Eitem ar yr agenda

I dderbyn adroddiad gan y Pennaeth Cyllid ac Asedau (copi yn amgaeëdig) ar y broses arfaethedig ar gyfer pennu cyllideb refeniw 2015/16.

Roedd copi o adroddiad gan y Pennaeth Cyllid ac Asedau, yn rhoi diweddariad ynglŷn â’r broses arfaethedig o bennu cyllideb refeniw ar gyfer 20125/16, wedi ei ddosbarthu ymlaen llaw.  Dull gweithredu arferol y Cyngor wrth bennu cyllideb refeniw oedd mynd ati’n gynyddrannol i leihau costau’n seiliedig ar gynigion i ganfod arbedion yng nghyllidebau gwasanaethau a chyllidebau corfforaethol.  Byddai’r rhan fwyaf o'r cynigion hynny’n cael eu derbyn a chyflawnodd y broses honno gyllidebau llwyddiannus.

Cyflwynwyd yr adroddiad gan y Cynghorydd J. Thompson-Hill  a esboniodd bod setliadau yn y Cynllun Corfforaethol  i’r dyfodol wedi dynodi y gallai fod angen canfod arbedion o tua £12m dros y ddwy flynedd nesaf ac efallai y byddai angen dull gweithredu newydd mewn perthynas ag arbedion.  Roedd Atodiad 1 yn manylu ar sut y gallai'r broses weithio ac roedd manylion pellach wedi'u hymgorffori yn yr adroddiad.  Byddai targedau arbedion y Gyllideb yn cael eu rhannu yn dri edefyn ar gyfer 2015/16 a 2016/17 ac roedd tabl a oedd yn dangos y tri edefyn, ynghyd â rhoi bras werthoedd ar eu cyfer, wedi ei gynnwys yn yr adroddiad.  Gellid amcangyfrif  gwerth y ddau edefyn cyntaf gyda rhywfaint o sicrwydd.  Byddai'r trydydd edefyn yn anos i’w amcangyfrif ac ar hyn o bryd caiff ei ddangos fel eitem mantoli er mwyn cyflawni targed arbedion o £12m dros y ddwy flynedd nesaf.  Roedd dau wasanaeth wedi cynnal ymarferion peilot a fu’n ddefnyddiol iawn er mwyn deall sut y byddai'r broses newydd yn gweithio.  Amlinellwyd crynodeb o’r broses Rhyddid a Hyblygrwydd yn yr adroddiad.

Bydd allbwn y cyfarfodydd Rhyddid a Hyblygrwydd a’r cyfarfodydd cyllideb gwasanaethau’n cael eu coladu a'u cyflwyno yn y lle cyntaf i’r Uwch Dîm Arweinyddiaeth ac yna i dri gweithdy cyllideb i Aelodau ym mis Gorffennaf, ac roedd crynodeb o'r broses wedi ei gynnwys yn yr adroddiad.  Byddai’r gweithdai cyllideb yn rhoi cyfle i gael mewnbwn ehangach gan yr Aelodau ynglŷn â’r argymhellion.  Cyfeiriwyd at Atodiad 1 lle dangosir y dewisiadau a ddeilliodd o'r gweithdai i Aelodau.  Byddai cynigion a gefnogir gan yr Aelodau’n cael eu cyflwyno i'r Cyngor ym mis Medi i'w cymeradwyo. Cynigiwyd y dylai pob un o’r gweithdai cyllideb fod yn ddigwyddiadau diwrnod cyfan ac roedd amlinelliad drafft o'r meysydd gwasanaeth y byddid yn canolbwyntio arnynt ym mhob un o'r gweithdai ym mis Gorffennaf wedi ei gynnwys.  Byddai hyn yn cwblhau Cam 1 o broses y gyllideb ac yn arwain at Gam 2.  Byddai'r un broses o gymeradwyo ac ymgynghori yn dilyn, a rhagor o gynigion yn cael eu cyflwyno i'r Cyngor ym mis Rhagfyr.

Cam 3 fydd y cam anoddaf i’w gyflawni o ran y gyllideb  gan ei bod yn debygol mai yn ystod y cam hwnnw y bydd y cynigion mwyaf cynhennus yn cael eu cynnwys.  Byddai canlyniad y ddau gam cyntaf o gymorth wrth gynllunio’r dull gweithredu ar gyfer y trydydd ac efallai y bydd yn rhaid ailedrych ar hyn eto yn yr hydref. 

Cafwyd crynodeb manwl o'r dyddiadau allweddol dros dro gan y Cynghorydd Thompson-Hill sydd hefyd wedi eu nodi mewn tabl a gafodd ei gynnwys yn yr adroddiad, a chafwyd cadarnhad ganddo y gallai rhai o'r cynigion a gâi eu cyflwyno fod yn destun ymgynghoriad cyhoeddus.

