Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad gan y Rheolwr Gwasanaethau Cefn Gwlad a Threftadaeth (copi ynghlwm) sydd yn gofyn am farn y Pwyllgor ar ymagwedd a gweithdrefn newydd i reoli gweithgareddau sy’n ymwneud â choed ar draws y sir.

10.05am – 10.35am 

Cyflwynodd yr Aelod Arweiniol Tai, Adfywio a’r Amgylchedd a’r Pennaeth Gwasanaethau Priffyrdd ac Amgylcheddol adroddiad y Rheolwr Cefn Gwlad a Threftadaeth (a gylchredwyd yn flaenorol), gan roi gwybod i aelodau bod eisiau eu barn ar weithdrefn ddrafft i reoli pob gweithgaredd yn ymwneud â choed ar draws y sir.  Fe wnaethant esbonio bod y penderfyniad i lunio gweithdrefn wedi codi o her gwasanaeth diweddar a oedd wedi tynnu sylw at yr angen am weithdrefn a chanllaw ysgrifenedig i gynorthwyo swyddogion ar draws yr awdurdod i ateb ymholiadau rheoli coed.  Gan fod nifer o wasanaethau’r Cyngor gyda choed wedi’u lleoli yn eu heiddo neu o'i gwmpas, roedd rheoli coed yn gyfrifoldeb ledled yr awdurdod.  Felly, roedd angen gweithdrefn hygyrch iawn, sy'n gyfeillgar i ddefnyddwyr, i helpu swyddogion i ddelio ag ymholiadau'n ymwneud â'u rheolaeth.  Byddai bodolaeth gweithdrefn o’r fath hefyd yn cynorthwyo’r Cyngor i gyflawni ei rwymedigaethau cyfreithiol fel perchennog tir, ei ddyletswyddau rheoleiddio o dan y Deddfau Cynllunio, ac i gefnogi’r ddarpariaeth o nifer o elfennau yn y Flaenoriaeth Amgylcheddol o'r Cynllun Corfforaethol newydd, wrth gefnogi ei uchelgeisiau bioamrywiaeth ar yr un pryd.  Roedd cyflwyniad y weithdrefn ddrafft i’r Pwyllgor ar gyfer sylwadau aelodau’n ffurfio rhan o’r broses ymgynghori ar ei gynnwys.  Unwaith y byddai’n cael ei gymeradwyo, byddai’n cael ei gyhoeddi ar wefan a mewnrwyd y Cyngor, a byddai dogfen Cwestiynau Cyffredin, hawdd ei darllen, yn cael ei chynhyrchu er mwyn gallu cyfeirio ati.

Cyn gwahodd cwestiynau gan aelodau o’r Pwyllgor, croesawyd y Cynghorydd Hugh Irving i’r cyfarfod gan y Cadeirydd, a’i wahodd i annerch y Pwyllgor, gan fod y Cynghorydd Irving wedi gofyn yn ffurfiol bod Archwilio’n ymchwilio i’r angen am bolisi neu weithdrefn ledled y sir i ddelio â choed.  Yn ei anerchiad, croesawodd y Cynghorydd Irving y weithdrefn, gan nodi esiamplau o broblemau a gafodd eu hachosi gan goed wedi gordyfu ac ati, o'i brofiad fel cynghorydd.  Cefnogodd yr awgrym o gael fersiwn cryno hawdd ei ddarllen o’r weithdrefn, a fyddai’n ddefnyddiol i swyddogion, cynghorwyr a phreswylwyr fel ei gilydd.

Wrth ymateb i gwestiynau'r Aelodau, fe wnaeth y Cyfarwyddwr Corfforaethol: Economi ac Uchelgais Cymunedol, y Pennaeth Gwasanaethau Priffyrdd ac Amgylcheddol, a’r Rheolwr Gwasanaethau Cefn Gwlad a Threftadaeth -

·         gadarnhau mai’r egwyddor sylfaenol i gael gweithdrefn ysgrifenedig ar gyfer delio â choed oedd amddiffyn coed ar draws y sir lle bynnag y bo’n bosibl, drwy sicrhau mai tocio coed fyddai’r dewis olaf h.y., os oedd yn achosi neu’n peri perygl. Trafodwyd yr agwedd hon yn Adran 15 o’r weithdrefn ddrafft         

·         rhoi gwybod na fyddai coed yr ystyrir iddynt fod yn ‘rhwystro golau naturiol’ i eiddo’n cael eu dosbarthu fel perygl, ac felly ni fyddent yn cael eu tocio neu eu torri ar y sail honno

·         esbonio’r broses ar gyfer gwneud cais am Orchymyn Cadw Coed (TPO) a dywedwyd nad oedd TPO yn gyfyngedig i amser.  Os byddai’n cael ei ystyried yn addas i dorri coeden i lawr a oedd gyda TPO, byddai cais yn gorfod cael ei wneud ar gyfer diddymiad, neu amrywiad, i'r gorchymyn.  Os byddai’r Cyngor yn caniatáu’r diddymiad/amrywiad, gallai wneud hynny ar y sail bod coeden newydd yn cael ei phlannu yn ei lle, ac y gallai’r goeden newydd hefyd fod yn destun TPO.  Roedd y mwyafrif o goed a oedd yn destun TPO wedi’u lleoli ar dir preifat, ac nid ar dir a oedd yn berchen i’r Cyngor

