Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad gan Bennaeth Cwsmeriaid a Chymorth Addysg (copi ynghlwm) yn amlinellu’r cynigion ar gyfer polisi diwygiedig Cludiant o’r Cartref i’r Ysgol.

9.35 a.m. – 10.05 a.m.

Cyflwynodd y Pennaeth Cefnogaeth Addysg a Chwsmeriaid (HCES) adroddiad (a ddosbarthwyd eisoes) yn amlinellu cynigion ar gyfer y polisi diwygiedig ar gyfer Cludiant o'r Cartref i'r Ysgol ynghyd â'r broses ymgynghori a'r amserlen ar gyfer gweithredu.  Ymddiheurodd am gamgymeriad yn yr adroddiad yn cynghori nad oedd wedi bod yn bosibl i ymgynghori â disgyblion Meithrin newydd a gynlluniwyd ar gyfer mis Medi 2015. Darparwyd ychydig o gefndir i'r adroddiad ac eglurwyd nad oedd unrhyw gynnig i newid y darpariaethau presennol ar gyfer cludiant i ysgolion cyfrwng Cymraeg neu ysgolion ffydd o fewn y polisi diwygiedig.  Tynnodd y Cadeirydd sylw'r aelodau at lythyr (a ddosbarthwyd yn flaenorol) oddi wrth Esgobaeth Wrecsam ynglŷn â'r ymgynghoriad a'r newidiadau arfaethedig.

Ystyriodd yr Aelodau (1) ganlyniad gorfodi'r polisi newydd i gael gwared ar anghysondebau hanesyddol yn y broses gymhwysedd, a (2) gweithredu mannau codi canolog fel y nodir yn y polisi diwygiedig.  Nodwyd y byddai'r cynigion yn debygol o gynhyrchu arbedion o tua £272k a £30k yn y sectorau uwchradd a chynradd yn y drefn honno.  Cytunodd y Swyddogion gydag adborth ymgynghori rhagarweiniol bod yr aflonyddwch a achosir wrth weithredu mannau codi ar gyfer y sector cynradd fod yn fwy na'r arbedion posibl i'w gwneud, ond bod gweithredu ar gyfer y sector uwchradd yn dderbyniol.  Roedd nifer fawr o ymatebion yn ymwneud â darpariaeth cyfrwng Cymraeg a dwedodd yr HCES am anomaleddau hanesyddol a'r rhai a fyddai'n cael eu heffeithio gan orfodaeth lem o'r polisi.  O ganlyniad, bu ceisiadau i gyfyngu ar y dynodiad Cyfrwng Cymraeg i ysgolion categori 1 yn hytrach na chategori 1 a 2 a chafodd yr aelodau eu hysbysu o oblygiadau newid mor fawr mewn polisi a oedd yn cynnwys effaith niweidiol ar niferoedd ar y gofrestr yn y dyfodol a chostau cludiant.  Darparwyd manylion am y cynllun teithio rhatach ar gyfer y rhai nad oeddent yn gymwys i gael cludiant am ddim hefyd.

Canolbwyntiodd prif rannau’r drafodaeth ar y canlynol -

·        tra'n cydnabod nad oes argymhellion/ canllawiau cenedlaethol ar y broses ymgynghori a nodi’r amserlen dynn yn yr achos hwn, mynegodd yr aelodau bryderon bod yr ymgynghoriad wedi cael ei gyhoeddi yn ystod cyfnod gwyliau haf yr ysgol.  Nododd yr Aelodau hefyd yr oedi byr a fu gyda dosbarthu’r ddogfen ymgynghori i swyddogion Esgobaeth Llanelwy, y camgymeriad wrth beidio â’i ddosbarthu’n gynharach yn y broses i aelodau addysg cyfetholedig y pwyllgorau archwilio, a bod diffyg argaeledd cyfeiriadau rhieni plant ysgolion meithrin wedi golygu na chafodd copïau eu hanfon atynt.  Amlygwyd hefyd na ysgrifennwyd at rieni plant ysgol gynradd nad oeddent yn gymwys ar hyn o bryd i gael cludiant ysgol, ond efallai yr effeithir ar eu hawl i ddarpariaeth yn y sector uwchradd yn y dyfodol o ganlyniad i'r newidiadau.  Fodd bynnag, gan fod y ddogfen wedi bod ar gael yn rhwydd ar wefan y Cyngor ac o ystyried y rhestr gynhwysfawr o ymgyngoreion a'r ffaith yr ysgrifennwyd yn unigol at rieni sy’n derbyn cludiant i’r ysgol ar hyn o bryd, roedd yr aelodau o'r farn bod yr awdurdod wedi gwneud ymdrech resymol i godi ymwybyddiaeth o'r polisi drafft diwygiedig a'r ymgynghoriad yn ei gylch.  Teimlai'r pwyllgor na fyddai fawr o rinwedd mewn ymestyn y cyfnod ymgynghori gan ei bod yn annhebygol y byddai unrhyw faterion newydd yn dod i'r amlwg o ganlyniad.

