Eitem ar yr agenda

Ystyried cyd-adroddiad gan y Cynghorydd Bobby Feeley, Aelod Arweiniol Gofal Cymdeithasol a Gwasanaethau Plant a’r Cyfarwyddwr Corfforaethol: Moderneiddio a Lles, yn crynhoi’r penderfyniadau a gymerwyd gan Fwrdd Prifysgol Betsi Cadwaladr ar 18 Ionawr 2013 a’r goblygiadau i’r Cyngor, a derbyn diweddariad llafar yn y cyfarfod

Cyflwynodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol dros Foderneiddio a Lles (CD:MW) yr adroddiad (a ddosbarthwyd o flaen llaw) yn crynhoi’r penderfyniadau a wnaethpwyd gan Fwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr (BIPBC) ar 18 Ionawr 2013 yn dilyn ymgynghoriad ar adolygiadau’r gwasanaeth iechyd.  Roedd yr adroddiad yn canolbwyntio ar y penderfyniadau a oedd yn ymwneud â chyfleusterau a gwasanaethau yn Sir Ddinbych ynghyd ag amserlenni ar gyfer gweithredu a materion a phryderon oedd yn parhau i’r Cyngor. Yn nhermau gwneud penderfyniadau, atgoffwyd aelodau mai’r Cyngor Iechyd Cymuned (CIC) oedd yr unig gorff a allai atgyfeirio penderfyniad y Bwrdd yn ffurfiol i’r Gweinidog, a bod angen ymateb y Cyngor hwnnw erbyn 3 Mawrth 2013.  Gofynnwyd am safbwyntiau’r Aelodau ynghylch y datblygiadau diweddaraf a’r camau nesaf gan ystyried argymhellion yr adroddiad a diweddariad llafar gan y Prif Weithredwr.

 

Rhoddodd y Prif Weithredwr adroddiad llafar o’r cyfarfod rhwng Prif Weithredwyr Awdurdodau Lleol Gogledd Cymru a BIPBC a gynhaliwyd ar 1 Chwefror. Yn y cyfarfod hwnnw, trafodwyd pedwar maes eang a oedd yn achosi pryder –

 

Costau ychwanegol yn gysylltiedig â chynnydd mewn gofal yn y gymuned - gallai datblygiad ardaloedd lleol a gwasanaeth gofal gwell arwain at gynnydd yn y galw ar wasanaethau cymdeithasol a chostau.  Ystyriwyd bod gofal yn y cartref yn gam positif ond nid oedd digon o fanylion ar y cynigion a’r materion yn ymwneud â fforddiadwyedd, gweithrediad ac adnoddau. Roedd BIPBC wedi rhoi sicrwydd llafar na fyddai costau yn cael eu trosglwyddo i awdurdodau lleol ac roedd cynghorau wedi gofyn am weld model ariannol yn cael ei ddatblygu a fyddai’n rhoi manylion ar gostau ariannol a phroses eglur ar gyfer gweithredu’r newidiadau.

 

Buddsoddi Cyfalaf - roedd y cynlluniau yn cynnwys oddeutu £40m o fuddsoddi cyfalaf yn y ddarpariaeth newydd, ac roedd oddeutu £27m o’r swm o fewn Sir Ddinbych. Nid oedd yr arian angenrheidiol wedi’i sicrhau hyd yma ac roedd cynlluniau yn ddibynnol ar ansawdd yr achos busnes a Llywodraeth Cymru yn darparu’r arian.   Gan fod hwn yn faes risg sylweddol, roedd cais wedi’i wneud am gael sicrwydd bod arian ar gael ar gyfer cyfleusterau newydd cyn i unrhyw gyfleusterau sy’n bodoli eisoes gael eu cau fel y cynlluniwyd.  

 

Trefniadau Cludiant - roedd hi’n amlwg y byddai’n rhaid i fwy o bobl, gan gynnwys pobl fregus, deithio ar gyfer darpariaeth gofal iechyd. Roedd teimlad bod cyfrifoldeb ar y sector cyhoeddus a’r sector gwirfoddol i ddatblygu cynllun cludiant ac roedd BIPBC wedi ymrwymo i wario £80k ar ymateb i anghenion teithio. Er mwyn symud ymlaen, byddai’n rhaid i bartneriaid perthnasol ddatblygu cynllun cludiant i’r bobl hynny sydd wedi’u heffeithio.  

