Eitem ar yr agenda

Ystyried canfyddiadau Adroddiad Ymchwiliad yr Ombwdsmon (a gylchredwyd yn flaenorol) ynglŷn â’r honiad o beidio â chydymffurfio â Chod Ymarfer y Cyngor ac ystyried y sylwadau a dderbyniwyd gan y cyn Gynghorwr yn ymateb i’r honiad, ac i wneud penderfyniad terfynol ar y mater. 

 

Estynnodd y Cadeirydd groeso cynnes i Ms Annie Ginwalla, Swyddog Ymchwilio - Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru a oedd yn bresennol ar gyfer yr eitem hon.  Cyflwynwyd pawb oedd yn bresennol ac eglurwyd dull a threfn y cyfarfod.  Cadarnhaodd yr aelodau eu bod wedi derbyn copïau o Adroddiad Ymchwiliad yr Ombwdsmon ac wedi cael cyfle i astudio'r dogfennau ymlaen llaw.

 

 Gofynnwyd i'r Pwyllgor ystyried canfyddiadau Adroddiad Ymchwiliad yr Ombwdsmon ynglŷn â honiad bod y cyn-Gynghorydd Sir Allan Pennington wedi methu â chydymffurfio â Chod Ymddygiad y Cyngor, ynghyd ag unrhyw sylwadau a wnaed gan y cyn-Gynghorydd Pennington mewn perthynas â'r canfyddiadau hynny, ac i wneud penderfyniad terfynol mewn perthynas â'r mater.  Nid oedd Mr Pennington yn bresennol yn y cyfarfod ac roedd wedi methu ag ymateb i ohebiaeth gan y Cyngor na darparu unrhyw sylwadau ysgrifenedig mewn ymateb i ganfyddiadau'r Ombwdsmon.   Dywedodd y Swyddog Monitro (MO) wrth baratoi ar gyfer y gwrandawiad, yr ysgrifennwyd at Mr Pennington ar ddau achlysur - anfonwyd yr ail lythyr drwy ddosbarthiad wedi'i gofnodi a rhoddwyd llofnod ar ei dderbyn er nad oedd yn glir pwy oedd y llofnodwr.  Ar y sail honno roedd y Pwyllgor yn fodlon bod Mr Pennington yn ôl pob tebyg wedi derbyn hysbysiad o'r gwrandawiad a'r holl ddogfennaeth angenrheidiol.  O ganlyniad, cytunodd y Pwyllgor i fwrw ymlaen â'r gwrandawiad yn absenoldeb Mr Pennington.

 

Cyflwynodd Ms Annie Ginwalla, Swyddog Ymchwilio adroddiad yr Ombwdsmon ar yr ymchwiliad.  Rhoddodd fanylion yr honiadau, cefndir cyfreithiol a deddfwriaeth berthnasol, a rhoddodd ddadansoddiad o'r dystiolaeth a gafwyd yn ystod yr ymchwiliad, gan gynnwys ffeithiau dadleuol, ynghyd â chasgliadau a wnaed.

 

Yn gryno rhoddwyd gwybod i'r Pwyllgor am y canlynol -

 

·        Cafwyd cwyn bod y cyn-Gynghorydd Pennington wedi methu cadw at y Cod Ymddygiad ar gyfer aelodau Cyngor Sir Ddinbych ar 8 Rhagfyr, 2010, pan ddaeth i gyfarfod o'r Pwyllgor Trwyddedu.   Honnwyd y dylai'r cyn-Gynghorydd fod wedi datgan cysylltiad personol yn y cyfarfod hwn o ganlyniad i’w waith fel gyrrwr tacsi pan drafodwyd a phleidleisiwyd ar fater yn ymwneud â'r drefn profi cerbydau Hurio Preifat.

