Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad gan y Cynghorydd Rhys Thomas, Aelod Arweiniol Tai a Chymunedau (copi ynghlwm) yn ceisio cymeradwyaeth y Cabinet i gynyddu rhent blynyddol Tai Sir Ddinbych, Cyllidebau Cyfalaf a Refeniw y Cyfrif Refeniw Tai ar gyfer 2025/26 a Chynllun Busnes y Stoc Dai.

PENDERFYNWYD –

(a)      Mabwysiadu Cyllideb y Cyfrif Refeniw Tai ar gyfer 2025/26 (Atodiad 1 yr adroddiad) a Chynllun Busnes y Stoc Dai (Atodiad 2 yr adroddiad);

(b)      cynyddu rhenti anheddau’r Cyngor yn unol â Pholisi Llywodraeth Cymru ar gyfer Rhenti Tai Cymdeithasol o 2.7% i rent wythnosol cyfartalog o £112.29, i’w weithredu o ddydd Llun, 7 Ebrill 2025;

(c)      nodi’r adroddiad ychwanegol (Atodiad 3 yr adroddiad) ar yr ystyriaethau y rhoddir sylw iddynt wrth benderfynu ar yr argymhelliad hwn, a

(d)      bod y Cabinet yn cadarnhau ei fod wedi darllen, deall ac ystyried yr Asesiad o Effaith ar Les (Atodiad 4 yr adroddiad) fel rhan o’i ystyriaethau.

Cyflwynodd y Cynghorydd Rhys Thomas adroddiad yn gofyn i’r Cabinet gymeradwyo’r cynnydd rhent blynyddol ar gyfer Tai Sir Ddinbych, ac i ofyn am gymeradwyaeth i Gyllidebau Cyfalaf a Refeniw y Cyfrif Refeniw Tai ar gyfer 2025/26 a Chynllun Busnes y Stoc Dai.

Roedd yr adroddiad yn cynnwys y sefyllfa derfynol ddiweddaraf a ragwelwyd ar gyfer y Cyfrif Refeniw Tai a’r gyllideb arfaethedig ar gyfer 2025/26 a oedd wedi’i chyfrifo i allu darparu gwasanaethau refeniw, y rhaglen buddsoddi cyfalaf ac i gyflawni safonau ansawdd a datblygu’r rhaglen adeiladu newydd. O ran y cynnydd rhent blynyddol, roedd Llywodraeth Cymru wedi gosod uchafswm cynnydd rhent o 2.7% a chynhigiwyd cynyddu rhenti wythnosol o hynny oherwydd y pwysau ar y Cyfrif Refeniw Tai i fuddsoddi mewn cartrefi er mwyn cyflawni Safon Ansawdd Tai Cymru a cheisio cyrraedd targed y Cynllun Corfforaethol ar gyfer cartrefi newydd.  Roedd yr adroddiad wedi’i graffu gan Bwyllgor Craffu Cymunedau yr wythnos ganlynol ac wedi creu argraff.

Cyflwynodd y Pennaeth Tai a Chymunedau y swyddogion oedd yn bresennol.   Rhoddodd drosolwg o’r adroddiad gan ddarparu sicrwydd ynghylch pa mor fforddiadwy oedd y cynnydd mewn rhent ar gyfer tenantiaid yn seiliedig ar y matrics rhent a’r bwriad o wario unrhyw gynnydd i gwrdd â’r Safon Ansawdd Tai Cymru gyda rhaglen sylweddol o waith sydd ei angen fel y bo’n briodol ynghyd â’r uchelgais i greu mwy o dai cymdeithasol.   Cyfeiriwyd hefyd at y gefnogaeth a ddarperir i denantiaid o ran unrhyw anawsterau ariannol trwy gefnogaeth uniongyrchol gan swyddogion a hefyd comisiynu cefnogaeth gan sefydliadau fel Sir Ddinbych Yn Gweithio a Cyngor ar Bopeth.  Yn olaf cyfeiriwyd at Gynllun Busnes y Stoc Dai a’r Cyfrif Refeniw Tai gyda rhagor o waith manwl wedi’i gynllunio o ystyried uchelgais y Cyngor ar gyfer ei stoc dai gyda chreu tai newydd sydd ddim yn fforddiadwy ar hyn o bryd yn seiliedig ar ragamcanion presennol gydag adroddiad yn cael ei gyflwyno i Gabinet yn y flwyddyn newydd.

