Eitem ar yr agenda

Ystyried canfyddiadau adolygiad o effaith gweithredu'r polisi cludiant i'r ysgol a gwybodaeth am y blaengynllunio ar gyfer trefniadau cludiant mis Medi.

 

Cyflwynodd y Pennaeth Addysg yr adroddiad (a ddosbarthwyd yn flaenorol) i'r Aelodau er mwyn ystyried effaith y polisi cludiant ysgol newydd ar gyfer disgyblion ysgolion uwchradd sydd ar waith o fis Medi 2015.

 

Eglurodd y Pennaeth Addysg bod aelodau etholedig wedi cymeradwyo i gynnal adolygiad o'r Polisi Cludiant Ysgol bresennol yn y Gweithdy Rhyddid a Hyblygrwydd a gynhaliwyd ym mis Mehefin 2014.  Mae'r broses wedi arwain at Bolisi diwygiedig yn cael ei weithredu o fis Medi 2015. 

 

 Pwrpas yr adolygiad oedd edrych ar y meysydd canlynol:

·       Sicrhau bod y rheol 2-3 milltir cynradd/uwchradd yn cael ei chadw

·       Darpariaeth Ffydd/Iaith

·       Darpariaeth ôl-16

·       Dichonoldeb pwyntiau casglu canolog

·       Darpariaeth Anghenion Addysgol Arbennig (AAA)

·       Llwybrau peryglus

 

Mae'r adolygiad hefyd yn cydnabod pwysau ariannol ar y gyllideb Cludiant Ysgol ar y cyfnod hynny, rhai ohonynt wedi’u priodoli i anghysondebau hanesyddol yn y gwasanaethau a ddarperir, lle’r oedd yr adolygiad yn gofyn am gywiriad.

 

Wrth gymhwyso'r Polisi, dynodwyd "mannau codi" lle mae gan ddisgyblion yr hawl i gludiant am ddim o'r cartref i'r ysgol gan dderbyn cludiant i’w "hysgol addas" agosaf. 

 

Yn sgil cymhwyso'r Polisi, mae nifer o gwynion wedi dod i law gan rieni/gwarcheidwaid, y rhan fwyaf ohonynt yn ymwneud â chael gwared ar dacsis o’r cartref i’r ysgol neu gyflwyno "mannau codi dynodedig" a'r ffaith ei fod yn gyfrifoldeb ar y rhiant/gwarcheidwad i drefnu taith y disgybl at y "man codi dynodedig". 

 

Ar ddiwedd 2015, ysgogwyd her Adolygiad Barnwrol gan riant a oedd yn herio fod gan yr Awdurdod Lleol ddyletswydd i gludo eu plentyn o'r cartref i'r man codi, gan eu bod o'r farn bod y llwybr yn un peryglus.  Ar ôl cael cyngor cyfreithiol gan Gwnsler, dyma’r Cyngor yn yr achos penodol hwn, yn defnyddio ei bwerau dewisol i ddarparu gwasanaeth tacsi o gartref y disgybl at y "man codi" dynodedig. 

 

Mewn ymateb i'r cyngor cyfreithiol a dderbyniwyd, eglurodd y Cyngor hefyd eiriad y Polisi ac o dan amgylchiadau lle y dylid cymhwyso disgresiwn, ail-archwiliwyd nifer o achosion eraill. Lle bo'n briodol, ailgyflwynwyd gwasanaethau tacsi sy’n bwydo i’r bysiau a gafodd eu tynnu yn ôl yn flaenorol.  M Mae’r Cyngor wedi cysylltu â rhieni/gwarcheidwaid sydd â phlant oedd yn arfer cael eu danfon mewn tacsis ond lle cafodd y gwasanaeth ei dynnu'n ôl ond sydd heb apelio neu gwyno, ac sydd o bosibl yn byw ar lwybr peryglus, yn eu cynghori i ailymgeisio am gludiant am ddim ac i ddarparu tystiolaeth berthnasol o'r llwybr peryglus. 