·        Roedd y cyn-Gynghorydd yn gwadu fod ganddo gysylltiad a'i fod wedi cymryd rhan yn y pleidleisio ar yr eitemau dan sylw.  Roedd y dystiolaeth a dderbyniwyd gan aelodau a staff yn bresennol yn y cyfarfod yn cadarnhau nad oedd y cyn-Gynghorydd wedi datgan cysylltiad; roedd yn rhan yn y trafodaethau ac wedi pleidleisio ar nifer o gynigion yn ymwneud â’r busnes tacsi

·        Daeth yr ymchwiliad i'r casgliad bod y busnes a gynhaliwyd yn y cyfarfod yn ymwneud â neu'n debygol o effeithio ar gyflogwyr y cyn-Gynghorydd Pennington a oedd â'r potensial i effeithio ar ei waith hefyd, gan achosi cysylltiad personol a rhagfarnol.  Nododd yr ymchwiliad hefyd fod y cyn-Gynghorydd Pennington wedi methu â diweddaru ei gofrestr statudol o fewn 28 diwrnod ar ôl cychwyn ar ei waith fel gyrrwr tacsi ym mis Gorffennaf 2008

·        ar sail y dystiolaeth a gafwyd yn ystod yr ymchwiliad, roedd yr Ombwdsmon yn fodlon y gallai ymddygiad y cyn-Gynghorydd Pennington fod wedi mynd yn groes i baragraffau 10(1), 11(1), 14(1) (a) a 15(2) o'r Cod.  O ganlyniad, cafodd yr adroddiad ei gyfeirio i’r Swyddog Monitro i’w ystyried gan Bwyllgor Safonau’r Cyngor.

 

Amlygwyd hefyd bryder yr Ombwdsmon ynghylch honiadau a wnaed gan y cyn-Gynghorydd Pennington yn erbyn swyddogion y cyngor yn ystod yr ymchwiliad.  Roedd yr honiadau hynny wedi eu hystyried yn faleisus ac yn ymgais i danseilio swyddogion a'u tystiolaeth.  Roedd yn fater i'r Pwyllgor benderfynu a oedd y cyn-Gynghorydd wedi torri mynd yn groes i baragraff 6(1)(a) o'r Cod drwy ddwyn anfri ar swydd aelod trwy ei ymddygiad yn ystod yr ymchwiliad.

 

Mewn ymateb i gwestiynau cadarnhaodd Ms Ginwalla ei bod yn briodol i'r Pwyllgor i ystyried unrhyw doramodau pellach o'r Cod a nodwyd yn ystod y broses ymchwilio.  Cadarnhaodd hefyd fod y cyn-Gynghorydd Pennington wedi cael gwybod am y posibilrwydd o fynd yn groes i baragraff 6(1)(a).

 

Ymneilltuodd y Pwyllgor i drafod yn breifat ar y sylwadau ynglŷn â’r ffeithiau ac a oedd y cyn-Gynghorydd Pennington wedi methu â chydymffurfio â'r Cod Ymddygiad.  Ar ôl trafodaeth ar yr holl faterion a godwyd, yn arbennig y ffeithiau dadleuol a fanylwyd ym mharagraff 52 o'r Adroddiad Ymchwiliad, cyhoeddodd y Swyddog Monitro eu canfyddiadau unfrydol ar y ffeithiau bod y cyn-Gynghorydd Pennington -

 

·        wedi cymryd rhan yn y pleidleisio ar y materion a benderfynwyd yn y cyfarfod

·        bod ganddo gysylltiad personol yn eitemau 3, 4 a 5 y cyfarfod

·        y dylai fod wedi bod yn ymwybodol o'r cysylltiad hwnnw a’i ddatgan yn ystod y cyfarfod

·        bod ganddo gysylltiad rhagfarnol yn eitemau 3, 4 a 5 y cyfarfod

·        ni ddylai fod wedi aros yn y cyfarfod

·        wedi methu diweddaru ei gofrestr statudol o gysylltiadau’r aelodau yn unol â'i rwymedigaethau o dan baragraff 15(2) o'r Cod.

