Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad ar sut mae’r consortiwm rhanbarthol, mewn partneriaeth â’r Awdurdod Lleol wedi esblygu ac addasu i gefnogi ysgolion yn ystod pandemig COVID a sut y mae ysgolion wedi addasu i ffyrdd newydd o weithio wrth ymateb i gyfyngiadau COVID-19 a’r effaith ar arferion darparu addysg yn y dyfodol.

10:05am – 11:00am

Cyflwynodd yr Aelod Arweiniol dros Addysg, Plant a Phobl Ifanc ochr yn ochr â'r Cyfarwyddwr Corfforaethol: Cymunedau adroddiad y Rhaglen Waith a'r Cymorth i Ysgolion yn ystod Pandemig Covid (a gylchredwyd yn flaenorol). Roedd yr adroddiad yn crynhoi sut roedd addysg ac ysgolion wedi ceisio cyflwyno'r addysg orau mewn cyfnod anodd. Amlinellwyd yn yr adroddiad a'r atodiadau oedd y cynnig addysgol a ddarparwyd i bob disgybl yn y sir, asesiad o brif ganlyniadau ac effaith y gwaith hwnnw hyd yma ynghyd ag unrhyw ganlyniadau ac effeithiau eraill a nodwyd. Amlinellodd hefyd fanylion y gwaith pellach sydd ei angen i gryfhau pob agwedd ar ddarparu addysg yn y dyfodol. Roedd yr amser wedi bod yn heriol iawn. Roedd dau swyddog o GWE hefyd yn bresennol i ateb ymholiadau.

Roedd y gwasanaeth rhanbarthol, GwE, yn ei gyfanrwydd wedi ailffocysu sawl gwaith yn ystod y cyfnod hwn i ddiwallu anghenion yr ystod o randaliadau. Cafodd y gallu i fod yn hyblyg ac ystwyth i weithio'n effeithiol gyda'i gilydd mewn gwahanol dimau, yn aml ar draws y sector, effaith sylweddol ar ymddygiad sefydliadol a chanfyddiad allanol

Roedd cyswllt rheolaidd ag arweinwyr ysgolion wedi cael derbyniad da ac wedi cyfrannu at Brifathrawon yn teimlo y gallent droi at gydweithiwr proffesiynol i rannu materion heriol ac i ddod o hyd i atebion i fynd i'r afael â materion o ddydd i ddydd.

Roedd cefnogaeth i les uwch arweinwyr wedi cael ei ddarparu trwy gyfres o weithdai a sesiynau we a oedd yn cefnogi eu gwytnwch yn ystod y cyfnod anodd hwn. Roedd y rhain yn cael eu cynnal yn wythnosol ac yn fuddiol dros ben. Roedd staff GwE hefyd yn cynnal ymweliadau bugeiliol wyneb yn wyneb ag ysgolion yn ystod tymor yr hydref ar ran yr Awdurdodau Lleol.

Roedd y chwe awdurdod lleol a GwE wedi cymryd dull rhanbarthol ar y cyd o gefnogi ysgolion ledled y pandemig COVID. Dangoswyd hyn yn glir yn y dull rhanbarthol cyson wrth ddatblygu fframwaith cefnogol i sicrhau bod gan bob ysgol ranbarthol y polisïau cywir ar waith ynghyd ag asesiad risg cynhwysfawr er mwyn creu amgylchedd diogel i groesawu'r plant yn ôl i ysgolion.

Roedd ysgolion a oedd yn peri pryder cyn cloi i lawr wedi derbyn cefnogaeth trwy gydol y cyfnod. Roedd athrawon wedi bod yn tywys disgyblion a rhieni trwy ddysgu cyfunol. Roedd yr ysgolion yn cyflawni addysg a derbyniodd rhieni adroddiadau ar ddatblygiad eu plentyn. Roedd llawer o ysgolion yn cydnabod bod ymgysylltiad rhieni wedi bod yn ffactor allweddol wrth sicrhau dysgu o bell / cyfunol effeithiol. Roedd GwE a'r Awdurdodau Lleol wedi darparu ystod o ganllawiau i gefnogi ysgolion i wella ymgysylltiad rhieni, gan gynnwys rhannu arfer da, ac wedi parhau i ddarparu hynny.

Sicrhawyd y Pwyllgor bod unrhyw ddisgyblion a oedd angen unrhyw offer TG ar gyfer eu gwaith ysgol yn cael eu cynorthwyo i gael mynediad iddo. Hysbysodd yr Aelod Arweiniol y Pwyllgor nad oedd unrhyw ddisgyblion, hyd y gwyddai'r Gwasanaeth, heb yr offer TG gofynnol.

Cofnododd yr Aelodau Arweiniol ei ddiolch personol i'r holl staff Addysg, Gwasanaeth Plant, Iechyd a Diogelwch, cymorth ysgolion, staff arlwyo a chynnal a chadw am yr holl waith caled a oedd wedi galluogi ysgolion i ailagor a hefyd i ddarparu dysgu cyfunol.

Yn ystod y drafodaeth a ddilynodd yn y Pwyllgor -

·          Diolchodd y Pwyllgor i'r holl staff am eu holl waith caled yn ystod yr amser anodd hwn.

