Eitem ar yr agenda

Nodi presenoldeb aelodau'r Pwyllgor Safonau yn y Cynghorau Sir, Tref a Chymuned a derbyn eu hadroddiadau.

Adroddodd yr Aelodau am y cyfarfodydd y gwnaethant ymweld â nhw, fel a ganlyn –

• Adroddodd yr Aelod Annibynnol, Samuel Jones, am gyfarfod Cyngor Cymuned Llangynhafal a gynhaliwyd ar 24 Ebrill 2024.    Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol oedd hwn, gyda chyfarfod cyhoeddus agored i ddilyn.  Roedd 8 Cynghorydd Cymuned yn bresennol, ynghyd â Chlerc y Cyngor. Roedd 10 aelod o’r cyhoedd hefyd yn bresennol, ond bu iddynt adael ar ôl i’r Cyfarfod Blynyddol ddod i ben a chyn i’r cyfarfod cyffredin gychwyn.    Nid oedd hwn yn gyfarfod hybrid.   Roedd y Cyngor yn weithgar iawn yn yr ardal leol.  Nododd Adroddiad Blynyddol y Cyngor Cymuned y gallai aelodau’r cyhoedd fynychu pob cyfarfod drwy gydol y flwyddyn.  Datganodd aelod gysylltiad personol, gan fod cais am gymorth ariannol ar gyfer y clwb chwaraeon wedi cael ei gyflwyno.  Bu i’r aelod ymddwyn yn unol â’u datganiad.  Caniataodd y Cadeirydd gyfnod priodol o amser i ymateb i gwestiynau.  Cafodd y Cadeirydd gefnogaeth y Clerc.  Cynhaliwyd y cyfarfod yn dda ac ymatebodd y Clerc i negeseuon e-bost.

Nododd y Swyddog Monitro bod Cyngor Cymuned Llangynhafal yn cael ei redeg yn dda.   Cadarnhawyd pe gofynnir am gymorth ariannol ar gyfer ffigwr dros £500 y gallai'r datganiad o fuddiant fod yn fuddiant sy'n rhagfarnu - ond os yw'n llai na £500 mae eithriad. Byddai angen datgan buddiant personol o hyd.

• Eglurodd yr Aelod Annibynnol, Peter Lamb, nad oedd wedi gallu ymweld â Chyngor Tref Prestatyn, ond y byddai’n gwneud hynny ym mis Medi 2024.

• Nid oedd yr Aelod Annibynnol, Anne Mellor, wedi ymweld â Chyngor Dinas, Tref na Chymuned ers y Pwyllgor Safonau diwethaf.

• Adroddodd yr Aelod Annibynnol, Julia Hughes, ar gyfarfod Cyngor Cymuned Bodfari a gynhaliwyd ar 14 Mai 2024.  Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol oedd hwn gyda chyfarfod cyffredin i ddilyn.  Roedd yn gyfarfod hybrid; ymunodd 2 aelod o bell ac roedd 3 aelod yn y cyfarfod yn bersonol, ynghyd â’r Clerc.  Cafwyd problemau cysylltedd ac fe gollodd y 2 aelod o bell gysylltiad am gyfnod byr.  Cafwyd datganiadau o ddiddordeb a datganwyd cysylltiad pan dderbyniwyd siec gan y loteri yn y cyfarfod cyffredin, ac nid oedd yr aelodau’n siŵr a oedd hynny’n gysylltiad personol neu’n gysylltiad personol sy’n rhagfarnu.  Ym mhapurau’r cyfarfod, roedd y cyfenw ar y siec a dalwyd i gontractwyr yr un cyfenw ag un o’r cynghorwyr.  Datganodd y Cynghorydd gysylltiad personol sy’n rhagfarnu a gadawodd y cyfarfod.   Daeth y cyfarfod i ben am 9.00pm.     Cefnogwyd y Cadeirydd gan y Clerc, ac ni chafwyd unrhyw drafferth cysylltu â’r Clerc.  Cafwyd trafferth clywed y Cynghorwyr a oedd yn ymuno o bell oherwydd safle’r cadeiriau.

Cadarnhaodd y Cadeirydd ei bod eto i ymweld â Chyngor Tref y Rhyl, ond gan y cafwyd 2 brofedigaeth yn yr ychydig fisoedd diwethaf, teimlwyd y byddai’n fwy priodol ymweld ar ôl i bethau dawelu. 

Roedd nifer o’r Cynghorau Dinas, Tref a Chymuned wedi cael Clercod newydd.  Roedd rhai ohonynt yn brofiadol, ond roedd eraill heb unrhyw brofiad blaenorol.  Cadarnhaodd y Swyddog Monitro y byddai’n llunio rhestr o’r Clercod hynny heb brofiad.

Os bydd cyfarfod yn cael ei gynnal drwy gyfrwng y Gymraeg, a bod unigolyn di-Gymraeg yn bresennol, cadarnhawyd y dylid trefnu bod rhywun yno i helpu’r unigolyn di-Gymraeg drwy egluro iddo beth sy’n digwydd yn y cyfarfod.   Mae’r ddeddfwriaeth yn nodi bod rhaid trin y ddwy iaith yn gyfartal.

Yn ystod y trafodaethau, cytunwyd i lunio rhestr o Gynghorau i’r Aelodau Annibynnol ymweld â nhw.   Bydd rhestr o gyfarfodydd y Cyngor Sir yn cael ei dosbarthu, yn ogystal â rhestr o’r Cynghorau Dinas, Tref a Chymuned sy’n cynnal eu cyfarfodydd drwy gyfrwng y Gymraeg.

PENDERFYNWYD, yn amodol ar yr uchod, y byddai’r Pwyllgor Safonau’n nodi'r wybodaeth ddiweddaraf am ymweld â chyfarfodydd.