Awgrymodd Mr P. Whitham y dylid ystyried rheolaeth rhaglenni a phrosiectau mewn perthynas â’r broses lliniaru risgiau, a allai fod o gymorth i’r mecanweithiau adrodd mewn perthynas â chrynhoi materion allweddol.  Amlinellodd y Prif Gyfrifydd y broses a fabwysiadwyd er mwyn sicrhau bod pawb yn ymwybodol o’r holl gynigion a’r manylion gogyfer â’u trafod, a chafwyd ganddo fanylion y templed newydd a ddatblygwyd i gynorthwyo'r broses Rhyddid a Hyblygrwydd.

Pwysleisiodd y Cynghorydd S.A. Davies pa mor bwysig yw  cyfranogiad yr Aelodau a'r angen am fod yn agored ac yn dryloyw yn ystod proses y gyllideb.

Darparwyd yr ymateb canlynol i gwestiynau a materion a godwyd gan y Cynghorydd G.M. Kensler:-

-                  Bydd gohebiaeth yn cael ei dosbarthu i'r Aelodau cyn y cyfarfodydd cyllideb.

-                  Roedd y gwaith Statws Sengl wedi ei gwblhau.  Fodd bynnag, mae angen cwblhau elfennau sy'n ymwneud ag ôl-daliadau.

-                  Ychydig iawn o effaith a fu ar y Cyngor hyd yma yn dilyn cyflwyno’r Dreth Ystafelloedd Gwely.     

-                  Byddai materion yn ymwneud â Chynlluniau Tref ac Ardal yn cael eu hymgorffori ym mhroses y gyllideb, ynghyd â materion yn ymwneud â Thir y Cyhoedd a Threftadaeth.

-                  Darparwyd manylion ynglŷn ag arferion gwaith cyllidol mewn perthynas â ffigyrau Net a Gros.   

Mewn ymateb i bryderon a godwyd gan Mr P. Whitham ynglŷn â'r angen am sicrwydd bod proses y gyllideb yn dderbyniol ac yn cydymffurfio, cytunwyd i gynnwys adolygiad o’r broses, sydd i’w gynnal gan y Tîm Rheoli Corfforaethol, yn yr amserlen o ddigwyddiadau allweddol, a hynny’n dilyn yr ail neu’r trydydd cyfarfod Rhyddid a Hyblygrwydd, ynghyd â chynnwys darpariaeth ar gyfer adrodd am ganlyniadau a chynnydd yr adolygiad wrth y Pwyllgor Llywodraethu Corfforaethol.

Cytunodd y Prif Gyfrifydd y gellid cyflwyno manylion yr ymarferion peilot a gynhaliwyd gan ddau wasanaeth ger bron sesiwn i Friffio’r Cyngor, ynghyd â chopïau o'r templed sydd i'w ddefnyddio ar gyfer pob gwasanaeth ac sy'n gosod cyllideb y gwasanaeth yn erbyn y swyddogaethau a'r gwasanaethau y mae'n eu darparu.  Darparwyd manylion gan Bennaeth y Gwasanaethau Cyfreithiol a Democrataidd a chan y Pennaeth Archwilio Mewnol yn ymwneud â dynodi darpariaeth yr Awdurdod o Wasanaethau Statudol a'r angen i ganolbwyntio ar ganlyniadau posibl.

Cyfeiriodd y Cynghorydd J. Thompson-Hill at y rhaglen digwyddiadau allweddol a chadarnhau na fyddai'n ymarferol ailadrodd sesiynau.  Eglurodd mai cyfrifoldeb yr Aelodau fydd mynychu cyfarfodydd lle bo hynny'n bosibl neu fynd ar drywydd unrhyw ganlyniadau.  Cytunodd y Pwyllgor i gynnwys manylion yr Aelodau sydd wedi eu gwahodd i fynychu’r cyfarfodydd yn y rhaglen digwyddiadau allweddol.

Yn dilyn trafodaeth bellach:--

PENDERFYNWYD - yn amodol ar y materion a godwyd a'r sylwadau a wnaed gan yr Aelodau, bod y Pwyllgor Llywodraethu Corfforaethol:-

(a)            yn derbyn ac yn nodi cynnwys yr adroddiad.

(b)            yn cytuno i gynnwys adolygiad o’r broses, sydd i’w gynnal gan y Tîm Rheoli Corfforaethol, yn yr amserlen o ddigwyddiadau allweddol, ynghyd â chynnwys darpariaeth ar gyfer adrodd am ganlyniadau a chynnydd yr adolygiad wrth y Pwyllgor Llywodraethu Corfforaethol.

(c)    yn gofyn bod manylion yr ymarferion peilot, a chopïau o'r templed, yn cael eu cyflwyno ger bron sesiwn i Friffio'r Cyngor, ac

(d)   yn cytuno i gynnwys manylion yr Aelodau sydd wedi eu gwahodd i fynychu’r cyfarfodydd yn y rhaglen digwyddiadau allweddol.