Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad gan y Pennaeth Priffyrdd a Gwasanaethau Amgylcheddol a oedd eisoes wedi’i ddosbarthu, am y contract torri gwair.

                                                                                                         10.45 a.m.

Roedd copi o adroddiad gan y Pennaeth Priffyrdd a Gwasanaethau Amgylcheddol wedi cael ei gylchredeg gyda’r papurau ar gyfer y cyfarfod.

Wrth gyflwyno’r adroddiad a’r atodiadau, pwysleisiodd yr Aelod Arweiniol ar gyfer Tir y Cyhoedd fod dyletswydd ar y Cyngor dan Ddeddf Priffyrdd 1980 i gadw’r briffordd yn ddiogel i bawb a oedd yn ei defnyddio. Roedd dyletswydd statudol arno hefyd, dan Ddeddf yr Amgylchedd Naturiol a Chymunedau Gwledig 2006 i hybu bioamrywiaeth. Ar adegau roedd y ddwy ddyletswydd hon yn gallu bod yn groes i’w gilydd, a dyna pam oedd angen i’r Cyngor lunio polisi torri glaswellt yn yr ardal wledig a fyddai’n ceisio ateb gofynion y ddwy Ddeddf – sicrhau rhwydwaith priffyrdd diogel a hybu a chefnogi bioamrywiaeth ar yr un pryd. Roedd wedi bod yn anodd iawn taro cydbwysedd priodol rhwng gofynion y ddwy Ddeddf, a byddai’n dal i fod felly gan fod y tymor tyfu’n amrywio o un flwyddyn i’r llall. Roedd swyddogion a’r Aelod Arweiniol yn teimlo bod cydbwysedd priodol wedi cael ei daro yn 2015 er mwyn cydymffurfio â’r ddwy Ddeddf. Gan ymateb i gwestiynau’r Aelodau hysbysodd yr Aelod Arweiniol a swyddogion:

·                      y byddai ymylon mewn ardaloedd gwledig, ac eithrio’r ardal sydd o fewn terfynau’r Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol (AHNE), yn cael eu torri ddwywaith y flwyddyn, un ystod ym mis Mai/Mehefin, ac un ystod neu doriad llawn wedyn ym mis Medi/Hydref;

·                     y byddai ffyrdd o fewn yr AHNE, a adwaenir fel yr ardal bioamrywiaeth, yn cael eu torri unwaith ym mis Awst/Medi, gyda lleiniau gwelededd yn cael eu torri ym mis Mehefin/Gorffennaf am resymau diogelwch – erbyn yr amser hwn byddai’r mwyafrif o flodau gwyllt wedi hadu a marw yn ôl;

·                      wrth dorri ymylon neu leiniau am resymau diogelwch, roedd penderfyniadau ynghylch faint i’w dorri’n seiliedig ar asesiadau o’r risg i ddiogelwch;

·                     nid oedd canllawiau swyddogol ar hyd na dyfnder toriadau wrth dorri ymylon, gan mai’r unig ystyriaeth oedd diogelwch defnyddwyr y ffordd boed yn deithwyr mewn cerbydau, yn feicwyr neu’n gerddwyr;

·                      am gyfnod o amser nid oedd y Cyngor wedi bod yn rhoi sylw digonol i ofynion Deddf yr Amgylchedd Naturiol a Chymunedau Gwledig, ond gan fod Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 bellach wedi sefydlu bioamrywiaeth fel ystyriaeth allweddol, byddai angen i’r Cyngor roi sylw i ofynion bioamrywiaeth;

·                      roedd y Cyngor wedi adnabod yr AHNE fel yr ardal fwyaf priodol ar gyfer y ‘toriad bioamrywiaeth’ gan ei bod yn hawdd i’r contractwyr a phreswylwyr ei hadnabod a’i bod felly’n haws rheoli’r rhaglen a’r contract torri glaswellt;

·                      roedd ymylon mewn rhannau eraill o’r sir wedi cael eu hadnabod fel Gwarchodfeydd Natur Ymyl Ffordd (roedd mapiau lleoliad ar gyfer y rhain wedi’u hatodi wrth yr adroddiad). Roedd y ‘gwarchodfeydd’ hyn yn cael eu torri pan oedd yn briodol gwneud y gwaith, gan ddibynnu ar rywogaethau’r fflora, ffawna a bywyd gwyllt a oedd yn tyfu neu’n byw ynddynt;

