Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad gan y Cynghorydd Julian Thompson-Hill, Aelod Arweiniol Cyllid ac Asedau (copi’n amgaeëdig) yn manylu’r cynigion cyllidebol ar gyfer 2013/14  a’r cynnydd sy’n deillio yn lefel y Dreth Gyngor.

PENDERFYNWYD bod y Cabinet -

(a)       yn cefnogi’r cynigion cyllidebol ar gyfer 2013/14 yn yr atodiadau ac yn argymell hynny i’r Cyngor llawn, a

(b)       yn argymell y cynnydd 2.0% sy’n deillio yn lefel y Dreth Gyngor ar gyfer 2013/14 i’r Cyngor llawn.

Cyflwynodd y Cynghorydd Julian Thompson-Hill yr adroddiad yn disgrifio’r cynigion cyllideb ar gyfer 2013/14 ac yn arwain at 2% o gynnydd yn lefel y Dreth Gyngor. Roedd Cynigion Arbed Cyllideb ar gyfer 2013/14 (Atodiad 1); Grantiau a drosglwyddwyd i’r Setliad Cyffredinol 2013/14 (Atodiad 2), a Chyllideb Sir Ddinbych 2013/14 (Atodiad 3) wedi’u gosod ynghlwm wrth yr adroddiad.

Soniwyd wrth yr Aelodau am setliad terfynol is na’r disgwyl gan Lywodraeth Cymru, a oedd yn cynnwys toriad mewn cyllid cyfalaf a oedd yn golled sylweddol. Amlygwyd y goblygiadau ar y Cynllun Ariannol Tymor Canolig ynghyd â’r arbedion a oedd yn ofynnol dros y tair blynedd nesaf a’r rhagolygon diweddaraf o ran pwysau a nodwyd yn flaenorol. Cyfeiriwyd hefyd at -

·         ddisgwyliad Llywodraeth Cymru y byddai Cyllidebau Ysgolion a Gofal Cymdeithasol yn cael eu gwarchod rhag arbedion a fyddai’n rhoi straen ychwanegol ar wasanaethau eraill a oedd yn gorfod dod o hyd i arbedion ychwanegol i wneud iawn [ar gyfer 2013/14 roedd tua 56% o’r gyllideb wedi’i neilltuo a’i gwarchod]

·         goblygiadau ariannol sy’n codi o’r Cynllun Cymorth Treth Gyngor

·         y diweddaraf am ganlyniadau’r gweithdai cyllideb a gynhaliwyd i aelodau ym mis Tachwedd a mis Rhagfyr 2012 (ynglŷn ag arbedion, blaenoriaethau a’r dreth gyngor)

·         yn seiliedig ar y cynigion cyfredol, roedd y cynnydd canlyniadol yn y Dreth Gyngor yn 2% a’r dybiaeth sylfaenol ar gyfer blynyddoedd y dyfodol oedd y byddai’r Dreth Gyngor yn dal i godi tua 2%

Wrth ystyried yr adroddiad, roedd yr aelodau’n falch o nodi’r tryloywder yn y broses gosod cyllideb gyda digonedd o gyfle i’r aelodau gyfrannu. Canmolwyd hefyd y dull dychmygus o reoli cyllid mewn adegau ariannol mor heriol. Mewn ymateb i gwestiynau, dywedodd y Cynghorydd Thompson-Hill a’r Pennaeth Cyllid ac Asedau -

-       er gwaethaf gwarchod cyllidebau ysgolion a gofal cymdeithasol, roedd disgwyl o hyd i’r gwasanaethau hynny wneud arbedion effeithlonrwydd ond byddent yn cael eu hail-fuddsoddi yn y gwasanaeth hwnnw

-       roedd y rhan fwyaf o arbedion cydweithio wedi’u tynnu allan o’r Cynllun Ariannol Tymor Canolig am na ellid eu cyflenwi, a oedd yn rhoi pwysau ar arbedion i’w gwneud yn fewnol

-       roedd goblygiadau enfawr posibl yn codi o’r Bwrdd Iechyd yn ad-drefnu gwasanaethau iechyd ond nid oedd llawer yn hysbys ar hyn o bryd

-       roedd y cynigion cyllideb cyfredol yn dangos bod yr awdurdod yn buddsoddi yn ei flaenoriaethau ac yn gwarchod gwasanaethau rheng flaen wrth gadw’r Dreth Gyngor mor isel â phosibl

-       cadarnhawyd bod ardoll y Gwasanaeth Tân yn £70k islaw’r lefel a gynlluniwyd ond nad oedd praesept yr Heddlu wedi’i osod eto (dywedodd y Cynghorydd Cowie y byddai Comisiynydd yr Heddlu’n cyflwyno cynigion cyllideb i’r Panel Trosedd yr wythnos ganlynol)

-       byddai cyfeiriad at yr Eisteddfod Genedlaethol yn y cynigion arbedion yn cael ei ddileu gan fod y cyllid sylfaenol yn cael ei ddarparu gan Lywodraeth Cymru.

