Eitem ar yr agenda

Derbyn adroddiad gan Arweinydd Systemau GwE (copi wedi ei amgáu) yn cyflwyno adroddiad Estyn ar safonau addysgu a dysgu Addysg Grefyddol o fewn ysgolion uwchradd a gyhoeddwyd ym mis Mehefin 2013.

 

Cyflwynodd yr Arweinydd Systemau GwE (AS) adroddiad Estyn ar safonau addysgu a dysgu Addysg Grefyddol o fewn y sector ysgolion uwchradd a gyhoeddwyd ym mis Mehefin 2013 (dosbarthwyd yn flaenorol).   Adroddodd hefyd am fynychu Cynhadledd CCYSAGC Genedlaethol y diwrnod blaenorol lle trafodwyd negeseuon allweddol o'r Adolygiad Thematig Estyn ar gyfer Addysg Grefyddol ynghyd â blaenoriaethau cenedlaethol Llythrennedd a Rhifedd trwy Addysg Grefyddol.  Y prif siaradwyr yn y Gynhadledd oedd -

 

-       Mark Campion, Estyn - Adolygiad Thematig Estyn ar gyfer Addysg Grefyddol

-       Richard Roberts, CfBT - Fframwaith Llythrennedd a Rhifedd

 

Roedd sampl o 20 o ysgolion uwchradd wedi eu harolygu yng Nghymru fel rhan o'r astudiaeth (roedd Ofsted wedi ymweld â 70 o ysgolion yn Lloegr) ac roedd yr adroddiad yn cynnwys safonau yng Nghyfnodau Allweddol 3 a 4, mae cyrhaeddiad mewn astudiaethau crefyddol TGAU a chyfranogiad ac ymgysylltu mewn dysgu.  Roedd hefyd yn cynnwys ffactorau sy'n effeithio ar safonau gan gynnwys cynllunio'r cwricwlwm, addysgu, asesu, arweinyddiaeth, gwella ansawdd a dylanwadau allanol.  Tynnwyd sylw’r Aelodau at y prif ganfyddiadau canlynol -

 

·        Roedd canlyniadau yng Nghymru wedi bod yn gadarnhaol iawn gyda mwy o ddisgyblion yn ennill cymhwyster mewn AG nag mewn unrhyw bwnc di-graidd eraill

·        Mae’r niferoedd sy’n cymryd y cwrs TGAU llawn a byr mewn Astudiaethau Crefyddol wedi codi dros y pum mlynedd diwethaf, gydag ychydig dros chwarter y disgyblion wedi cofrestru ar y cwrs llawn ac ychydig dros hanner y disgyblion wedi cofrestru ar y cwrs byr

·        Mae cyrhaeddiad wedi codi'n gyson yn y cwrs llawn ac yn sylweddol uwch na'r cyfartaledd ar gyfer pynciau eraill ac er bod cyrhaeddiad wedi disgyn yn y cwrs byr mae perfformiad wedi aros yn gyson well na'r DU

·        Roedd y bwlch mewn cyrhaeddiad rhwng bechgyn a merched yn ehangach yng Nghymru ar gyfer y ddau gwrs nag ar draws y DU

·        roedd y safonau'n dda yn y mwyafrif o ysgolion yng Nghyfnod Allweddol 3, ond roedd ychydig o ysgolion lle'r oedd y safonau'n anfoddhaol ac roedd argymhelliad i sicrhau bod tasgau yn ddigon heriol i alluogi disgyblion mwy galluog i gyrraedd lefelau uwch - ers cyhoeddi'r adroddiad darparwyd hyfforddiant ar gyfer athrawon Sir Ddinbych er mwyn gwella cywirdeb asesiadau athrawon o lefelau disgyblion yng Nghyfnod Allweddol 3

·        Defnyddiwyd athrawon anarbenigol i addysgu AG a'r cwrs byr ond anaml y cânt yn eu defnyddio i addysgu'r cwrs llawn - nid oedd athrawon anarbenigol wedi cael effaith negyddol ar safonau yn y rhan fwyaf o ysgolion

