Eitem ar yr agenda

I ystyried adroddiad (copi ynghlwm) er mwyn darparu trosolwg i'r Aelodau o effaith ymarfer a threfniadau amddiffyn oedolion a diogelu lleol.  Hefyd i adolygu cynnydd yn y maes allweddol o waith dros y 12 mis diwethaf.

10.30 a.m. – 11.05 a.m.

Cyflwynodd y Pennaeth Gwasanaethau Cefnogaeth Gymunedol yr Adroddiad Blynyddol ar Amddiffyn Oedolion 2014/2015 (a ddosbarthwyd yn flaenorol) i ddarparu trosolwg i'r Aelodau o'r trefniadau ac arferion diogelu ac amddiffyn oedolion yn lleol. 

Dywedodd y Pennaeth Gwasanaethau Cefnogaeth Gymunedol wrth y Pwyllgor ei bod yn ofynnol i'r Cyngor yn ôl statud i adrodd yn flynyddol ar Amddiffyn Oedolion Diamddiffyn (POVA).  Soniodd hefyd: -

·         mai dim ond un Dangosydd Perfformiad cenedlaethol (DP) sy'n ymwneud ag amddiffyn oedolion ar hyn o bryd.  Fodd bynnag, byddai’r Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Lles (Cymru) 2014, pan ddaw i rym ym mis Ebrill 2016, yn rhoi sail statudol i amddiffyn oedolion, yn debyg i'r hyn a roddir i amddiffyn plant ar hyn o bryd.  Byddai ei roi ar waith hefyd yn golygu DP ychwanegol ym maes amddiffyn oedolion;

·         Am y goblygiadau i'r Cyngor o’r Dyfarniad Goruchaf Lys Trefniadau Diogelu rhag Colli Rhyddid (DoLS) a'r nifer cynyddol o geisiadau awdurdodiad safonol a dderbyniwyd o ganlyniad i'r Dyfarniad;

·         bod yr Arolygiaeth Gofal a Gwasanaethau Cymdeithasol Cymru (AGGCC) yn ei Adroddiad Gwerthuso Perfformiad Blynyddol ar Wasanaethau Gofal Cymdeithasol y Cyngor ar gyfer 2014/15 wedi nodi POVA fel maes i'w wella.  Roedd y Cyngor wedi nodi pedair ardal o fewn y maes amddiffyn oedolion a oedd angen cael eu cryfhau, roedd y rhain wedi’u nodi ym mharagraff 4.15 o'r adroddiad.  Roedd Arolygwyr AGGCC wedi cael eu briffio ar y meysydd hyn ac yn ymddangos i fod yn fodlon ar gynlluniau'r Cyngor ar gyfer gwella;

·         roedd angen rhywfaint o hyfforddiant pellach i Reolwyr Arweiniol Dynodedig (RhBD) er mwyn magu eu hyder wrth gadeirio cyfarfodydd a oedd yn cynnwys gweithwyr gofal iechyd proffesiynol.

Codwyd y materion canlynol gan yr Aelodau:-

·         yr anawsterau a gafwyd gan y rhai yn y proffesiynau nyrsio a gofal oherwydd bod y cyfreithiau sy'n ymwneud â nyrsio a gofal yn cael eu newid yn rheolaidd;

·         yr angen am gartrefi preswyl / gofal i ystyried cofrestru deuol oherwydd y galw cynyddol am wasanaethau gofal iechyd meddwl yr henoed.  Byddai cael cartrefi gyda chofrestriad deuol, fel cartrefi gofal preswyl a gofal nyrsio, wedyn yn sicrhau na fyddai preswylwyr yn destun straen a chynnwrf wrth i'w hanghenion gynyddu fel na fyddai'n rhaid iddynt symud o un cartref i'r llall er mwyn diwallu eu hanghenion cynyddol;

·         yr angen am ddull a arweinir gan y gymuned i ofalu am yr henoed a'r diamddiffyn a'r defnydd posibl o gyfleusterau'r Cyngor, megis llyfrgelloedd, ar gyfer unigolion hŷn, diamddiffyn neu unig i gwrdd â phobl eraill;

·         yr angen i aelodau wardiau fod yn wyliadwrus mewn perthynas â cham-drin posib o bobl oedrannus neu ddiamddiffyn yn y gymuned.

Wrth ymateb i gwestiynau'r swyddogion, gwnaeth Aelodau:

·         fanylu ar y broses, fel y nodir gan y gyfraith, yr oedd yn rhaid ei dilyn, wrth ddelio â cheisiadau caniatâd safonol o dan y dyfarniad DoLS a chadarnhawyd nad oedd costau pob asesiad DoLS i'w cwrdd gan yr awdurdod lleol;

·         Bwysleisio’r pwysau a wynebir gan wasanaethau gofal cymdeithasol oherwydd ceisiadau DoLS, o ran arian ac adnoddau - oherwydd bod yn rhaid i’r Gwasanaeth ddelio â cheisiadau cyfredol ac ôl-weithredol, ac ar yr un pryd gorfod ymgodymu â thoriadau yn y gyllideb.  Nid yw'r broblem yn unigryw i Sir Ddinbych ac yn ddiweddar gofynnwyd i Gomisiwn y Gyfraith archwilio'r problemau a'r pwysau a achosir.  Roedd eu hadroddiad i fod i gael ei gyhoeddi yn gynnar yn 2016;

·         cynghorwyd bod angen cynyddol am ofal dementia, tra bod y galw am ofal preswyl yn lleihau;

·         Pwysleisiwyd y gallai ymchwiliadau POVA olygu profiadau gofidus i bawb, yn enwedig pan oedd yr honiadau a wnaed yn ffug;

·         Cadarnhawyd, er bod y nifer o honiadau cam-drin yn cynyddu ar draws y wlad, achos hyn oedd cynyddu ymwybyddiaeth a arweiniodd at ddigwyddiadau mwy honedig yn cael eu hadrodd.

Cyn diwedd y drafodaeth, gofynnodd Aelodau'r Pwyllgor bod cyflwyniad ar "Unigrwydd a'i Oblygiadau" yn cael ei gyflwyno i sesiwn Briffio’r Cyngor yn y dyfodol.

Gyda golwg ar sicrhau bod y risgiau a nodwyd gan AGGCC yn ymwneud â POVA yn cael sylw, a bod y Cyngor yn ymwybodol o'r mathau o gam-drin honedig a'r lleoliadau lle maent wedi digwydd, penderfynodd y Pwyllgor: -.

PENDERFYNWYD:-

a)    Yn amodol ar y sylwadau uchod, dderbyn yr Adroddiad Blynyddol ar Amddiffyn Oedolion 2014/2015;

b)    Ddau'n derbyn ac yn rhoi sylwadau ar yr adroddiad a chydnabod natur bwysig ymagwedd gorfforaethol at Amddiffyn Oedolion a chyfrifoldeb y Cyngor i weld hyn fel maes blaenoriaeth allweddol ac i’w osod ochr yn ochr â'r ymrwymiad a'r arwyddocâd a roddwyd gan Sir Ddinbych i Amddiffyn Plant; a

c)    Bod adroddiad yn cael ei gyflwyno i'r Pwyllgor yn ei gyfarfod ym mis Chwefror 2016 yn manylu ar nifer o ymchwiliadau Amddiffyn Oedolion Diamddiffyn a wnaed mewn perthynas â gwahanol leoliadau a mathau o wasanaethau, y mathau o gam-drin honedig a brofwyd, y mesurau a gymerwyd i fynd i'r afael â honiadau profedig ac i leihau risgiau i unigolion eraill yn ogystal ag i'r Cyngor ei hun.