Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad gan Bennaeth y Gwasanaethau Oedolion a Busnes (copi ynghlwm) mewn perthynas â gweithredu Mesur Strategaethau Gofalwyr (Cymru) 2012 fel y nodwyd yn Strategaeth Gwybodaeth ac Ymgynghori Gofalwyr Gogledd Cymru 2012 – 2015.                                                                                                                               

10.10 a.m.

 

Cylchredwyd copi o adroddiad gan y Pennaeth Gwasanaethau Oedolion a Busnes gyda’r papurau i’r cyfarfod.

 

Roedd yr adroddiad yn disgrifio’r broses o weithredu Mesur Strategaethau Gofalwyr (Cymru) 2010 newydd, sef y Mesur Gofalwyr, fel y nodir yn Strategaeth Gwybodaeth Ac Ymgynghori Gofalwyr Gogledd Cymru 2012 – 2015, ac yn cynnwys nodyn gwybodaeth am y llinell gymorth 24 awr i Ofalwyr yn Sir Ddinbych.

 

Yn unol â gofynion y Mesur Gofalwyr, roedd drafft terfynol y Strategaeth Ranbarthol, Atodiad 1, wedi’i gymeradwyo gan Lywodraeth Cymru. Roedd yr adroddiad yn amlinellu’r ffordd y byddai’r Strategaeth Ranbarthol yn mynd i’r afael â gofynion y Mesur Gofalwyr, ac eglurwyd y byddai gofyn i bob un o’r chwe Awdurdod Lleol yng Ngogledd Cymru graffu ar y Strategaeth a’i chymeradwyo.

 

Dynodwyd Byrddau Iechyd Lleol yn ‘awdurdodau arwain’ yn y gwaith o weithredu Rheoliadau’r Mesur Gofalwyr. Sefydlwyd Grŵp Strategol Arweinwyr Gofalwyr Gogledd Cymru (NWCSLG) i ddatblygu’r Strategaeth Ranbarthol. Byddai’r Grŵp hwn yn parhau i gyfarfod a gweithredu fel y gweithgor partneriaeth i fynd ymlaen â’r camau a amlinellir yn y Strategaeth Ranbarthol. Roedd BIPBC wedi sefydlu Bwrdd Prosiect Mesur Strategaethau Gofalwyr (Cymru), a oedd yn cynnwys cynrychiolwyr o Awdurdodau Lleol a’r trydydd sector, i graffu ar waith Grŵp Strategol Arweinwyr Gofalwyr Gogledd Cymru ac i roi cyngor a sicrhad i’r Bwrdd Iechyd.

 

Roedd Llywodraeth Cymru wedi dod i’r casgliad bod y Strategaeth Ranbarthol yn rhagweithiol gyda ffocws da ar ganlyniadau, a’i fod yn seiliedig ar feddylfryd clir am yr hyn y gallai fod angen ei wneud yn wahanol er mwyn eu cyflawni. Roedd y Strategaeth wedi arddangos gwaith partneriaeth cryf rhwng y Bwrdd Iechyd, chwe Awdurdod Lleol a sefydliadau’r Trydydd Sector. Roedd meysydd i’w gwella wedi’u hamlygu ac roeddent yn cynnwys yr angen am bennod ar wahân am ofalwyr ifanc, gan gryfhau rhai o’r Camau Allweddol i Flwyddyn 3, egluro sut byddai’r Strategaeth yn berthnasol i gymunedau Pobl Dduon a Lleiafrifoedd Ethnig a grwpiau eraill â nodweddion gwarchodedig a chyfnerthu’r elfen iechyd meddwl o’r Strategaeth.

 

Roedd effaith y Mesur newydd yn debygol o arwain at nodi nifer cynyddol o Ofalwyr a’u cyfeirio ymlaen am asesiad statudol gan yr Awdurdod Lleol.  Byddai posibilrwydd cynnydd mewn atgyfeiriadau’n cael ei fonitro i ystyried materion lle a goblygiadau i wasanaethau’r dyfodol.

