Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad ar y cyd gan y Pennaeth Priffyrdd a Gwasanaethau Amgylcheddol a’r Uwch Beiriannydd (copi ynghlwm) sy'n cyflwyno adroddiad drafft ar yr Asesiad o Amddiffynfeydd Arfordirol y Rhyl, a gomisiynwyd gan y Cyngor ar ôl llifogydd arfordirol fis Rhagfyr 2013.

10.10 a.m. tan 10.45 a.m.

Dosbarthwyd copi o adroddiad ar y cyd gan Bennaeth y Gwasanaethau Priffyrdd ac Amgylcheddol a’r Uwch Beiriannydd a oedd yn cyflwyno adroddiad drafft i’r Aelodau ar yr Asesiad o Amddiffynfeydd Arfordirol y Rhyl, a gomisiynwyd gan y Cyngor ar ôl llifogydd arfordirol fis Rhagfyr 2013, gyda’r papurau ar gyfer y cyfarfod.

Roedd y Pwyllgor wedi ystyried Strategaeth Rheoli Risg Llifogydd Lleol Sir Ddinbych ym mis Rhagfyr, 2014 ac roedd wedi mynegi dymuniad i weld yr Asesiad o Amddiffynfeydd Arfordirol y Rhyl; i ddeall ymatebion Llywodraeth Cymru (LlC) a Chyfoeth Naturiol Cymru iddo, ac i ystyried y goblygiadau o ran unrhyw waith a allai fod yn ofynnol, a ffynonellau ariannu posibl sydd ar gael.

Cyflwynodd Pennaeth y Gwasanaethau Priffyrdd ac Amgylcheddol yr adroddiad sy'n amlinellu natur yr Asesiad o Amddiffynfeydd Arfordirol y Rhyl, y prif gasgliadau, trafodaethau dilynol gyda Chyfoeth Naturiol Cymru, cyfraddau llifogydd eiddo, cynlluniau i liniaru risg a manylion ariannu.

Cyfeiriodd Aelod Arweiniol y Parth Cyhoeddus a Phennaeth y Gwasanaeth Priffyrdd ac Amgylcheddol at yr adroddiad ac adroddiad yr ymgynghorydd ar yr Asesiad o Amddiffynfeydd Arfordirol y Rhyl, gan bwysleisio mai adroddiad technegol iawn ei natur oedd yr adroddiad.  Roedd yr adroddiad wedi'i gomisiynu yn sgil y digwyddiad llifogydd arfordirol ym mis Rhagfyr, 2013 i asesu'r llifogydd tebygol o’r môr a achosir gan ddigwyddiad 1 mewn 200 mlynedd a pha mor debygol yw y bydd ddigwyddiad tywydd mor ddifrifol yn digwydd eto.  Eglurwyd y gallai darlleniad cyntaf o adroddiad yr ymgynghorydd beri pryder, fodd bynnag, roedd ei asesiadau wedi bod yn seiliedig ar gyfuniad o ddigwyddiadau tywydd, morol a seryddol i gyd yn digwydd ar yr un pryd, a fyddai'n ddigwyddiad prin iawn.

Wrth ymateb i gwestiynau Aelodau, gwnaeth swyddogion:-

·  egluro’r gwaith lliniaru llifogydd a'r gwaith amddiffyn yr arfordir a wnaed hyd yma ers digwyddiad llifogydd 2013 a'r gwaith arfaethedig a fydd yn cychwyn cyn diwedd y flwyddyn galendr hon, roedd pob un wedi cael croeso da gan breswylwyr lleol.  Byddai’r holl waith hyn yn lleihau'r proffil risg ar gyfer llifogydd arfordirol difrifol yn yr ardal, serch hynny, ni ellid byth ddileu'r risg yn llwyr;

·  darparu trosolwg o sut y byddai'r cynllun arfaethedig yn gweithio, a byddai’r cwrs golff yn cael ei ddefnyddio fel safle i gronni dŵr llifogydd yn ystod adegau o lifogydd difrifol.   Pwysleisiwyd bod y cynllun wedi ei ddatblygu mewn ymgynghoriad â'r Clwb Golff ac am y rhesymau pam y byddai angen i ddŵr gael ei gronni yno yn ystod argyfwng, ni ddylai fod unrhyw atebolrwydd gan y Clwb ar gyfer iawndal am ddifrod i'r grin yn ystod digwyddiad tywydd anarferol;

·   egluro, os caiff ei adeiladu, byddai Morlyn Ynni'r Llanw Gogledd Cymru arfaethedig, yn lleihau'r risg ymhellach o ddŵr môr yn torri dros yr amddiffynfeydd arfordirol gan y byddai'n lleihau maint a phŵer y tonnau sy’n taro'r draethlin.  Fodd bynnag, ni fyddai’n cael ei adeiladu yn y dyfodol agos felly roedd rhaid cymryd mesurau eraill i leihau'r risg o'r môr ar gyfer y tymor byr i dymor canolig;

·  egluro’r cynlluniau ariannu amrywiol sydd ar gael i'r Cyngor i ariannu gwaith ymateb i lifogydd mewn argyfwng a gwaith lliniaru yn y gorffennol;

·   amlinellu’r gwaith a wnaed i gynghori preswylwyr ar sut i ddiogelu eu heiddo os ceir llifogydd ar raddfa fach ac i roi sicrwydd iddynt o'r gwaith sydd ar y gweill i leihau perygl o lifogydd mawr yn y dyfodol;

·  cadarnhau bod Wardeiniaid Llifogydd eisoes ar waith yn ardal y Rhyl ond bod angen gwneud mwy o waith gyda hwy i'w cynorthwyo i godi ymwybyddiaeth preswylwyr o beth i’w wneud mewn llifogydd;

·  gwirio bod y Cyngor hefyd yn gweithio gyda chwmnïau yswiriant ac ati i egluro’r perygl tebygol o lifogydd yn yr ardal ac felly helpu preswylwyr i gael yswiriant cartref a chynnwys fforddiadwy;

Yn ystod y drafodaeth a ddilynodd awgrymodd Aelodau y gallai fod yn ddefnyddiol yn y dyfodol pe gwnaed mwy o ddefnydd o'r cyfryngau/cyfryngau cymdeithasol ar gyfer rhybuddio pobl o lifogydd sydd ar fin digwydd.  Teimlwyd hefyd y byddai'n werth chweil cyfathrebu, ar y cyd â budd-ddeiliaid eraill, neges gadarnhaol i'r preswylwyr sy'n amlygu fel yr oedd y Cyngor yn buddsoddi'n drwm mewn mesurau lliniaru llifogydd mewn cyfnod o gyni mewn ymgais i ddiogelu pobl ddiamddiffyn ac amlygu'r gwaith partneriaeth da a oedd yn digwydd rhwng yr holl fudd-ddeiliaid i gyflawni'r gwaith hwn.

PENDERFYNWYD – bod y Pwyllgor yn:-

(a) derbyn ac yn nodi cynnwys yr adroddiad,

(b) nodi, er mwyn eglurder, nad oedd yr amleddau gorlifo a ddyfynnir yn yr adroddiad yn gyfystyr â'r ffigurau “amlder llifogydd eiddo”, a ddefnyddir fel arfer yn asesiadau Llywodraeth Cymru o risg, a

(c) cymeradwyo datblygiad y cynlluniau lliniaru risg llifogydd sydd yn cael eu datblygu gan y Cyngor Sir ar hyn o bryd.