Eitem ar yr agenda

Ymgynghoriad cyhoeddus ar "Sut i gynnal gwasanaethau tân ac achub rhagorol a fforddiadwy yng Ngogledd Cymru yn 2016-2017 a thu hwnt (copi ynghlwm)

9.45 a.m. – 10.20 a.m.

Roedd y Dirprwy Brif Swyddog Tân, Dawn Docx a'r Prif Swyddog Tân Cynorthwyol, Ruth Simmons yn bresennol i gyflwyno'r ddogfen ymgynghori "Eich Gwasanaethau, Eich Dewisiadau". 

Amlinellodd swyddogion y Gwasanaeth Tân ac Achub lwyddiant eu dull atal rhagweithiol yn ystod y blynyddoedd diwethaf o ran lleihau nifer y galwadau allan ar gyfer y Gwasanaeth o 50%.  Fodd bynnag, roedd lleihad mewn cyllid cyhoeddus yn y blynyddoedd diwethaf wedi golygu bod angen i'r Gwasanaeth gwtogi ar nifer o wasanaethau anstatudol roedd yn ei ddarparu h.y. roedd wedi gostwng y nifer o Archwiliadau Diogelwch Tân yn y Cartref (HFSC) a wnaeth yn flynyddol o 30,000 y flwyddyn i 20,000 y flwyddyn, tynnu gwasanaethau achub â llinell (a wneir yn awr gan y Gwasanaethau Achub Mynydd) ac achub anifeiliaid mawr.  Roedd hefyd wedi symleiddio ei strwythur rheoli gweithredol a oedd bellach yn gweithredu gyda 28 rheolwr canol gweithredol ar draws Gogledd Cymru, dyma oedd y nifer lleiaf yr oedd yn cael ei weithredu.  Mae'r polisi sy’n ymwneud â throi allan i Larymau Tân Awtomatig (AFAS) fel mater o drefn wedi cael ei ddiwygio fel rhan o'r mesurau arbed costau.  Mae'r Gwasanaeth yn awr yn troi allan i AFAS mewn adeiladau busnes yn ystod y dydd, oni bai fod galwad frys yn dilyn y larwm. Ers cyflwyno'r polisi hwn nid oedd y Gwasanaeth wedi mynychu 640 o 685 o alwadau AFA a ddaeth i law.  Roedd hyn wedi dod ag arbediad o tua £70K.  Fel rhan o broses pennu cyllideb y llynedd, roedd yr Awdurdod wedi cynnig cynnydd o £1 y pen o'r boblogaeth yng Ngogledd Cymru wrth bennu'r cyfraniad gan bob awdurdod lleol.  Ar ddiwedd y broses honno, roedd y cynnydd a godwyd yn cyfateb i 18c y pen o'r boblogaeth.

Yn ei ddogfen ymgynghorol, roedd yr Awdurdod Tân ac Achub yn cynnig pedwar amcan ar gyfer 2016/17 a thu hwnt:

Amcan 1: I ​​barhau â'i waith atal i gadw pobl yn ddiogel rhag tân yn eu cartrefi - byddai hyn yn cael ei ariannu gan grantiau Lywodraeth Cymru (LlC) sydd ar gael yn benodol ar gyfer y math hwn o waith

Amcan 2: gweithio'n galed i wneud y gyllideb fynd ymhellach fel na fyddai'n rhaid gofyn i gynghorau sir am unrhyw gyfraniadau uwch - byddai hyn yn golygu y byddai'r Awdurdod yn rhewi ei gyllideb am y 3 blynedd nesaf.  Tra'n gwneud hyn, byddai'n gweithio ar y cyd â gwasanaethau cyhoeddus yn yr ardal gyda'r bwriad o ddefnyddio'r adnoddau sydd ar gael i wireddu’r manteision gorau posibl i bawb dan sylw.

Amcan 3: Yn parhau i amddiffyn pob cymuned trwy well cynllunio h.y. cyfateb systemau criwio ac argaeledd criwiau er mwyn darparu’r taeniad gorau posibl o wasanaethau ar gyfer yr ardal gyfan

Amcan 4: ymchwilio i'r posibilrwydd o wneud mwy o bethau ar gyfer cymunedau h.y. cyd-ymateb gyda'r Gwasanaeth Ambiwlans a chefnogi mentrau diogelwch personol a gweithio gyda gwasanaethau cyhoeddus eraill.

Chwaraewyd fideo byr i'r aelodau i ddangos sut y gellid defnyddio data gyda'r bwriad o wella cynllunio gwasanaethau a darpariaeth ar gyfer y dyfodol.  Byddai darpar fodelau gwasanaeth posibl yn cael eu datblygu gan ddefnyddio fformiwla wedi’i hen sefydlu a ddefnyddir gan nifer o Awdurdodau Tân ac Achub gwledig a chan ystyried Mynegai Amddifadedd Lluosog Cymru (MALlC).  Amlygodd defnyddio’r fformiwla hon fod yna ardaloedd ar draws Gogledd Cymru a fyddai angen sicrwydd o wasanaeth tân ac achub ar adegau penodol o'r dydd.