 

Bu’r Cydlynydd Gofalwyr yn rhoi crynodeb manwl o’r pwyntiau amlwg a’r Camau Allweddol sydd yn y Strategaeth, Atodiad 1 i’r adroddiad. Eglurodd y Cadeirydd fod y Cynghorydd J.A. Davies wedi’i ailbenodi’n ddiweddar yn Hyrwyddwr Gofalwyr i Sir Ddinbych.

 

Rhoddwyd yr ymatebion canlynol i faterion a chwestiynau a godwyd gan yr Aelodau:-

 

-               amlinellodd y Cydlynydd Gofalwyr y cysylltiadau cyfathrebu presennol a chyfeiriodd yn arbennig at gylch gwaith Grŵp Strategol Arweinwyr Gofalwyr Gogledd Cymru. Disgrifiodd y mesurau sydd ar waith i helpu i fynd i’r afael â’r problemau a gaiff gofalwyr ifanc a chadarnhaodd y byddai gwaith pellach yn cael ei wneud drwy’r Grŵp Strategol. Amlinellodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol: Moderneiddio a Lles y gwaith sy’n cael ei wneud yn Ysgolion Sir Ddinbych a’i Gwasanaethau Plant i nodi gofalwyr ifanc a sicrhau mwy o ymwybyddiaeth, a chadarnhaodd y byddai gwaith pellach yn cael ei wneud drwy gomisiynu gwasanaethau’n rhanbarthol.

 

-               o ran darparu gofal seibiant i ddefnyddwyr gwasanaeth i gynorthwyo gofalwyr, eglurodd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion a Busnes y gellid archwilio’r dull o nodi gofalwyr unigol a chytunwyd y gellid cynnwys eitem am y mater hwn ar yr agenda i’w hystyried gan y Fforwm Gofalwyr. Cyfeiriodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol: Moderneiddio a Lles at y mesur a oedd yn annog nodi gofalwyr ond pwysleisiodd fod angen adnoddau i fodloni’r galw. Cyfeiriodd y Cydlynydd Gofalwyr at gylch gwaith BIPBC yn cyfeirio defnyddwyr at y broses Asesu Anghenion Gofalwyr. Cadarnhaodd eu bod yn gwybod am y problemau cyfredol a bod y mater hwn wedi’i amlygu i Lywodraeth Cymru gan Awdurdodau Lleol ledled Cymru.

 

-               eglurodd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion a Busnes fod yr asesiad cyffredinol o bobl y mae angen gofal arnynt, ac o’u gofalwyr priodol, yn cael ei wneud gan Dimau Gwaith Cymdeithasol, a chadarnhaodd fod gofyn cynnal asesiadau’n flynyddol.

 

-               cydnabu swyddogion y Gwasanaeth Iechyd feichiau gwaith gormodol y staff nyrsio mewn Ysbytai a chadarnhaodd y byddai Hyrwyddwyr Gofalwyr Gwasanaeth Iechyd ar wardiau ysbytai’n cynnwys trawstoriad o staff o’r tu mewn i’r Gwasanaeth.

 

-               darparodd y Swyddog Comisiynu Gofalwyr fanylion yn ymwneud â nifer y gofalwyr, fel y nodwyd yng nghyfrifiad 2011. Rhoes fanylion y rhaglen hyfforddi i staff gofal cymdeithasol a chytunwyd y gellid cylchredeg copi o’r ddogfennaeth yn amlinellu’r gwasanaethau a ddarperir i’r Aelodau.

 

-               dywedodd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion a Busnes wrth y Pwyllgor fod cyfarpar a gwaith addasu yng nghartrefi defnyddwyr gwasanaeth yn cael eu darparu drwy gynllun y Grantiau Cyfleusterau i’r Anabl (DFG).

 

-               cadarnhawyd y byddai’r holl staff sy’n mynd i sesiynau hyfforddi yn cael ffurflen safonol gynhwysfawr ar gyfer gwerthuso perfformiad, a fyddai’n cael ei harchwilio a’i hasesu.

 

-               rhoes Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion a Busnes fanylion cyfansoddiad y Panel Gofal Cymunedol a’r broses a fabwysiadwyd ynglŷn â’r asesiad a gynhelir gan y Gweithiwr Cymdeithasol priodol.