Cyfeiriodd y Cynghorydd Eryl Williams at heriau ariannol mwy i’w hwynebu gan awdurdodau lleol yn y dyfodol ac at ansicrwydd ynglŷn â chyllid y dyfodol. Cynigiodd gynyddu lefel y Dreth Gyngor ar gyfer 2013/14 i 2.5% gyda’r refeniw ychwanegol yn cael ei neilltuo mewn Cronfa Gymorth Refeniw a fyddai’n cael ei defnyddio i wneud iawn am anawsterau ariannol a fyddai’n wynebu’r awdurdod yn y dyfodol. Roedd yn teimlo y byddai dull felly’n ddoeth yn yr hinsawdd economaidd gyfredol ac y byddai’n helpu i ddiogelu rhag cynyddu’r Dreth Gyngor yn ddramatig eto yn y dyfodol. Eiliwyd y cynnig gan y Cynghorydd Huw Jones. Wrth ystyried y cynnig, cytunodd y Pennaeth Cyllid ac Asedau y byddai’r Cyngor yn dal i wynebu heriau ariannol am gryn dipyn eto ond dywedodd fod tybiaethau rhesymol wedi’u cynnwys gyda’r Cynllun Ariannol Tymor Canolig i fynd i’r afael â phwysau wrth iddynt ymddangos i’r awdurdod. Siaradodd y Prif Weithredwr yn erbyn y cynnig a theimlai ei fod yn anfon y neges anghywir pe byddai’r Dreth Gyngor yn cael ei gosod ar lefel uwch nag yr oedd ei hangen, gan ychwanegu bod arian wedi’i neilltuo mewn cronfeydd a balansau i ymdrin ag argyfyngau posibl yn y dyfodol. Dywedodd fod 2% yn lefel gyraeddadwy a chyfrifol. Amlygodd y Cynghorydd Barbara Smith fod gan Sir Ddinbych un o’r cyfraddau uchaf o’r Dreth Gyngor a theimlai y dylid mynd i’r afael â’r lefel gyda’r bwriad o gydraddoldeb ag awdurdodau eraill. Er ei fod yn cydnabod mai’r dybiaeth wreiddiol at ddibenion cynllunio ariannol oedd 2.75% o gynnydd, roedd yr Arweinydd yn teimlo y dylid fod wedi dadlau am y cynnig i gynnwys dull diogelu ariannol i’r dyfodol yn gynharach yn y broses cynllunio cyllideb. Roedd yn hyderus fod y broses gosod cyllideb yn gadarn ac yn gyraeddadwy. Amlygodd y Cynghorydd Hugh Irving fod llawer o breswylwyr yn cael trafferthion ariannol yn yr hinsawdd economaidd sydd ohoni a chytunodd fod lefel o 2% yn rhesymol. Roedd yn credu y byddai’r Cyngor yn cael ei feirniadu pe byddai’n gosod lefel uwch o’r Dreth Gyngor nag yr oedd ei hangen.

Ar fwrw pleidlais, COLLWYD y gwelliant i gynyddu lefel y Dreth Gyngor 2.5% a DERBYNIWYD y cynnig gwreiddiol i gynyddu’r lefel 2%.

PENDERFYNWYD bod y Cabinet –

(a)       yn cefnogi’r cynigion cyllideb ar gyfer 2013/14 fel y’u dangosir yn yr atodiadau ac yn argymell yn unol â hynny i’r Cyngor llawn, a

(b)       yn argymell y 2.0% canlyniadol o gynnydd yn lefel y Dreth Gyngor ar gyfer 2013/14 i’r Cyngor llawn.

[Ymatalodd y Cynghorwyr Huw Jones ac Eryl Williams rhag pleidleisio ar benderfyniad (b) uchod.]