categorïau ysgolion yn ôl darpariaeth Gymraeg’ a gall canlyniad y broses honno hefyd newid y categoreiddio cyfredol ar gyfer pob ysgol gyfrwng Cymru ac unrhyw Ddeddfwriaeth gysylltiedig;

(v)  bod llythyr yn cael ei anfon at Lywodraeth Cymru yn pwysleisio'r angen iddynt sicrhau bod yr holl ddeddfwriaeth sy'n ymwneud â darpariaeth addysg a darpariaeth Trafnidiaeth Dysgwyr yn cyd-fynd i gefnogi cyflwyno'r dewis ehangaf posibl o gyfleoedd addysgol i ddisgyblion yng Nghymru;

(vi)bod adroddiadau pellach yn cael eu darparu i’r Pwyllgor ar gyhoeddi Mesur Cludiant Dysgwyr diwygiedig Llywodraeth Cymru a chasgliadau’r Adolygiad o Gategoreiddio Ysgolion Yn ôl Polisi cyfrwng Cymru yn amlinellu goblygiadau’r ‘adolygiadau’ priodol i ysgolion a disgyblion Sir Ddinbych; a

(vii)               bod yr Aelod Arweiniol dros Addysg, Plant a Phobl Ifanc yn trafod gyda rhieni disgyblion sy'n mynychu Ysgol Bro Cinmeirch y ffordd orau i ddiwallu eu hanghenion am fynediad at ddarpariaeth addysg uwchradd o'u dewis.