·         cadarnhau bod Cynllun Corfforaethol newydd y Cyngor yn cynnwys strategaeth ar gyfer mynd i’r afael â’r diffyg coed mewn mannau penodol o’r sir

·         rhoi gwybod bod yr Adran Cynllunio a Gwarchod y Cyhoedd wedi cyflogi swyddog TPO a oedd yn delio ag ymholiadau a oedd yn ymwneud â TPO, tra bod y Gwasanaethau Priffyrdd ac Eiddo’n cynnal asesiadau risg mewn perthynas â choed;

·         rhoi gwybod bod ardal ‘hunan-wasanaethu’ ar borth Gwasanaeth Cynllunio’r Cyngor y gallai preswylwyr, cynghorwyr a staff ei ddefnyddio i weld a oedd coeden benodol yn destun TPO.  Fodd bynnag, nid oedd gan y Cyngor ddigon o adnoddau i fonitro cydymffurfiad yn rheolaidd â TPO, ond os oedd aelod o’r cyhoedd yn cysylltu â’r Cyngor yn mynegi pryderon bod coeden TPO mewn perygl o gael ei thorri heb ganiatâd y Cyngor, neu heb gael gorchymyn amrywio, gallai Gwasanaeth Cynllunio a Gwarchod y Cyhoedd gyhoeddi rhybudd gorfodi i’w diogelu

·         cadarnhau nad oedd y Cyngor yn chwistrellu plaladdwyr ar goed. Roedd sudd ac ati, a oedd yn cael ei achosi oherwydd pla llau’r coed, yn cael ei ystyried yn fath derbyniol o niwsans

·         rhoi gwybod bod cynllun busnes yn cael ei lunio o ran y cynnig yn y Cynllun Corfforaethol i blannu 18,000 o goed, yn Ninbych a’r Rhyl, i’w gyflwyno i Fwrdd y Rhaglen yn Chwefror ynghylch sut y gellir gwireddu’r uchelgais hwn.  Roedd Swyddogion yn hyderus, gyda'r arian a oedd ar gael o ffynonellau eraill fel Cyfoeth Naturiol Cymru a  Menter Plant! Llywodraeth Cymru (lle mae coeden frodorol yn cael ei phlannu yng Nghymru ar gyfer pob plentyn sy’n cael ei eni neu ei fabwysiadu), y gellir darparu’r elfen hon o’r flaenoriaeth gydag ychydig o fewnbwn ariannol gan y Cyngor.  Mewnbwn y Cyngor fyddai darparu staff i blannu’r coed

·         rhoi gwybod i aelodau, fel rhan o’r gwaith sy’n ofynnol i gyflawni blaenoriaeth yr Amgylchedd a gynhwysir yn y Cynllun Corfforaethol, y gellid ystyried cyflogi 'Swyddog Coed,' arbenigwr yn y maes, a fyddai'n helpu i reoli a chydlynu gwaith yn ymwneud â choed ar draws yr awdurdod.  Roedd hyfywedd ariannol creu’r swydd hon yn cael ei asesu ar hyn o bryd   Roedd gan y Cyngor ‘Swyddog Coed’ ychydig o flynyddoedd yn ôl, ond pan ymddeolodd deiliad y swydd, penderfynwyd cael gwared ar y swydd fel rhan o’r broses arbedion effeithlonrwydd

·         cadarnhau bod gan y Cyngor bwerau o dan Ddeddf Priffyrdd (Coed Peryglus, 1980), i wneud i berchnogion coed sy’n peri rhwystr ar y briffordd gael gwared arnynt.  Os nad oeddent yn cydymffurfio gyda chais y Cyngor, byddai’r Awdurdod yn cael gwared arnynt ac yn codi tâl priodol ar y perchennog tir

·         rhoi gwybod nad oeddent yn gallu gweld unrhyw fudd i’r awdurdod lleol drwy drosglwyddo cyfrifoldebau dros reoli coed i gynghorau tref neu gymuned

·         cadarnhau bod pob Gwasanaeth y Cyngor yn gyfrifol am y coed a oedd ar neu wrth ymyl tir neu eiddo roeddent yn eu rheoli e.e. tai, gwasanaethau cymdeithasol, addysg, gwasanaethau hamdden ac ati. Ad-delir am unrhyw waith adferol a wnaed gan y Gwasanaethau Priffyrdd ac Amgylcheddol i sicrhau diogelwch preswylwyr a defnyddwyr gwasanaeth ar ac o amgylch safleoedd a reolir gan wasanaethau eraill, i gyllideb y Gwasanaeth hwnnw.  Roedd y mater o godi ad-daliad ar wasanaethau am waith a wnaed yn ddadl ehangach, a oedd angen digwydd ar draws y Cyngor - roedd yn werth archwilio rhinweddau cael 'cyllideb' er mwyn gwneud gwaith i gadw preswylwyr a'r cyhoedd yn ddiogel mewn eiddo dan berchnogaeth y Cyngor, neu mewn ardaloedd o'u cwmpas, ar sail yn ôl y gofyn