 

Rheoli Trefniadau Trosglwyddo – roedd cynlluniau i gau gwasanaethau a chyfleusterau cyn i’r cyfleusterau newydd gael eu sefydlu hefyd yn achosi cryn bryder. Roedd BIPCB wedi egluro na fyddai’r un claf heb wasanaethau pan fyddai angen y rheiny ac y byddai’r bobl a oedd yn cael eu heffeithio yn cael cefnogaeth hyd nes byddai’r trefniadau newydd yn eu lle. Roedd angen sicrwydd bod cynlluniau trosglwyddo effeithiol wedi cael eu datblygu. 

 

Talodd y Cynghorydd Bobby Feeley, Aelod Arweiniol dros Ofal Cymdeithasol a Gwasanaethau Plant deyrnged i staff sy’n gweithio yn y gwasanaeth iechyd mewn amgylchiadau ansicr ac anodd.  Tra’n cytuno bod yr adolygiad wedi bod yn angenrheidiol, roedd yn teimlo y gellid fod wedi rheoli’r broses yn fwy effeithiol.   Roedd y Cyngor wedi craffu’n ofalus ar y cynlluniau a byddai sefydlu Fforwm Iechyd a Gofal Cymdeithasol Strategol yn sicrhau bod trafodaethau yn parhau. Wrth roi sylwadau ar y cynlluniau, mynegodd ei siom gyda’r ffaith y bydd Ysbyty Rhuthun yn colli ei uned mân anafiadau a gwasanaethau pelydr-x a hefyd gyda’r cynlluniau i gau gwelyau cleifion mewnol yn Ysbytai Prestatyn a Llangollen Hospitals cyn i’r gwasanaethau newydd gael eu sefydlu. Tynnodd sylw hefyd at yr angen i ail-ymweld â threfniadau cludiant a gwasanaethau newydd-anedig. Yng ngoleuni adroddiad llafar y Prif Weithredwr, cynigiodd y Cynghorydd Feeley y dylid cynnal cyfarfod brys gyda BIPBC i bwyso am addewid na fyddai cyfleusterau yn cau hyd nes bod buddsoddiad cyfalaf newydd wedi’i sicrhau.  Cynigiodd hefyd y dylid cynnal cyfarfod gydag asiantaethau eraill i ymdrin â’r trefniadau cludiant.

 

Cadarnhaodd y Cynghorydd Ray Bartley, aelod o’r CIC, ei fod wedi bod yn darparu’r wybodaeth ddiweddaraf i aelodau ar hynt CIC ac y byddai’n parhau i wneud hynny. Byddai’n mynychu’r cyfarfod nesaf o’r Bwrdd Gweinyddol ar 20 Chwefror er nad fe aelodau.

 

Agorodd y Cadeirydd y drafodaeth gan ofyn am safbwyntiau aelodau ar ddatblygiadau diweddar a’r ffordd ymlaen. Tra’n gwerthfawrogi’r angen am ad-drefnu gwasanaethau iechyd, mynegodd y Cyngor eu rhwystredigaeth a’u siom gyda phenderfyniadau a wnaethpwyd gan BIPBC er gwaethaf protestiadau lleol a gwrthwynebiad chwyrn i gynigion penodol a oedd wedi’u nodi’n glir yn yr ymateb cynhwysfawr i’r ymgynghoriad. Codwyd pryderon bod safbwyntiau cyhoeddus wedi’u diystyru yn ystod y broses gwneud penderfyniadau ac nad oedd sylw dyledus wedi’i roi i sylwadau’r Cyngor nag ymateb digonol wedi’i roi i ddarparu sicrwydd ynghylch rhai materion penodol.  Roedd aelodau’n ystyried bod BIPBC wedi bod yn gamarweiniol ac yn llai nag onest yn eu gweithrediadau a bod hynny wedi arwain at ddiffyg ymddiriedaeth a hyder yn y Bwrdd Iechyd. Roedd cyflymder y broses cau ysbytai a gwasanaethau penodol yn bryder mawr, yn enwedig yng ngoleuni’r cyhoeddiad diweddaraf y byddai rhai unedau mân anafiadau yn cau o fewn pythefnos hyd yn oed cyn bod ymateb i’r penderfyniadau wedi cael eu derbyn oddi wrth y CIC. Roedd teimlad nad oedd y Bwrdd Iechyd wedi darparu fawr ddim sicrwydd mewn ymateb i faterion o bwys a bod hynny’n anfon neges o ddifaterwch ar eu rhan ac agwedd ddi-hid at safbwyntiau lleol. Cyfeiriodd Aelodau at eu dyletswydd i gynrychioli buddiannau eu cymunedau gan nodi eu bod yn teimlo’n gryf bod angen ymateb yn bendant a gweithredu i gyfathrebu nerth eu teimladau i BIPBC.