·        Roedd aelodau o'r farn y dylai gwybodaeth fod ar gael i rieni disgyblion Blwyddyn 6 yn llawer cynt nag ar hyn o bryd o ran pa ysgol uwchradd oedd eu 'hysgol addas agosaf', yn ddelfrydol pan oedd y plant ym Mlwyddyn 5. Roedd y pwyllgor yn cefnogi cynlluniau i ddarparu map rhyngweithiol ar wefan y Cyngor ar gyfer y diben hwn y gallai rhieni gael mynediad ato.

·        Cytunodd y pwyllgor y dylai cludiant am ddim i'r ysgol yn y dyfodol gael ei ddarparu ar gyfer pob disgybl mewn addysg uwchradd o fan codi dynodedig at eu 'hysgol addas agosaf' gyda disgyblion a oedd ar hyn o bryd yn mynychu ysgol nad oedd yn cael ei hystyried i fod yr 'ysgol addas agosaf' yn cael cludiant am ddim hyd nes eu bod yn rhoi'r gorau i fynychu'r ysgol honno.  Cydnabuwyd y byddai'r cyfnod pontio yn para nifer o flynyddoedd ac yn arwain at wahaniaeth yn ystod y cyfnod hwnnw

·        cytunwyd y dylai teithio rhatach fod ar gael mewn mannau codi dynodedig ar gyfer disgyblion newydd sy'n dewis peidio â mynychu eu 'hysgol addas agosaf' yn amodol ar fod lleoedd dros ben ar gael ar gludiant ysgol a gomisiynwyd yn barod.   Gofynnodd yr Aelodau am roi cymaint o rybudd ag y bo modd i dynnu consesiwn yn ôl pe na fyddai seddau ar gael wedi hynny, a nodwyd y bwriad i gyfyngu consesiynau i gyfnod o 12 mis gyda thâl rhesymol i dalu am gostau gweinyddol.  Nodwyd hefyd nad oedd consesiynau cael eu darparu ar wasanaethau bysus cyhoeddus

·         Nododd yr aelodau'r goblygiadau o newid categoreiddio ysgolion ac roeddent o'r farn y dylai aros fel y mae ar hyn o bryd, gydag ysgolion nad ydynt yng Nghategori 1 yn cael eu cefnogi i wella a chynyddu'r defnydd o’r Gymraeg a’r Gymraeg i symud ar hyd y continwwm iaith.

·        Pwysleisiodd y pwyllgor yr angen am gynnal asesiadau risg cadarn ar gyfer pob man codi a llwybrau peryglus i sicrhau bod llwybr diogel yn cael ei gynnal ar bob adeg a darparodd y HCES sicrwydd y byddai asesiadau risg yn cael eu gwneud yn unol â'r Mesur Teithio Dysgwyr

·        o ystyried cymhlethdodau'r mater cytunodd y HCES i siarad ag aelodau y tu allan i'r cyfarfod ynghylch achosion unigol.

Yn ystod trafodaeth gyffredinol trafododd yr aelodau gyda swyddogion ymddygiad plant ysgol wrth deithio i ac o'r ysgol, yn enwedig y rhai sy'n defnyddio cludiant cyhoeddus, a chydnabuwyd cyfrifoldebau ysgolion yn hynny o beth.  Amlygodd yr Aelod Cyfetholedig Dawn Marjoram y gwasanaeth rhagorol a ddarperir gan y Cyngor wrth gludo’r disgyblion hynny sydd ag anghenion arbennig, ond gofynnodd a fyddai modd i swyddogion edrych i mewn i'r hyd amseroedd teithio er mwyn sicrhau eu bod yn parhau i fod mor fyr ag y bo modd.  Gofynnodd hefyd, lle y bo'n briodol, i gynnal  dadansoddiad mantais cost ar gyfer disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol i ystyried costau preswyl a theithiau tacsi.

PENDERFYNWYD yn amodol ar y sylwadau uchod, argymell i'r Cabinet o Medi 2015 ymlaen -

(a)       dylid darparu cludiant am ddim i'r ysgol yn y dyfodol ar gyfer pob disgybl mewn addysg uwchradd o fan codi dynodedig at eu 'hysgol addas agosaf' gyda disgyblion a oedd ar hyn o bryd yn mynychu ysgol nad oedd yn cael ei hystyried i fod yr 'ysgol addas agosaf' yn cael cludiant am ddim hyd nes eu bod yn rhoi'r gorau i fynychu'r ysgol honno;

(b)       dylai teithio rhatach fod ar gael mewn mannau codi dynodedig ar gyfer disgyblion newydd sy'n dewis peidio â mynychu eu 'hysgol addas agosaf' yn amodol ar fod lleoedd dros ben ar gael ar gludiant ysgol a gomisiynwyd yn barod, ac

(c)        er eglurder dylid newid enw'r polisi i’r 'Polisi Cymhwysedd Cludiant o’r Cartref i'r Ysgol'.

Ar y pwynt hwn (10.50 am) cafwyd egwyl ar gyfer lluniaeth.