·                      gan fod y tymor tyfu’n tueddu i ddechrau’n gynharach yn agos at yr arfordir, roedd y contractwr yn tueddu i gychwyn y rhaglen torri glaswellt yng ngogledd y sir, gan weithio’i ffordd tua’r de er mwyn i ymylon yn Nyffryn Dyfrdwy gael eu torri mewn pryd ar gyfer Eisteddfod Ryngwladol Llangollen ar ddechrau mis Gorffennaf (roedd hyn hefyd yn golygu bod ardaloedd yn Nyffryn Dyfrdwy a oedd o fewn terfynau’r AHNE yn cael eu torri’n gynharach na rhannau eraill o’r AHNE). Serch hynny, roedd yr amserlen torri glaswellt yn ddigon hyblyg i wneud newidiadau os oes angen;

·                      ar y pryd roedd disgwyl i doriad cyntaf eleni mewn ardaloedd y tu allan i’r AHNE gael ei gwblhau erbyn canol mis Gorffennaf;

·                      os oedd gan yr Aelodau bryderon neu ymholiadau ynghylch y rhaglen dorri yn eu hardal dylent logio eu hymholiadau trwy’r system Rheoli Cysylltiadau Cwsmeriaid

Mynegodd nifer o Aelodau sy’n cynrychioli wardiau gwledig y pryderon canlynol mewn perthynas â’r polisi torri glaswellt:

·                      amseriad y toriad, yn enwedig yn yr AHNE/ardal Bioamrywiaeth, ac o ganlyniad hyd a thrwch y llystyfiant y byddai angen ei dorri ar yr adeg honno;

·                      eu hofnau am ddiogelwch defnyddwyr y ffyrdd oherwydd y polisi;

·                      gan y byddai’r mwyafrif o’r blodau gwyllt wedi hadu erbyn diwedd mis Mehefin/dechrau mis Gorffennaf oni fyddai modd torri’r ardal bioamrywiaeth bryd hynny, neu o bosibl ei thorri’n ôl i tua 3” o dwf er mwyn sicrhau diogelwch defnyddwyr y ffyrdd – yn enwedig ffyrdd gwledig cul ag ymylon serth lle’r oedd llystyfiant yn tueddu i dyfu allan i mewn i’r ffordd ac felly’n beryglus;

Awgrymodd y Rheolwr Adain – Rheoli Rhwydwaith, i leddfu pryderon yr Aelodau, y byddent yn asesu risgiau ac yn blaenoriaethu llwybrau o fewn yr AHNE yn barod ar gyfer yr adeg pan fyddai’r contractwr yn barod i ddechrau’r gwaith yn yr ardal honno ym mis Gorffennaf, tra awgrymodd yr Aelod Arweiniol ar gyfer Tir y Cyhoedd, yn ogystal â’r dull hwn, y gallai unrhyw gwynion a geir ynghylch y rhaglen torri glaswellt ar ochrau priffyrdd eleni gael eu dadansoddi’n fanwl i adnabod gwelliannau ar gyfer y flwyddyn nesaf. 

Ar ddiwedd trafodaeth fanwl yn y Pwyllgor am y polisi:-

PENDERFYNWYD – yn amodol ar y sylwadau uchod:-

(i)             Cymeradwyo’r Polisi Torri Glaswellt ar Ochr Priffyrdd Gwledig, a oedd wedi’i atodi yn Atodiad 1 wrth yr adroddiad, yn dilyn newid y trydydd pwynt bwled ym mharagraff 3.3 (Ardaloedd Bioamrywiaeth) o’r polisi fel ei fod yn darllen fel a ganlyn – “bydd un ystod neu led yr ymyl gyfan yn cael ei d/thorri ar ddiwedd mis Gorffennaf/ym mis Awst. Byddai pob ymdrech yn cael ei wneud i oedi cyhyd â phosibl cyn gwneud y toriad hwn, yn amodol ar gwblhau asesiadau cadarn o’r risgiau i ddiogelwch priffyrdd”; ac 

(ii)           ychwanegu amserlen y contractwyr ar gyfer priffyrdd gwledig at y Bwletin Gwaith Ffordd wythnosol a anfonir at Gynghorwyr ac a gyhoeddir ar fewnrwyd y Cyngor.