·        Roedd hunan-arfarnu yn dda neu'n well mewn dim ond lleiafrif o adrannau AG ac roedd yn argymhelliad i gryfhau hunan-arfarnu a defnyddio data i nodi ble a beth i'w wella

·        Nodwyd bod diffyg cyfleoedd ar gyfer datblygiad proffesiynol a rhwydweithiau dysgu a oedd yn golygu nad oedd digon o rannu arfer da ac nad aethpwyd i'r afael â heriau yn effeithiol.

 

 Ymhelaethodd yr AS hefyd ar yr argymhellion sy'n deillio o'r adroddiad.  O ran argymhelliad Llywodraeth Cymru (LlC) R7 y dylid trin data cyrhaeddiad ar gyfer Addysg Grefyddol ac Astudiaethau Crefyddol yn yr un modd â phynciau di-graidd, mae Llywodraeth Cymru wedi ymateb na fyddai'n briodol i fwrw ymlaen â'r argymhelliad yng ngoleuni'r adolygiad cwricwlwm parhaus ar gyfer Cyfnod Allweddol 3. Yr argymhelliad olaf A8 oedd bod LlC yn gweithio gydag awdurdodau lleol a CYSAG i wella'r cyfleoedd ar gyfer datblygiad proffesiynol a rhwydweithiau cefnogi dysgu ar gyfer athrawon addysg grefyddol.  Roedd rhwydweithiau wedi diflannu yn Sir Ddinbych ar ôl cael gwared ar y swyddi ymgynghorydd dysgu ac er mwyn symud ymlaen yr argymhelliad hwnnw, cynigiwyd y dylid anfon llythyr at Bennaeth Addysg Sir Ddinbych, Karen Evans, yn holi am gyfleoedd a chefnogaeth i athrawon AG a chynnig cefnogaeth CYSAG mewn perthynas â hynny.  Roedd CCYSAGC hefyd yn ganolog ar ddarparu cefnogaeth ar gyfer athrawon o dan yr argymhelliad hwnnw.

 

Trafododd yr Aelodau yr argymhellion ar gyfer ysgolion a nodwyd yn yr adroddiad a sut orau i fynd i'r afael â'r bwlch cyrhaeddiad rhwng bechgyn a merched.  Nodwyd bod hwn hefyd yn broblem mewn meysydd pwnc eraill a chyfeiriodd y Cadeirydd at strategaethau lleol a oedd wedi cael eu cyflwyno i fynd i'r afael ag anghysondebau rhwng y rhywiau yn Sir Ddinbych gyda chanlyniadau cadarnhaol.   Dywedodd yr AS fod CCYSAGC wedi ystyried ei gyfrifoldebau o ran cefnogi athrawon ac yn awyddus i fynd i'r afael â'r mater drwy ddarparu hyfforddiant.  Cytunwyd i gysylltu â'r Pennaeth Addysg, Karen Evans i holi ynghylch unrhyw strategaethau lleol y gellid eu gweithredu gyda golwg ar godi cyrhaeddiad bechgyn o ran AG.

 