 

Nid oedd y Cynghorydd Stuart Davies am fynd mor bell â chynnig pleidlais o ddiffyg hyder yn y Bwrdd Iechyd, gan gynnig yn hytrach bod y Cyngor yn mynnu cyfarfod brys gyda BIPBC i drafod y posibiliad o gadw cyfleusterau presennol ar agor hyd nes bod ymrwymiad pendant wedi dod o Lywodraeth Cymru ynghylch ariannu’r cyfleusterau newydd a bod cyfleusterau dros dro wedi’u sefydlu. Ychwanegodd os nad oedd BIPBC yn fodlon trafod, y byddai’n cynnig pleidlais o ddiffyg hyder yng nghyfarfod nesaf y Cyngor Llawn. Eiliodd y Cynghorydd Peter Evans y cynnig.

 

Adroddodd y Cynghorydd Alice Jones ar ymchwil yr oedd wedi’i wneud yng ngoleuni’r cynigion gofal iechyd a’r effaith ar Ysbyty Glan Clwyd (YGC) a chododd bryderon ynghylch y canlynol –

 

· israddio YGC i hwb ysbyty a cholli statws

· effaith y cynlluniau ar gyfer gwasanaethau fasgwlar, yn enwedig gan fod llawdriniaeth fasgwlar ar y safle yn hanfodol os oedd YCG am ddod yn Ganolfan Ymyriad Coronaidd 

· yr effaith ar Ddamweiniau ac Achosion Brys na fyddai bellach yn derbyn ystod lawn o gyflyrau ond a fyddai’n fwy dewisol; byddai hynny’n effeithio ar iechyd cleifion ac yn arwain at anawsterau o ran recriwtio meddygon dan hyfforddiant, a

· dileu llawdriniaeth brys yn yr ysbyty. 

 

Gofynnodd y Cynghorydd Jones am gefnogaeth y Cyngor i amddiffyn statws a gwasanaeth YGC fel Ysbyty Cyffredinol Dosbarth a chynigiodd welliant i ymateb y Cyngor i gynnwys cyfeiriad at eu gwrthwynebiad i israddio YGC i fod yn hwb ysbyty a’u dymuniad iddo barhau fel Ysbyty Cyffredinol Dosbarth gydag uned llawdriniaeth lawn, ragorol i gynnwys gwasanaeth fasgwlar brys. Eiliwyd y cynnig gan y Cynghorydd Hugh Irving.  Tra’n derbyn y pryderon a godwyd, nid oedd y CD:MW yn ystyried bod dynodi YGC fel hwb yn golygu bod yr ysbyty wedi’i israddio  ond yn hytrach bod y gwasanaethau a ddarparwyd gan hybiau ysbyty hefyd ar gael yno. Cyfeiriodd at y buddsoddiad sylweddol yn yr Adran Ddamweiniau ac Achosion Brys a’r theatrau yn YGC a nododd ei bod yn teimlo y dylid gofyn am sicrwydd gan BIPBC ynghylch gwasanaethau ar y safle yn hytrach na thybio bod yr ysbyty yn mynd i gael ei israddio. 

 

Mynegodd y Cynghorydd Arwel Roberts ei bryderon ynghylch gwasanaethau newydd-anedig yn cael eu symud i Ysbyty Arrowe Park Hospital ar y Wirral a chyfeiriodd at grŵp trawsbleidiol o Aelodau Cynulliad a oedd wedi uno gyda golwg ar rwystro’r cynlluniau. Cynigiodd y Cynghorydd Roberts, ac eiliodd y Cynghorydd Rhys Hughes, y dylid galw ar holl Brif Weithredwyr Gogledd Cymru i wrthwynebu’r cynllun i symud gwasanaethau newydd-anedig allan o Gymru. Nododd y Cynghorydd Cefyn Williams bod y Bwrdd wedi cadarnhau symud gwasanaethau newydd-anedig o fewn 6 - 12 mis ar ôl derbyn sicrwydd bod Arrowe Park wedi cydymffurfio gyda’r safonau gofynnol.  O ganlyniad, roedd y Cynghorydd Williams yn cwestiynu safon y gofal yn Arrowe Park gan deimlo y byddai’n well gwario’r arian a glustnodwyd ar gyfer gofal newydd-anedig yng Ngogledd Cymru.  