 

-               Mewn ymateb i bryderon a godwyd gan yr aelodau am yr angen i sicrhau bod cleifion a ryddheir o’r ysbyty yn cael cynllun gofal digon da, eglurodd y Cydlynydd Gofalwyr y byddai cynllunio rhyddhau pobl o’r ysbyty yn elfen bwysig o sefydlu llwybr atgyfeirio ffurfiol drwy’r siwrnai iechyd a bod hwn yn rhan o’r strategaeth sy’n cael ei chyflwyno ar hyn o bryd i wella’r broses. Mewn ymateb i awgrym na ddylid rhyddhau cleifion nes eu bod yn destun cynllun gofal, eglurodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol: Moderneiddio a Lles y dylai cleifion gael cynllun rhyddhau, a fyddai’n cynnwys cynllun gofal, a byddai gwella’r strategaeth fel y cynigir yn sicrhau y byddai’r broses yn gadarnach. Cytunodd y Pwyllgor nodi’r pryderon nad oes cynlluniau gofal digon da bob amser yn eu lle, a bod Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion a Busnes yn cysylltu â chydweithwyr yn y Gwasanaeth Iechyd i archwilio ffyrdd posibl o fynd i’r afael â’r materion a’r pryderon a godwyd gan yr Aelodau.

 

Tynnodd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion a Busnes  sylw’r Aelodau i’r nodyn gwybodaeth a oedd yn ymateb i ymholiad am linell gymorth 24 awr i Ofalwyr yn Sir Ddinbych. Mae’r Gwasanaethau Gofal Cymdeithasol i Oedolion yn comisiynu gwasanaethau cymorth i ofalwyr gyda chwe sefydliad trydydd sector lleol sy’n darparu gwybodaeth a chymorth un ac un yn bennaf i Ofalwyr, ac yn eu plith NEWCIS, y Gymdeithas Alzheimer a Hafal.  Y brif linell ffôn 24 awr i Gymru oedd y Llinell Wrando a Chyngor Cymunedol (C.A.L.L.) ynghyd â Llinell Gymorth Dementia Cymru. Roedd manylion y gwasanaethau wedi’u cynnwys yn y Pecyn Gwybodaeth i Ofalwyr Sir Ddinbych a chadarnhawyd y byddai datblygu’r Strategaeth Ranbarthol yn helpu i hyrwyddo’r gwasanaethau cymorth i’r Gofalwyr a nodir gan staff iechyd.

 

Eglurwyd y byddai’n costio tua £100K y flwyddyn i gynnal llinell gymorth ffôn 24 awr. Byddai gofyn gwneud gwaith manylach i asesu’r nifer posibl a fyddai’n manteisio ar wasanaeth sirol lleol, ond byddai’n anodd ei gyfiawnhau o ystyried lefel y buddsoddiad, a bod gwasanaethau eisoes ar gael ar lefel genedlaethol.  Byddai adolygiad o’r Pecyn Gwybodaeth i Ofalwyr Sir Ddinbych yn dechrau ym mis Ionawr 2013 a gellid ystyried hyrwyddo’r llinellau ffôn presennol yn rhan o’r adolygiad. Cytunodd y Pennaeth Gwasanaethau Oedolion a Busnes y gellid rhoi gwybod i’r aelodau am y costau sy’n ymwneud â darparu llinellau gofal.

 

Yn ystod y drafodaeth ddilynol, roedd yr Aelodau’n cefnogi’r farn y dylid newid argymhelliad 3.2 yn yr adroddiad i ddweud “mae’r Pwyllgor Craffu Partneriaethau’n nodi’r wybodaeth a ddarparwyd o ran llinellau cymorth 24 awr i ofalwyr.”

 

PENDERFYNWYD – bod y Pwyllgor-

 

(a)   yn cefnogi Strategaeth Gwybodaeth ac Ymgynghori Gofalwyr Gogledd Cymru 2012/2015 a’r dull partneriaeth â Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr (BIPBC) a’r trydydd sector o ran ei gweithredu, a

(b)   yn nodi’r wybodaeth a ddarparwyd o ran y llinell gymorth 24 awr i Ofalwyr, a’r gwasanaethau sydd ar waith i fodloni’r angen hwn i ofalwyr Sir Ddinbych.