 Ystyriodd CYSAG hefyd y canfyddiad nad yw athrawon anarbenigol yn cael effaith negyddol ar safonau yn y rhan fwyaf o ysgolion a'r angen i godi ymwybyddiaeth o'r mater hwn.   Cydnabuwyd nad oedd sgiliau addysgu yn newid ar draws y pynciau a gallai gwahanol bynciau gael eu dysgu yn dda gan athrawon anarbenigol.   Adroddodd yr AS ar ei brofiad ei hun o ddysgu AG a phwysigrwydd cynllun gwaith cadarn a chynlluniau gwersi er mwyn rhannu arfer da a chodi safonau.   Fodd bynnag, codwyd rhai pryderon hefyd nad oedd gan rai athrawon yr wybodaeth a'r brwdfrydedd i addysgu pynciau anarbenigol a bod angen am athrawon arbenigol.   Amlygwyd hefyd bod cyrhaeddiad yn y cwrs TGAU llawn wedi codi dros y pum mlynedd diwethaf, lle defnyddiwyd  athrawon arbenigol ond bod cyrhaeddiad yn y cwrs TGAU byr wedi gostwng lle defnyddiwyd athrawon anarbenigol.  Eglurwyd y rheswm am y cwymp mewn cyrhaeddiad yn y cwrs byr gan rai ysgolion sy'n defnyddio'r cwrs byr i sicrhau bod y mwyafrif o'r disgyblion yn derbyn cymhwyster mewn AG a ffrydio’r ymgeiswyr mwy galluog i'r cwrs llawn.  Cododd hyn y cwestiwn ynghylch a fyddai’r disgyblion hynny sy'n dod i'r cwrs byr wedi cyflawni canlyniad gwell pe baent wedi cael eu haddysgu gan athrawon arbenigol.  Nododd yr Aelodau hefyd fod y cwrs TGAU byr yn werth hanner TGAU llawn a bod  ysgolion yn tueddu i ddewis y cwrs hwnnw gan y gellid ei wneud yn yr amser sydd wedi'i neilltuo i wneud y gofyniad cyfreithiol o ran AG – ac felly daeth yr argymhelliad (A2) i ystyried rhoi cyfle i'r holl ddisgyblion i ennill cymhwyster priodol yng Nghyfnod Allweddol 4.

 

Wrth drafod safonau cyflawniad amlygodd yr aelodau na ellid bob amser mesur manteision a gwerth AG mewn cyrhaeddiad academaidd.  Awgrymwyd hefyd bod arfer blaenorol CYSAG o dderbyn cyflwyniadau ar y ddarpariaeth AG ac addoli ar y cyd mewn ysgolion yn cael ei adfywio.

 

Ar ddiwedd y drafodaeth, amlygodd Mr Gavin Craigen ddwy agwedd ar gyflwyniad Mark Campion yn y Gynhadledd CCYSAGC Genedlaethol -

 

·         y ffaith bod bron pob un o'r disgyblion yn parchu barn a chredoau pobl eraill a gwerthfawrogi'r hyn maent yn ei ddysgu yn AG a oedd yn neges gadarnhaol y dylid ei hyrwyddo a'i rhannu ag eraill, a

·         roedd safonau addysgu mewn ysgolion yn ardderchog gydag ychydig iawn o wersi anfoddhaol ac roedd addysgu mewn AG yn sylweddol well nag mewn pynciau eraill.

 

Roedd Mr Craigen yn cefnogi'r cynnig i ysgrifennu at y Pennaeth Addysg ynghylch rhwydweithiau dysgu ond yn teimlo y dylai'r mater gael ei archwilio yn y gymuned ehangach a’r trefniadau consortia sydd yn eu lle ar hyn o bryd.  Teimlai hefyd y dylai'r adroddiad gael ei ddwyn i sylw ysgolion i ystyried yr argymhellion.  Wedi trafodaeth bellach -

 

PENDERFYNWYD:-

 

(a)       derbyn a chofnodi’r adroddiad, a

 

(b)       anfon llythyr ar ran CYSAG at y Pennaeth Addysg Sir Ddinbych, Karen Evans, yn gwneud ymholiadau ynglŷn â’r canlynol -

 

-       unrhyw strategaethau lleol y gellid eu gweithredu gyda golwg ar godi cyrhaeddiad bechgyn o ran AG.

-       cyfleoedd a chefnogaeth i athrawon AG o ran datblygiad proffesiynol a rhwydweithiau cefnogi dysgu (gan gynnwys trefniadau consortia) a chynnig cefnogaeth CYSAG yn y cyswllt hwnnw, a

-       Y dull gorau i ddwyn yr adroddiad i sylw’r ysgolion i ystyried yr argymhellion sy’n berthnasol iddyn nhw.