Gan ymateb i gwestiynau’r aelodau, dywedodd y swyddogion Awdurdod Tân ac Achub:

·         roedd yn ofynnol i'r Gwasanaeth yn ôl y gyfraith i ymateb i ddamweiniau traffig ar y ffyrdd;

·         Nid yw achub o ddŵr yn ofyniad statudol ar hyn o bryd, serch hynny oherwydd nifer y digwyddiadau llifogydd yng Ngogledd Cymru dros y blynyddoedd diwethaf mae'r Awdurdod wedi penderfynu parhau gyda darparu'r gwasanaeth hwn;

·         Roedd recriwtio diffoddwyr tân rhan amser wedi bod yn anodd dros ben, yn enwedig mewn rhai ardaloedd.  Roedd hon yn broblem gyffredin ymysg gwasanaethau tân ac achub yng nghefn gwlad.  Ar gyfartaledd roedd trosiant blynyddol o 10% o Staff Dyletswydd Rhan Amser (RDS) yng Ngogledd Cymru.  Roedd hon yn gyfradd trosiant llawer uwch nag ar gyfer Diffoddwyr Tân Amser Llawn (WTF).  Roedd amryw o resymau dros hyn, hy yr amrywiaeth o sgiliau y mae angen eu meistroli, gofynion ymrwymiad amser a phroblemau wrth gyfuno ymrwymiadau diffodd tân â dyletswyddau proffesiynol a theuluol;

·         Roedd profion mynediad a ffitrwydd ar gyfer diffoddwyr tân WTF ac RDS yn union yr un fath;

·         tra bo nifer y diffoddwyr tân yn yr ardal wedi gostwng, nid oedd unrhyw WTFs wedi cael eu diswyddo fel rhan o'r broses effeithlonrwydd, serch hynny, roedd staff yn awr yn gweithio yn fwy hyblyg;

·         Roedd ymagwedd staffio newydd mwy peripatetig wedi cael ei mabwysiadu er mwyn sicrhau bod gan y Gwasanaeth ddigon o ddarpariaeth ar gyfer yr ardal gyfan bob amser;

·         Roedd y Gwasanaeth wedi ymateb i’r holl alwadau brys a dderbyniwyd;

Aeth Swyddogion yr Awdurdod Tân ac Achub ati i:

·         Amlinellu’r broses a ddilynwyd i olrhain cerbydau i ddigwyddiadau ac mae'r gwaith sy'n mynd rhagddo ar sail Cymru-gyfan i ddylunio peiriannau tân oddi ar y ffordd addas a allai gario symiau digonol o ddŵr;

·         cadarnhau oherwydd y costau sy'n gysylltiedig â hyfforddi diffoddwyr tân RDS, byddai’r Awdurdod, wrth eu recriwtio, yn sefydlu a fyddai unigolion sydd â diddordeb ar gael i'r Awdurdod pan fyddai’r Gwasanaeth eu hangen;

·         Hysbysu’r aelodau o'r gofynion ymrwymiad amser a phellter o orsafoedd tân ar gyfer staff RDS;

·         hysbysu am y niferoedd criwio optimwm a diogel i beiriannau tân;

·         Cadarnhau y byddai 7 gorsaf dân, yn gweithredu amrywiaeth o systemau dyletswydd, erbyn canol mis Rhagfyr 2015 yn dechrau cynllun peilot cyd-ymateb 6 mis gyda'r Gwasanaeth Ambiwlans.  Roedd hyn yn rhan o gynllun peilot ledled y DU a fyddai'n cael ei defnyddio i hysbysu darpariaeth gwasanaeth yn y dyfodol;

·         Ddweud bod trafodaethau a gwaith cwmpasu ar y gweill gyda Heddlu Gogledd Cymru ar gyfleoedd cydweithio 'gwasanaethau golau glas' posibl eraill.  Mae'r Gwasanaeth Tân ac Achub a'r Heddlu yng Ngogledd Cymru wedi meddiannu Canolfan Reoli ar y cyd am rai blynyddoedd, ac felly roedd cyfleoedd i weithio gyda'i gilydd er lles y trigolion.

Pwysleisiodd Cadeirydd yr Awdurdod Tân ac Achub yr angen i bob cynghorydd sir weithredu fel 'llygaid a chlustiau' ar gyfer eu cymunedau a thynnu sylw’r Gwasanaeth Tân ac Achub am unrhyw unigolion o fewn eu wardiau a chymunedau a allai fod mewn perygl o niwed gan dân neu beryglon eraill, gan y byddai hyn yn galluogi'r Gwasanaeth i ymgymryd â gwaith rhagweithiol gyda golwg ar gadw’r unigolion hynny yn ddiogel.  Tynnwyd sylw aelodau a swyddogion awdurdodau lleol at eitemau fel pecynnau gwely gwrthdan a oedd ar gael oddi wrth y Gwasanaeth gyda'r bwriad o gadw ysmygwyr a oedd yn gaeth i'w gwelyau yn ddiogel rhag tân.  Ymgymerodd swyddogion i dynnu'r rhain ac adnoddau eraill sydd ar gael gan y Gwasanaeth Tân ac Achub i sylw'r Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad (SPOA).

Ymgymerodd swyddogion i ddefnyddio tudalennau cyfryngau cymdeithasol y Cyngor ar gyfer y diben o dynnu sylw trigolion i’r ymarferiad ymgynghori a gofyn iddynt anfon eu sylwadau i'r Awdurdod erbyn 11 Rhagfyr 2015. Aethant hefyd ati i ddosbarthu'r ‘Ystadegau Digwyddiadau Swyddfa’ a ddarperir i'r Pwyllgor i aelodau'r Pwyllgor.

Ar ddiwedd y drafodaeth:

PENDERFYNWYD cefnogi'r amcanion a nodir yn y ddogfen ymgynghori 'Eich Gwasanaethau, Eich Dewisiadau' i gynnal gwasanaethau, tân ac achub fforddiadwy rhagorol yng Ngogledd Cymru yn 2016-17 a thu hwnt gan bwysleisio'r angen i sicrhau cyflenwad diogel digonol ar gyfer ardaloedd gwledig yn ogystal ag ardaloedd trefol.