Eitem ar yr agenda

Roedd adroddiad gan y Pennaeth Gwella Busnes a Moderneiddio, ar drefniadau arfaethedig y Bwrdd Gwasanaethau Lleol ar gyfer Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus ar y cyd ar gyfer Conwy a Sir Ddinbych, wedi ei ddosbarthu gyda'r papurau ar gyfer y cyfarfod.

                                                                                                         9.35 a.m.

Dosbarthwyd copi o adroddiad gan y Swyddog Perfformiad a Chynllunio Strategol (SPPO), ar y trefniadau ar gyfer sefydlu'r Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus statudol, sydd hefyd yn cynnwys opsiynau posibl ar gyfer archwilio’r Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus newydd, yn unol â gofynion Deddf Lles Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru), gyda phapurau’r pwyllgor.

Cyflwynodd y Rheolwr Perfformiad a Chynllunio Strategol (SPPM) yr adroddiad ac eglurodd y bydd Deddf Lles Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015, a fyddai'n dod i rym ar 1 Ebrill 2016, yn arwain at oblygiadau eang i'r Cyngor yn ogystal â sefydliadau cyhoeddus eraill yng Nghymru. 

Bydd y Pwyllgor Archwilio Cymunedau, yn ei gyfarfod nesaf ym mis Chwefror, yn edrych yn fanylach ar oblygiadau'r Ddeddf ar gyfer y Cyngor.  Un o ddarpariaethau'r Ddeddf oedd newid y Byrddau Gwasanaethau Lleol (BGLl) presennol yn Fyrddau Gwasanaethau Cyhoeddus (BGC) ac wrth wneud hynny, gosod y BGC newydd ar sail statudol.  O ganlyniad, mae'n rhaid i'r BGC fod yn destun gweithgarwch archwilio mwy dwys gan awdurdodau lleol.  Ar hyn o bryd, mae Sir Ddinbych yn gweithredu BGLl ar y cyd gyda Chyngor Bwrdeistref Sirol Conwy a sefydliadau partner eraill. 

Yn ei gyfarfod ym mis Medi, 2015 penderfynodd y BGLl ar y cyd mai’r dull a ddymunir o Ebrill 2016 fydd gweithredu fel BGC ar y Cyd, oni bai bod Llywodraeth Cymru (LlC) yn penderfynu y byddai'r strwythur llywodraeth leol newydd yn yr ardal yn wahanol yn y dyfodol.  Mynegodd y BGLl ar y cyd hefyd y bwriad i'r BGC ar y Cyd newydd fod â Chynllun Lles partneriaeth tymor hir sengl ar gyfer ardal Conwy a Sir Ddinbych o 2017 ymlaen. Ar hyn o bryd mae'r BGLl yn rheoli dau gynllun integredig sengl ar wahân (SIPs).  Pe byddai cynhyrchu Cynllun Lles Sengl yn dwyn ffrwyth, byddai wedyn yn fwy priodol i archwilio ar y cyd, er mwyn osgoi dyblygu ac i wneud gwell defnydd o adnoddau cyfyngedig. 

Tra bod gwaith eisoes yn mynd rhagddo mewn perthynas â chynllunio ar gyfer Cynllun Lles ar y cyd, yr oedd yn cael ei wneud yn y fath fodd, pe byddai LlC yn cytuno ar gyfluniad gwahanol ar gyfer llywodraeth leol yng Ngogledd Cymru, ni fyddai’r gwaith a wnaed hyd yma wedi bod yn ofer gan y gellid ei ddefnyddio ar gyfer Sir Ddinbych a Chonwy fel endidau ar wahân, neu ar gyfer unrhyw ffurfweddau posibl eraill. 

Amlinellodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd yr holl ddewisiadau craffu posibl ar gyfer y Cyd BGC arfaethedig fel y manylir yn atodiad 2 yr adroddiad, gan egluro mai Opsiwn 4 - trefniadau craffu anffurfiol ar y cyd – sy’n ymddangos fel y model mwyaf priodol i’w fabwysiadu ar hyn o bryd pan fydd y Cyd BGC yn weithredol.