 

Yn dilyn her yr Adolygiad Barnwrol, mae canllawiau pellach wedi'u cyhoeddi i egluro'r polisi, a chopi wedi ei atodi i'r adroddiad er gwybodaeth i'r Aelodau.  O ganlyniad i'r adolygiad barnwrol, a'r canllawiau a gyhoeddwyd, mae gofyn i’r Polisi ei hun i gael ei adolygu.  Amlinellodd y Pennaeth Addysg yr amserlen arfaethedig ar gyfer y broses adolygu, fel y nodir ym mharagraff 4.4.2 yr adroddiad.

 

Gofynnodd yr Aelodau a oedd ysgolion cymunedol mewn ardaloedd gwledig yn cael eu hystyried o hyd yn "ysgolion bwydo" ar gyfer ysgolion uwchradd penodol, ee Ysgol Bro Fammau yn Llanferres yn gwasanaethu cymunedau Llanferres, Llanarmon yn Iâl a Graianrhyd ac yn y gorffennol wedi bod yn "ysgol fwydo" i Ysgol Brynhyfryd.  Fodd bynnag, ers gweithrediad llym y Polisi Cludiant o’r Cartref i'r Ysgol, nid oedd Ysgol Brynhyfryd bellach yn cael ei ystyried fel yr "ysgol briodol agosaf" ar gyfer rhai o ddisgyblion Ysgol Bro Fammau gan eu bod yn byw yn nalgylch ysgolion yr Wyddgrug.  Mae'r broblem hon yn effeithio mwy ar ardaloedd gwledig nag ar ardaloedd trefol, a allai o bosibl yn y tymor hir effeithio ar ddemograffeg ardaloedd gwledig.

 

Wrth ymateb i gwestiynau'r Aelodau, roedd yr Aelod Arweiniol dros Addysg, Pennaeth Addysg a Phennaeth Gwasanaethau Cyfreithiol, Adnoddau Dynol a Gwasanaethau Democrataidd:

 

·       yn cynghori bod swyddogion ar hyn o bryd yn edrych ar y mater o "ysgolion bwydo" fel rhan o'r gwaith o adolygu'r Polisi a p'un ai gellir defnyddio pwerau dewisol yr Awdurdod Lleol mewn perthynas â nhw.  Roedd gan yr Awdurdod Lleol ddyletswydd i gludo disgyblion i'r "ysgol addas agosaf", yn amodol ar gyfrwng iaith, ystyriaethau ffydd, ac i gwrdd â gofynion diogelu a sicrhau eu lles.  Mae'r gofynion deddfwriaethol mewn perthynas â darparu cludiant yn cael ei egluro yn y Mesur Teithio gan Ddysgwyr (Cymru) 2008. Fodd bynnag, mae’r penderfyniad yn nwylo’r Awdurdod Lleol os mai dyma’r "ysgol addas agosaf”

·       cydnabod y bu effaith ar rai cymunedau o ganlyniad i weithrediad y Polisi.  Serch hynny, mae'r Cyngor wedi ymateb yn gadarnhaol i'r heriau a gyflwynwyd gan y cymunedau yr effeithir arnynt, ac yn dilyn cyfarfodydd gyda rhieni a phartïon yr effeithir arnynt, daeth y ddwy ochr i gytundeb

·       cost addysg yn faes cymhleth.  Mewn achosion lle mae disgyblion Sir Ddinbych wedi trosglwyddo i addysg uwchradd mewn awdurdod cyfagos byddai cyllid Llywodraeth Cymru (LlC) ar gyfer eu haddysg yn cael ei dalu yn uniongyrchol gan Lywodraeth Cymru i'r awdurdod hwnnw.  Mae'r un peth yn berthnasol yn achosion disgyblion sy'n byw mewn awdurdodau cyfagos a gafodd eu haddysgu mewn ysgolion yn Sir Ddinbych

·       dywedwyd os bydd rhieni yn codi pryderon gyda Swyddogion ynghylch yr effeithiau ar blentyn o beidio â gallu mynychu'r un ysgol â’i frodyr/brodyr a’i chwiorydd, byddent yn ystyried hynny fel rhan o'r cais o broses disgresiwn.  Mae materion fel yr effaith emosiynol o gael eu gwahanu oddi wrth frodyr a chwiorydd yn ffurfio rhan o'r broses adolygu polisi.  Roedd yn bwysig bod rhieni/gwarcheidwaid yn herio gweithrediad y polisi yn swyddogol er mwyn sicrhau bod pob agwedd o’r gwaith yn ymddangos yn yr adolygiad sydd ar y gweill