Roedd y prif feysydd trafod yn canolbwyntio ar y canlynol –

·       Roedd Cabinet yn falch o glywed yr adborth yn dilyn craffu’r adroddiad gan Bwyllgor Craffu Cymunedau a oedd yn rhoi mwy o hyder fyth yn yr argymhellion yn ogystal â’r ystyriaeth drwyadl o’r holl ffactorau wedi’u manylu yn yr adroddiad ac yn talu teyrnged i waith y Tîm Tai er budd tenantiaid.

·       Cafodd sylw penodol hefyd ei wneud i brosiectau datblygu tai cyngor llwyddiannus yn cynnwys Llys Elizabeth yn y Rhyl a Llys Llên ym Mhrestatyn a phartneriaeth waith agos gydag eraill yn cynnwys datblygiad tai Clwyd Alyn ar Stryd Edward Henry, y Rhyl i gyd yn enghreifftiau o dai fforddiadwy o ansawdd gwych.

·       Roedd aelodau’n croesawu’r ymrwymiad i beidio â throi tenantiaid allan o’u cartrefi oherwydd caledi ariannol wrth iddyn nhw geisio cydweithio â’r cyngor gan nodi fod y mwyafrif o denantiaid yn fodlon gofyn am help a chyngor; nodwyd cydweithio agos gyda’r Tîm Atal Digartrefedd.

·       Roedd ffocws ar y rhaglen gwres fforddiadwy gydag oddeutu £9m y flwyddyn yn cael ei wario ar waith cyfalaf gyda thua 13000 o atgyweiriadau cyffredinol yn cael eu cyflawni; y safon ddiwygiedig sydd ei angen i godi lefelau EPC ar gyfer holl gartrefi hyd at C75 a thra bod ychydig o gyllid grant yn cael ei ddarparu ar gyfer y diben hwnnw roedd darparu’r safon hynny yn ddrud ac ar y cyfan ddim yn fforddiadwy ac erbyn 2027 roedd angen cynllun yn ei le i ddangos sut y byddai’r safon ddiwygiedig yn cael ei gyflawni erbyn 2030.

·       Roedd cydbwysedd i’w ganfod rhwng sicrhau fod rhent yn fforddiadwy i denantiaid a sicrhau buddsoddiad yn y stoc dai i elwa’r tenantiaid hynny a llwyddiant yr ymagwedd sydd wedi’i weithredu yn Sir Ddinbych fel bod ag un o’r cyfraddau bodlonrwydd tenantiaid uchaf yng Nghymru o ran gwasanaeth a gwerth am arian.

PENDERFYNWYD –

(a)      Mabwysiadu Cyllideb y Cyfrif Refeniw Tai ar gyfer 2025/26 (Atodiad 1 yr adroddiad) a Chynllun Busnes y Stoc Dai (Atodiad 2 yr adroddiad);

(b)      cynyddu rhenti anheddau’r Cyngor yn unol â Pholisi Llywodraeth Cymru ar gyfer Rhenti Tai Cymdeithasol o 2.7% i rent wythnosol cyfartalog o £112.29, i’w weithredu o ddydd Llun, 7 Ebrill 2025;

(c)      nodi’r adroddiad ychwanegol (Atodiad 3 yr adroddiad) ar yr ystyriaethau y rhoddir sylw iddynt wrth benderfynu ar yr argymhelliad hwn, a

(d)      bod y Cabinet yn cadarnhau ei fod wedi darllen, deall ac ystyried yr Asesiad o Effaith ar Les (Atodiad 4 yr adroddiad) fel rhan o’i ystyriaethau.