·         codwyd pryderon am y materion TG y gallai rhai plant eu profi wrth gynnal dysgu hybrid, h.y. gall fod materion lled band yn codi o nifer o aelodau'r teulu'n ceisio defnyddio'r rhyngrwyd ar yr un pryd, oherwydd addysg gartref a gweithio gartref. Efallai bod rhai cartrefi mewn ardal lle'r oedd mynediad i'r rhyngrwyd yn dameidiog neu'n wael iawn. Hefyd efallai y bydd yn rhaid i rai teuluoedd mwy rhannu caledwedd a allai effeithio ar ddysgu. Eglurodd y swyddog arweiniol, pe bai unrhyw broblemau gyda dysgu hybrid, cynghorwyd rhieni i godi'r mater gyda'r ysgol, a fyddai yn ei dro yn cysylltu â'r Cyngor pe na allai'r ysgol ei hun ddatrys y broblem. Fodd bynnag, nid oedd unrhyw faterion cysylltiad rhyngrwyd o fewn rheolaeth yr awdurdod lleol.

·         holwyd a oedd cynorthwywyr addysgu a glanhawyr mewn risg uchel ac a oeddent yn debygol o gael blaenoriaeth ar gyfer brechu. Teimlai'r aelodau ei bod yn bwysig bod y Cyngor yn cefnogi'r rhai a oedd yn nerfus o'r firws. Hysbysodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol: Cymunedau'r Pwyllgor fod y Llywodraeth yn penderfynu cyflwyno'r brechlyn, yn seiliedig ar gyngor gwyddonol gan y Cydbwyllgor ar Frechu ac Imiwneiddio (JCVI), nid oedd gan lywodraeth leol unrhyw reolaeth drosto. Fodd bynnag, roedd y rhestr flaenoriaethu yn cynnwys staff a oedd yn gweithio mewn ysgolion arbennig ac a oedd yn darparu gofal personol i ddisgyblion. Yn y cyfamser, byddai'r Cyngor yn parhau i gefnogi staff ysgolion gyda gwybodaeth a chyngor gan Lywodraeth Cymru (LlC) ac Iechyd Cyhoeddus Cymru (ICC).

·          Codwyd pryderon am effeithiolrwydd dysgu, wrth i bopeth droi o gwmpas dysgu digidol. A oedd digon o gefnogaeth ar gael ac a oedd sgiliau mwy ymarferol fel gwaith crefft yn cael ei ddysgu. A roddwyd unrhyw anogaeth i rieni ddysgu trwy wahanol ddulliau. Dywedodd y swyddog fod pecynnau gweithgaredd ar gael ac yn cael eu darparu i ddisgyblion i'w helpu i ddysgu trwy amrywiol ddulliau yn hytrach na thrwy ddysgu hybrid yn unig.

·         codi pryderon mewn perthynas â'r amser arwain byr rhwng cyhoeddiadau LlC a'u dyddiadau gweithredu, a'r pwysau a achosodd hyn i lywodraeth leol. Sicrhaodd yr Aelod Arweiniol y Pwyllgor ei fod ef a swyddogion GwE wedi codi pryderon am hyn dro ar ôl tro gyda LlC ac y byddent yn parhau i wneud hynny. Roedd Cyngor Sir Ddinbych wedi gwneud y penderfyniad i gadw ysgolion ar gau tan yn ddiweddarach ym mis Ionawr er mwyn caniatáu i athrawon fod yn barod ar gyfer y flwyddyn newydd, yn groes i'r hyn yr oedd LlC eisiau.

·         cwestiynu a oedd cefnogaeth ar gael i rieni nad ydynt yn siarad Cymraeg i gefnogi plant sy'n dysgu trwy gyfrwng Cymraeg. Byddai plant sy'n mynychu addysg Gymraeg yn derbyn mwy o ryngweithio Cymraeg mewn ysgolion ac ni ellid cyfateb hyn yn ddigidol. Roedd y gwasanaeth yn gweithio gyda rhieni a phlant i geisio annog cymaint o Gymraeg â phosib. Dyma oedd un o'r heriau mwyaf gyda dysgu hybrid ar hyn o bryd.

Penderfynwyd: - yn ddarostyngedig i'r arsylwadau uchod -

(i)   derbyn y wybodaeth gynhwysfawr a dderbyniwyd ar sut roedd y consortiwm rhanbarthol, mewn partneriaeth â'r awdurdod lleol, wedi esblygu ac addasu eu cefnogaeth i ysgolion yn ystod y pandemig COVID-19 a sut roedd ysgolion wedi addasu i'r ffyrdd newydd o weithio mewn ymateb i'r cyfyngiadau sydd mewn grym, ynghyd â'r gwersi a ddysgwyd a'r effaith ar arferion cyflwyno addysg yn y dyfodol;

(ii)   canmol holl staff GwE, Addysg Awdurdod Lleol a Gwasanaethau Plant a'r holl staff yn yr ysgol am eu cyflawniadau wrth addasu a darparu addysg o ansawdd uchel i ddisgyblion y sir o bell ac mewn amgylcheddau ysgol ddiogel tra hefyd yn darparu cefnogaeth llesiant; a

(iii)  bod neges yn cael ei hanfon at holl staff Addysg a Gwasanaethau Plant yr awdurdod lleol ynghyd â'r holl staff sy'n ymwneud â darparu gwasanaethau i ysgolion i ddiolch iddynt am eu gwaith diwyd yn sicrhau bod gwasanaethau addysg a lles yn cael eu darparu'n ddiogel i ddisgyblion yn ystod y cwrs y pandemig.