Mewn ymateb i gwestiynau gan yr Aelodau, dywedodd y swyddogion:-

·                     O ran ffurfweddau ad-drefnu llywodraeth leol posibl eraill, nid yw'r rhain wedi cael eu harchwilio mewn perthynas â sefydlu BGC ar y cyd.  Y rheswm yw bod Conwy a Sir Ddinbych, ers peth amser, wedi gweithredu BGLl ar y cyd, ac hyd nes y dywedwyd wrth y naill awdurdod neu’r llall yn bendant nad dyma’r strwythur llywodraeth leol ar gyfer yr ardal yn y dyfodol, roedd yn ymddangos yn rhesymegol i fynd ymlaen i lawr y llwybr ar y cyd ar gyfer y BGC newydd;

·                     O gofio bod aelodau partner presennol y BGLl h.y. y Gwasanaeth Heddlu, Iechyd a Thân ac Achub, hefyd yn ffurfweddu eu strwythurau is-ranbarthol yn dair ardal yn seiliedig ar siroedd yr awdurdodau lleol yng ngogledd-orllewin, gogledd-ddwyrain a chanolbarth Gogledd Cymru, roedd yn rhesymegol ac yn rhesymol i sefydlu BGC ar y cyd ar gyfer Conwy a Sir Ddinbych;

·                      P'un ai oes BGC unigol neu ar y cyd ar ddiwedd y broses, ei  gylch gwaith fydd gwasanaethu anghenion ei thrigolion hyd eithaf ei allu;

·                     Hyd at ddiwedd mis Mawrth, 2016, mae LlC yn talu costau gweinyddol y BGLl drwy arian grant.  Ond, o 1 Ebrill a chyflwyniad y BGC, bydd disgwyl i bob awdurdod lleol ariannu costau gweinyddol ar gyfer pob BGC.  I ddarparu ar gyfer y costau hyn mae prosesau cynllunio busnes corfforaethol, yn ogystal  â dulliau ymgynghori ac ymgysylltu yn cael eu symleiddio gyda’r bwriad o ddefnyddio bob proses i wireddu’r budd mwyaf i'r sefydliad;

·                     Byddai Mesur Llywodraeth Leol (Cymru) drafft newydd, sy’n destun ymgynghoriad ar hyn o bryd, sy’n cynnig newidiadau sylfaenol i strwythurau a dulliau gweithio llywodraeth leol, yn cyflwyno heriau i bawb sy'n gysylltiedig ag o, gan gynnwys llywodraeth leol.  Anogwyd yr aelodau i gymryd rhan yn yr ymgynghoriad ar y Mesur penodol hwn oherwydd ei oblygiadau pellgyrhaeddol.

Gofynnodd yr Aelodau bod adroddiad ar y Mesur Llywodraeth Leol (Cymru) drafft a'i oblygiadau yn cael ei gyflwyno i'r holl gynghorwyr cyn dyddiad cau yr ymgynghoriad yn Chwefror 2016.

Ar ddiwedd y drafodaeth:-

PENDERFYNWYD - bod y Pwyllgor Archwilio Partneriaethau yn cefnogi:

(a)          cynnig i Gonwy a Sir Ddinbych barhau gyda'u trefniant ar y cyd ac uno i ddod yn Fwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Conwy a Sir Ddinbych, o dan Ddeddf Lles Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) (yn amodol ar bod cynigion yn parhau i Gonwy a Sir Ddinbych uno dan ad-drefnu llywodraeth leol i’r dyfodol);

(b)          cefnogi cynnig Conwy a Sir Ddinbych o gael un Cynllun Lles ar gyfer y ddwy sir;

(c)           gweithio tuag at ddyddiad cyhoeddi o Dachwedd 2017 ar gyfer Cynllun Lles Conwy a Sir Ddinbych ar y cyd; a

(d)          pharhad y trefniadau archwilio presennol ar gyfer y BGLl/BGC ac, yn amodol ar benderfyniad ar ad-drefnu llywodraeth leol, cyflwyno Trefniadau Anffurfiol ar y Cyd fel yr amlinellwyd yn Opsiwn 4 Atodiad 2 o fis Mai 2017.