·         gall cyfrifoldeb ysgolion am ddiogelwch a chynnal a chadw coed ar eu tir gael eu dirprwyo i bob ysgol yn unol â’u cyllideb ddirprwyedig

·         pwysleisio’r angen i gynghorwyr neu'r cyhoedd a oedd â phryderon am ddiogelwch coed i’w hadrodd i Ganolfan Gwasanaethau Cwsmeriaid y Cyngor, fel bod pob ymholiad yn cael ei gofnodi ar y system CRM a’i ddyrannu i’r Gwasanaeth er mwyn mynd ar ei drywydd  Byddai hyn yn sicrhau bod llwybr archwilio’n bodoli ar gyfer bob ymholiad

·         rhoi gwybod, os oedd unrhyw anghydfod rhwng cymdogion oherwydd uchder gwrychoedd ac ati, y byddai’r rhain yn cael eu cyfeirio at y Gwasanaeth Cynllunio a Gwarchod y Cyhoedd.  Fodd bynnag, fe wnaeth Adran 3 o’r weithdrefn ddrafft gyfeirio at Ddeddf Gwrychoedd Uchel, Rhan 8 o’r Ddeddf Ymddygiad Gwrthgymdeithasol, 2003, a’i darpariaethau mewn perthynas ag effaith twf gwrych bytholwyrdd ar olau naturiol.  Cyfeiriwyd pobl at yr adran hon hefyd o dan y 'Gyfraith Gyffredin' i leihau niwsans sy'n cael ei achosi gan goed yn mynd ar y tir

·         cadarnhau bod y weithdrefn ddrafft yn destun ymgynghoriad mewnol ar hyn o bryd gyda’r Cyngor.  Nid oedd ymgynghori wedi’i ymestyn hyd yn hyn yn allanol i’r cyhoedd, awdurdodau cyfagos neu Asiantaeth Cefnffyrdd Gogledd Cymru (NWTRA).  Fodd bynnag, cydnabuwyd bod NWTRA yn rheoli coed yn effeithiol ar hyd ei rwydwaith.  Unwaith roedd y Cyngor yn hapus gyda’r weithdrefn, byddai swyddogion yn fodlon ei rhannu gyda NWTRA

·         cytuno i wneud ymholiadau ar nifer o honiadau a wnaed yn erbyn y Cyngor dros y blynyddoedd diwethaf, o ran y difrod a achoswyd gan goed sy’n berchen i’r Cyngor, a’r symiau a dalwyd i setlo honiadau o'r fath

·         cytunodd y swyddogion i gylchredeg dolen gyswllt i aelodau i’r adran berthnasol o wefan y porth Cynllunio sy’n cyfeirio at ddeddfwriaeth amrywiol a chanllaw TPO, gwrychoedd uchel a choed, a oedd yn cynnwys mapiau’n dangos coed a oedd eisoes yn destun TPO.

Gofynnodd y Pwyllgor i’r ddogfen weithdrefn derfynol gynnwys cyfeiriad penodol at berchnogaeth coed nad oedd ar briffyrdd, wedi’u lleoli yng nghyffiniau tiroedd ysgol, neu arnynt, cyfleusterau hamdden, cyfleusterau gofal cymdeithasol, neu eiddo arall sy’n cael eu rhedeg gan y Cyngor, a’r angen am ‘reolwr safle cyfrifol’ i sicrhau bod trefniadau’n cael eu gwneud er mwyn i asesiadau risg iechyd a diogelwch rheolaidd gael eu gwneud ar goed yn y safleoedd hynny.   Mynegodd yr Aelodau bryderon ynghylch a oedd rheolwyr eiddo’r Awdurdod wedi’u hyfforddi’n addas neu’n gymwys i gynnal asesiadau risg ar goed at ddibenion atebolrwydd cyhoeddus, ac a allai’r Cyngor neu reolwyr unigol fod mewn risg o fod yn agored i gamau cyfreitha, drwy beidio ag asesu diogelwch y coed ar yr eiddo yma gan unigolion â chymwysterau addas.

Ar ddiwedd y drafodaeth -

PENDERFYNWYD yn amodol ar y sylwadau uchod, a chynnwys cyfeiriad penodol yn y ddogfen bod ‘rheolwr safle cyfrifol’ ym mhob eiddo wedi’i redeg gan y Cyngor, yn sicrhau bod trefniadau’n cael eu gwneud i gynnal asesiadau risg iechyd a diogelwch rheolaidd ar yr holl goed nad ydynt ar briffyrdd, ar neu o amgylch y safle, at ddibenion diogelu defnyddwyr safle a'r cyhoedd, i gefnogi'r dull a amlinellir yn y ddogfen gaffael 'Delio â Choed'.