 

Yn ystod y drafodaeth, cytunodd aelodau mai’r meysydd canlynol oedd yn achosi’r pryder mwyaf iddynt - 

 

· trefniadau trosglwyddo wrth i BIPBC baratoi i gau rhai gwasanaethau a chyfleusterau cyn bod addewid o fuddsoddiad cyfalaf newydd wedi’i roi neu cyn i wasanaethau dros-dro gael eu sefydlu 

· lefel y gefnogaeth i ofalwyr a diffyg cynigion i ariannu gwasanaethau gwell yn y cartref 

· cludiant a threfniadau teithio

· y gost botensial i’r Cyngor wrth i fwy o wasanaethau symud allan o ysbytai ac i gartrefi bobl 

· dyfodol Ysbyty Glan Clwyd fel Ysbyty Cyffredinol Dosbarth

· trosglwyddo gofal newydd-anedig i Ysbyty Arrowe Park

 

Tynnodd Aelodau sylw hefyd at effaith penderfyniadau’r Bwrdd Iechyd ar eu trefi a’u cymunedau penodol a chodwyd pryderon ynghylch –

 

· cau Ysbyty Cymunedol Prestatyn gyda gwelyau i gleifion yn cael eu darparu mewn ysbytai cyfagos (a oedd eisoes gyda’u dalgylchoedd eu hunain – hynny’n achosi pryderon ynghylch lle) a diffyg unrhyw sicrwydd i ddangos bod materion yn ymwneud â chludiant wedi cael sylw

· roedd y Cynghorydd Peter Evans yn dymuno cofnodi ei fod yn gwrthwynebu cau Ysbyty Cymunedol Prestatyn hyd nes bod y cyfleusterau newydd wedi’u sefydlu yn Y Rhyl

· gwasanaethau yn cael eu trosglwyddo i Feddygon Teulu (sydd eisoes dan bwysau) heb unrhyw ddarpariaeth i gynyddu adnoddau i gyd-fynd â hynny

· adnoddau a gallu i wasanaethau penodol yn cael eu cynnal rhywle arall gan achosi mwy o bwysau ar wasanaethau eraill

· y brys ynghylch cau unedau mân anafiadau yn Rhuthun a Llangollen a chau cyfleusterau pelydr-x yn Rhuthun 

· cau Ysbyty Llangollen a’r effaith niweidiol ar y gymuned leol a’u lles, a’r angen i fuddsoddi yn yr ysbyty yn lle ei gau. 

 

Wrth wrthwynebu cau Ysbyty Llangollen, cynigiodd y Cynghorydd Rhys Hughes gynnig o ddiffyg hyder yn y broses ymgynghori a chynigion BIPBC ar gyfer y dyfodol yn Sir Ddinbych. Eiliwyd y cynnig gan y Cynghorydd Huw Williams.

 

Yng ngoleuni’r drafodaeth fanwl a nifer y cynigion, bu’r Cyngor yn ystyried sut orau i ymdrin â’u pryderon a chynrychioli buddiannau’r gymuned. Ystyriwyd a ddylid cymryd pleidlais o ddiffyg hyder yn y Bwrdd Iechyd neu fwrw ati i gynnal trafodaethau pellach gyda golwg ar ddod i gytundeb. Cynigiodd y Cynghorydd Huw Hilditch-Roberts y dylid galw cyfarfod brys gyda BIPBC ac i ystyried pleidlais o ddiffyg hyder yng nghyfarfod nesaf y Cyngor Llawn os na chafwyd ymateb boddhaol.   Ar ôl pwyso a mesur, ystyriwyd y dylid gwneud ymgais bellach i gyfarfod gyda swyddogion BIPBC i drafod y ffordd ymlaen a gohirio’r galw am bleidlais o ddiffyg hyder yn y Bwrdd Iechyd hyd nes bod canlyniad y cyfarfod hwnnw yn wybyddus. Cytunwyd y dylai’r uwch gyfarfod gynnwys yr Aelod Arweiniol, y Cynghorydd Bobby Feeley ynghyd â chynghorwyr i gynrychioli ardaloedd lleol gwahanol fel a ganlyn – y Cynghorwyr Stuart Davies, Peter Evans, Alice Jones, Pat Jones, Gwyneth Kensler, Jason McLellan, Arwel Roberts, Julian Thompson-Hill and Huw Williams.

 

PENDERFYNWYD  –

 

(a)       y dylid trefnu cyfarfod brys rhwng Prif Weithredwr  BIPBC a Phrif Weithredwr y Cyngor a’r Cyfarwyddwr Corfforaethol dros Foderneiddio a Lles ynghyd â’r cynghorwyr enwebedig (a enwyd uchod) i drafod pryderon y Cyngor ynghylch y newidiadau gwasanaeth a gynigiwyd i ddarpariaeth gofal iechyd ar draws y rhanbarth ac i drafod ffordd ymlaen, ac

 

(b)          y dylid ystyried adroddiad ar y trafodaethau hyn yng nghyfarfod nesaf y Cyngor Llawn ar 26 Chwefror er mwyn galluogi aelodau i roi ystyriaeth bellach i safle’r Cyngor yng ngoleuni’r adborth a dderbyniwyd.