Eitem ar yr agenda

I ystyried adroddiad gan y Cynghorydd Julian Thompson-Hill, Aelod Arweiniol dros Gyllid ac Asedau (copi’n amgaeedig) yn nodi’r sefyllfa ariannol ddiweddaraf a chynnydd yn erbyn strategaeth y gyllideb a gytunwyd.

Cyflwynodd y Cynghorydd J. Thompson Hill yr adroddiad a oedd yn manylu ar gyllideb refeniw a chynilion y Cyngor fel y’u cytunwyd ar gyfer 2012/13, fel ag ar ddiwedd Ionawr 2013.  Roedd yn darparu diweddariad cryno o’r Cynllun Cyfalaf,  safle ariannol cyfredol y Cyngor a cheisiai gymeradwyaeth i argymhellion a wnaethpwyd gan y Grŵp Buddsoddi Strategol.

PENDERFYNWYD – bod y Cabinet:-

(a)          Yn nodi’r cyllidebau a’r targedau arbedion am y flwyddyn, fel y’u nodir yn yr adroddiad, a’r cynnydd yn erbyn strategaeth y gyllideb a gytunwyd

(b)          Yn cytuno i’r ariannu gwaith dichonolrwydd o ran Ysgol Uwchradd y Rhyl ac Ysgol Gymunedol Bodnant, Prestatyn hyd y swm o £1.8 miliwn

Cyflwynodd y Cynghorydd J. Thompson-Hill yr adroddiad a oedd yn manylu ar gyllideb refeniw a chynilion y Cyngor fel y’u cytunwyd ar gyfer 2012/13, fel ag ar ddiwedd Ionawr 2013.  Roedd yn darparu diweddariad cryno o’r Cynllun Cyfalaf, safle ariannol presennol y Cyngor a cheisiai gymeradwyaeth i argymhellion a wnaethpwyd gan y Grŵp Buddsoddi Strategol.

Esboniodd bod rhagolygon diweddaraf y gyllideb refeniw wedi eu cynnwys fel Atodiad 1 ac roedden nhw’n dynodi tanwariant ar draws cyllidebau gwasanaeth a chorfforaethol o £631k (£435k y mis diwethaf), sy’n cynrychioli amrywiant o 0.55% ar draws cyfanswm y gyllideb net.  Ynglŷn â safle ysgolion, y rhagolygon ydi symudiad net positif ar weddillion o £286k ar gyllidebau dirprwyedig a £161k ar gyllidebau ysgol annirprwyedig.  Roedd crynodeb o’r Cyfrif Refeniw Tai wedi ei gynnwys yn Atodiad 1 er gwybodaeth ond roedd hon yn gronfa ar wahân ac nid yn rhan o brif gyllideb refeniw’r Cyngor.     

            Roedd Atodiad 2 yn rhoi diweddariad ar gynnydd yn erbyn yr arbedion a’r pwysau a gytunwyd yn rhan o broses gosod cyllideb ar gyfer 2012/13.  Efo’i gilydd, fe gytunwyd ar arbedion net o £3.443m ac mae £3.102m (90%) wedi eu cyflawni gyda £316k (9%) wedi ei ddosbarthu i fod ar y gweill ac roedd £25k (1%) wedi ei ohirio tan y flwyddyn nesaf.  Roedd y gohiriad yn ymwneud ag arbedion oherwydd rhesymoliad printiwr.  Fe ystyrid fod  pob un o’r eitemau a oedd ar ôl ac a oedd wedi eu dosbarthu i fod ‘ar y gweill’ yn gyraeddadwy, ond gyda’r rhan fwyaf roedd angen dadansoddiad o weithgaredd blwyddyn gyfan i asesu’n briodol a oedd y mesur arbed a restrwyd wedi ei gyflawni mewn gwirionedd.

Rhoddodd y Cynghorydd Thompson-Hill grynodeb o’r Cyllidebau Gwasanaeth canlynol a oedd wedi eu nodi yn yr adroddiad:-

·                     Cynllunio Busnes a Pherfformiad

·                     Gwasanaethau Oedolion a Busnes

·                     Gwasanaethau Priffyrdd ac Amgylchedd

·                     Gwasanaethau Plant a Theuluoedd

·                     Cysylltiadau, Marchnata a Hamdden

·                     Cymorth Cwsmeriaid ac Addysg

·                     Gwella Ysgolion a Chynhwysiant

·                     Ysgolion

·                     Cyllidebau Corfforaethol

Esboniodd bod costau ychwanegol yr ymateb ar unwaith i ddigwyddiadau’r llifogydd diweddar wedi dod dan drothwy’r Cynllun Cymorth Ariannol Brys, ac roedd yna dybiaeth y byddai’r Cyngor yn ariannu’r gost.  Cadarnhaodd y Pennaeth Cyllid ac Asedau fod hawliad am bob costau cymwys wedi ei gyflwyno i Lywodraeth Cymru ar gyfer cyllid disgresiynol.  Roedd yna gostau cyfredol yn ymwneud ag eithriadau rhag Treth Gyngor ac roedd pwysau pellach a oedd yn ymddangos wedi codi o ddirwyn y ‘Mutual Municipal Insurance Company’ i ben yn 1992, gan y byddai Aelodau’r Awdurdod Lleol yn gyfrifol am atebolrwydd a oedd yn dal i godi o ran digwyddiadau cyn  1992.  Esboniodd y Pennaeth Cyllid ac Asedau y byddai Sir Ddinbych yn talu cyfran o’r hawliadau atebolrwydd, yn seiliedig ar ffigurau poblogaeth a fyddai’n  oddeutu 20% o’r costau.  Dywedodd wrth Aelodau y byddai cronfa wrth gefn yn cael ei hadeiladu i mewn i’r gyllideb a byddai manylion y costau’n cael eu cynnwys yn yr adroddiad cyllid nesaf i’r Cabinet. 