·       dywedwyd er y byddai pob her i gais y polisi yn cael eu hystyried mewn modd teg, ni ellir caniatáu disgresiwn ym mhob achos

·       cadarnhau bod y data ar gael ar nifer y disgyblion o Sir Ddinbych yn cael eu haddysgu mewn ysgolion awdurdod cyfagos yn ogystal ag ar y rhai o awdurdodau cyfagos wedi eu haddysgu yn ysgolion Sir Ddinbych.  Mewn ymateb i gais, cytunwyd bod data sy'n ymwneud â hyn o fis Medi 2013 hyd yma yn cael eu hanfon at yr Aelodau am wybodaeth

·       cadarnhawyd y byddai'r adolygiad o'r polisi yn edrych ar ddyletswydd yr Awdurdod Lleol o ran y gyfraith i ddarparu ehangder ei bwerau dewisol -  i alluogi paramedrau clir i gael eu gosod ar gyfer  gweithredu disgresiwn yn y dyfodol, a'r potensial ar gyfer trefniadau teithio rhatach yn y dyfodol.  Fel rhan o'r adolygiad, byddai ystyriaeth yn cael ei roi i gyfeiriad teithio y disgyblion i gael eu haddysg o fewn ac ar draws y ffin sirol a'r rhesymau dros eu dewisiadau.  Byddai archwilio’r agwedd hon yn helpu'r Cyngor i benderfynu ar gynaliadwyedd hirdymor y trefniadau teithio yn ôl disgresiwn a’r hyn sydd fwyaf cost effeithiol

·       cynghorwyd fod Sir Ddinbych yn gweithio'n agos gyda'i awdurdodau lleol cyfagos ar dderbyniadau ysgolion drwy Fforwm Derbyn i Ysgolion.  Er bod cynghorau Wrecsam, Sir Ddinbych a Sir y Fflint yn mynychu cyfarfodydd y Fforwm yn rheolaidd, nid oedd Cyngor Conwy yn ymgysylltu'n llawn â’r fforwm

·       cadarnhau bod Rheolwr Cludiant i Deithwyr y Cyngor yn y broses o drefnu cyfarfod gyda Chyngor Bwrdeistref Sirol Conwy i archwilio dichonoldeb o ddefnyddio hyfforddwr oedd yn cludo disgyblion i ysgol yn Abergele ar gyfer y diben o ddarparu cludiant i ddisgyblion o Ruddlan i'r Rhyl.

 

Gofynnwyd i'r swyddogion i gynnwys rhieni yn y broses adolygu polisi ar y cyfle cyntaf posibl.  Cytunwyd y dylai'r adolygiad o'r polisi gael ei gyflwyno i bob Grŵp Aelodau Ardal (MAG) i sicrhau eu bod yn gallu bwydo i mewn i'r adolygiad.

 

Dywedodd y Cadeirydd bod y gweithdrefnau sy'n ymwneud â'r broses asesu risg ar gyfer penderfynu a yw llwybr yn beryglus yn destun trafodaeth Archwilio yng nghyfarfod y Pwyllgor sydd i'w gynnal ym Medi 2016.

 

Ar ôl ystyried y wybodaeth a ddarparwyd yn yr adroddiad ac yn amodol ar y pwyntiau a godwyd yn y cyfarfod, mae’r Pwyllgor wedi:

 

PENDERFYNU:

·       i roi cymeradwyaeth i Swyddogion i symud ymlaen gydag adolygiad o'r Polisi Cymhwysedd Cartref i'r Ysgol ar yr amserlen a nodir yn yr adroddiad

·       y dylai'r adolygiad gynnwys materion a godwyd gan rieni ac Aelodau yn dilyn gweithredu’r adolygiad blaenorol o’r polisi, ac

·        wrth gwblhau’r adolygiad o'r polisi, bydd drafft o'r Polisi Cymhwysedd Cartref i’r Ysgol ddiwygiedig yn cael ei gyflwyno i'r Pwyllgor i'w ystyried yn ei gyfarfod ym mis Rhagfyr 2016