 

Yna ystyriodd y Pwyllgor a, yn seiliedig ar y ffeithiau a ganfuwyd, a oedd y cyn-Gynghorydd Pennington wedi methu â chydymffurfio â'r Cod Ymddygiad.   Wrth ddefnyddio’r ffeithiau a ganfuwyd, canfu'r Pwyllgor bod y cyn-Gynghorydd wedi mynd yn groes i baragraffau 10(1), 11(1), 14(1)(a) a 15(2) o'r Cod Ymddygiad.

 

 Ystyriodd y Pwyllgor hefyd a aethpwyd yn groes i baragraff 6(1)(a) a bu’n arbennig o bryderus o ran yr honiad hwn.    Yn seiliedig ar ymddygiad y cyn-Gynghorydd Pennington yn ystod yr ymchwiliad fel y disgrifiwyd yn yr adroddiad ac a nodwyd yn yr atodiadau i'r adroddiad, cytunodd y Pwyllgor yn unfrydol fod ei ymddygiad yn gyfystyr â mynd yn groes i baragraff 6(1)(a).

 

Roedd y rhesymau dros benderfyniad y Pwyllgor wedi'u seilio ar sylwadau'r Ombwdsmon a restrwyd yn yr Adroddiad Ymchwiliad a chytunodd y Pwyllgor â'r cyflwyniadau hynny.  O ran yr honiadau di-sail a wnaed gan y cyn-Gynghorydd yn erbyn swyddogion y cyngor, roedd y Pwyllgor hefyd yn awyddus i fynegi eu hyder yn y swyddogion hynny.

 

Ar y pwynt hwn gwahoddwyd Ms Ginwalla, Swyddog Ymchwilio i wneud sylwadau ynghylch a ddylai'r Pwyllgor ddefnyddio sancsiwn a pha ffurf y dylai unrhyw sancsiwn ei  gymryd.  Dywedodd fod yr Ombwdsmon o'r farn y byddai'n briodol i roi cerydd yn yr amgylchiadau i adlewyrchu natur ddifrifol y toramodau a bod yn nodyn atgoffa i’r cyn-Gynghorydd a chynghorwyr eraill am bwysigrwydd y Cod a'r cyfrifoldeb y rhodda’r Cod arnynt.  Gan nad oedd Mr Pennington bellach yn gynghorydd, roedd sancsiynau yn gyfyngedig, fel arall byddai’n rhaid chwilio am sancsiwn mwy difrifol.  Gofynnodd y Cadeirydd am eglurhad ynghylch defnyddio sancsiwn ar gyfer toramod benodol a chynghorodd y Swyddog Monitro’r Pwyllgor i ystyried yr ymddygiad yn ei gyfanrwydd yn hytrach na thoramodau unigol.  Rhoddodd fanylion y broses i'w dilyn pe bai sancsiwn yn cael ei rhoi a chyhoeddi penderfyniad y Pwyllgor.

 

Ymneilltuodd y Pwyllgor i drafod yn breifat ar y sylwadau y dylai’r cyn-Gynghorydd Pennington gael ei geryddu.  O ystyried natur y toramodau, yn enwedig mewn perthynas â mynd yn groes i baragraff 6(1)(a) o'r Cod daeth y Pwyllgor i gasgliad unfrydol y dylid rhoi cerydd cyhoeddus i’r cyn-Gynghorydd Allan Pennington.  Roedd y Pwyllgor yn awyddus i dynnu sylw at y ffaith y byddent wedi rhoi sancsiwn mwy difrifol pe bai’r opsiwn hwnnw wedi bod ar gael iddynt.

 

PENDERFYNWYD bod y cyn-Gynghorydd Allan Pennington gael ei geryddu yn gyhoeddus.

 

Y rhesymau dros y penderfyniad oedd bod y Pwyllgor wedi cytuno’n unfrydol â'r rhesymau a nodwyd yn Adroddiad Ymchwiliad yr Ombwdsmon ar gyfer canfyddiadau’r ffeithiau a mynd yn groes i’r Cod Ymddygiad.

 

Diolchodd y Cadeirydd i Ms Ginwalla am ei hadroddiad a’i chyflwyniad cynhwysfawr.

 

Ar y pwynt hwn (11.30am) cafwyd egwyl am baned.