Roedd yna atebolrwydd potensial o ran cyn Gyngor Bwrdeistref Rhuddlan, ac roedd atebolrwydd ychwanegol yn awr yn codi o ran cyn Gyngor Sir Clwyd.  Roedd swm atebolrwydd potensial Clwyd yn ansicr ac roedd cyfanswm amlygiad y Cyngor i hawliadau Clwyd oddeutu £2.5m, ond roedd yn annhebygol y byddai’r atebolrwydd yn cael ei sbarduno ar y lefel yma.

            Roedd cyfraddau casglu Treth Gyngor yn well na’r rhagdybiaethau ac fe dybiwyd y byddai unrhyw fantais yn cael ei ddefnyddio i gyfrannu tuag at ariannu blaenoriaethau buddsoddi strategol y Cyngor yn rhan o’r Cynllun Corfforaethol. Cadarnhaodd y Cynghorydd J. Thompson-Hill y byddai’r manylion llawn yn cael eu cynnwys yn yr adroddiad diwedd blwyddyn.  Roedd gwariant hyd at ddiwedd Ionawr, 2013 yn £19.4m yn erbyn Cynllun a gytunwyd o £31.4m.  Y llynedd roedd y chwarter olaf wedi cyfri am 43% o gyfanswm y gwariant am y flwyddyn.  Roedd Atodiad 3 yn rhoi crynodeb o’r cynllun cyfredol a’r ffordd yr oedd wedi ei ariannu.  Roedd Atodiad 4 yn rhoi trosolwg o’r prosiectau cyfalaf mawr ac roedd manylion y ddau gynllun a gynigiwyd i’w cymeradwyo gan y Grŵp Buddsoddi Strategol wedi eu hamlinellu yn Atodiad 5.  Roedd y Cyfrif Refeniw Tai diweddaraf a gynigiwyd wedi ei gynnwys fel eitem ar wahân ar agenda’r Cabinet.     

Rhoddodd y Prif Gyfrifydd gadarnhad bod y marchnadoedd ariannol yn dal yn eithaf cyfnewidiol ac roedd hynny’n parhau i gyfyngu ar gyfleoedd i fuddsoddi.  Byddai Datganiad Strategaeth Reoli’r Trysorlys a Strategaeth Fuddsoddi  2013/14-2015/16 yn cael eu cyflwyno i’r Cyngor i’w cymeradwyo ar Chwefror 26^ain 2013.  Roedd cyfanswm y benthyca’n dal yn £134.08m ac roedd cyfanswm y buddsoddiadau’n £19.2m, ac roedd manylion y risgiau a’r mesurau i’w lleihau wedi eu hamlinellu yn yr adroddiad.

Rhoddodd y Cynghorydd E.W. Williams grynodeb o’r prif newidiadau i gyllid addysg gydag ysgolion yn cael eu hariannu’n uniongyrchol drwy ariannu teg i ysgolion, yn seiliedig ar y gofynion i gyflenwi addysg ac nid ar sail hanesyddol.  Teimlai y dylid ystyried trefnu digwyddiad cymdeithasol i drafod oblygiadau’r system newydd ac i roi eglurhad.

Mewn ymateb i gwestiynau gan yr Arweinydd ynglŷn â’r ddarpariaeth ariannu ar gyfer cyfnodau dichonolrwydd gwaith/dylunio manwl a chyn-adeiladu i alluogi cynnig cymeradwyaeth grant ffurfiol gan Lywodraeth Cymru o ran Ysgol Uwchradd y Rhyl ac Ysgol Gymunedol Bodnant, Prestatyn, esboniodd y Pennaeth Cyllid ac Asedau y byddid yn ymgymryd â’r gwaith dylunio dan risg ar y dybiaeth y byddid yn darparu cyllid.  Amlygodd y Cynghorydd E.W. Williams bwysigrwydd bod yn rhagweithiol a chael cynlluniau strategol wedi eu sefydlu i fwrw ymlaen â phrosiectau a nodwyd.  Mynegodd y Prif Weithredwr y farn fod Sir Ddinbych wedi mabwysiadu’r dull gweithredu priodol tuag at Raglen Ysgolion yr 21g.  Ond, fe gadarnhaodd fod yna risgiau gyda bwrw ymlaen â’r gwaith dylunio gan nad oedd yna unrhyw sicrwydd a dim ond sicrwydd geiriol o ran darpariaeth cyllid.  Hysbyswyd Aelodau bod y dull gweithredu wedi ei adolygu gan y Grŵp Buddsoddi Strategol yn Ionawr, 2013, pan gymeradwywyd dechrau ar y gwaith dylunio ar gost a amcangyfrifwyd o £1.8m.

Yn ystod y drafodaeth ganlynol:-

PENDERFYNWYD – bod y Cabinet:-

(a)          yn nodi’r cyllidebau a’r targedau arbedion am y flwyddyn, fel y’u nodir yn yr adroddiad, ac yn bwrw ymlaen yn erbyn strategaeth y gyllideb a gytunwyd

(b)          yn cytuno i ariannu’r gwaith dichonolrwydd o ran Ysgol Uwchradd y Rhyl ac Ysgol Gymunedol Bodnant, Prestatyn gyda’r swm o £1.8 miliwn