Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad gan y Swyddog Monitro (copi ynghlwm) ar y dudalen ‘Ein Canfyddiadau' a gyhoeddwyd ar wefan Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru.

Cyflwynodd y Swyddog Monitro adroddiad Ein Canfyddiadau Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru (OGCC): Ein Canfyddiadau (a gylchlythyrwyd yn flaenorol) i'r Aelodau; diolchodd ef a'r cadeirydd i Elinor Cartwright, Cyfreithiwr dan Hyfforddiant, am gynhyrchu'r adroddiad, na allai fod yn bresennol yn y cyfarfod.

Roedd yr adroddiad yn cwmpasu’r cyfnod rhwng 9 Awst 2023 a 15 Chwefror 2024. Roedd yr adran ‘Ein Canfyddiadau’ ar wefan yr Ombwdsmon yn cynnwys crynodeb o’r achosion hynny yn ymwneud â chwynion Cod Ymddygiad yr oedd yr Ombwdsmon wedi ymchwilio iddynt. Roedd deuddeg achos, ac ni chymerwyd unrhyw gamau pellach naw ohonynt, cyfeiriwyd dau at y Pwyllgor Safonau perthnasol, ac roedd un wedi'i gyfeirio at Banel Dyfarnu Cymru. Nid oedd yr un o'r materion yn ymwneud â Sir Ddinbych.

Eglurodd y swyddog monitro ei bod yn ymddangos bod gan yr Ombwdsmon agwedd synhwyrol tuag at y mater er mwyn caniatáu i'r rhai a dorrodd i ymddiheuro am y materion a achoswyd ac ymateb i'r ymholiad yn ymwneud ag aildroseddu; credai'r Swyddog Monitro y byddai'r Ombwdsmon wedyn yn cymryd agwedd arall i ddelio â'r sefyllfa.

Gan ymateb i gwynion lefel is a godwyd gan y Pwyllgor Safonau ac a oedd y wybodaeth wedi'i chofnodi, eglurodd y swyddog monitro fod yr holl wybodaeth yn cael ei storio. Roedd gan yr Ombwdsmon gof corfforaethol rhagorol gyda chwynion.

Trafododd y Pwyllgor y canlynol ymhellach –

Cyfeiriodd Peter Lamb at y gŵyn gyntaf yn yr atodiad. Amlygodd sut y byddai'r mater yn achosi trallod. Unwaith y byddai'r sylwadau wedi'u gwneud ac na fyddai'r ymddiheuriad yn lliniaru'r hyn a nodwyd, roedd angen hyfforddiant pellach i sicrhau bod angen i bobl mewn swyddi awdurdodol sylweddoli'r pwysau y gallai eu geiriau ei ysgwyddo. Dywedodd y Swyddog Monitro nad oedd yr hyn a ddywedwyd yn flaenorol ar rai achlysuron wedi bod yn torri'r cod ymddygiad ond y gall dramgwyddo neu elyniaethu materion, a bod y materion hyn fel arfer yn cael eu trin gan y grwpiau gwleidyddol ar gyfer yr awdurdodau yr effeithir arnynt; nid yw’r ombwdsmon fel arfer yn delio â’r materion oherwydd materion adnoddau.

Ynglŷn â chyfryngau cymdeithasol, dywedodd y MO y byddai angen i aelodau fabwysiadu agwedd synhwyrol gyda'r cyfryngau cymdeithasol; fodd bynnag, nodwyd bod y cyfryngau cymdeithasol yn gymhleth gan fod aelodau'r cyhoedd yn gallu dweud yr hyn yr oeddent ei eisiau am aelodau etholedig heb fawr ddim ôl-effeithiau.

Roedd y pwyllgor yn ymwneud â chyfryngau cymdeithasol yn gyffredinol ac roedd am sicrhau bod aelodau'n cael naill ai hyfforddiant neu loywi ar unrhyw hyfforddiant a weithredwyd eisoes. Dywedodd y MO y gellid lansio dogfen newydd ynghylch cyfryngau cymdeithasol, a byddai'n codi'r mater gyda'r pennaeth gwasanaeth perthnasol. Gallai annog Gweithdy’r Cyngor i’r holl aelodau i sicrhau eu bod wedi’u hyfforddi ar foesau cyfryngau cymdeithasol, ochr yn ochr â chanllawiau’n cael eu hanfon at arweinwyr grwpiau i’w lledaenu ymhlith eu grwpiau gwleidyddol. Teimlai rhai o aelodau'r pwyllgor y gellid anghofio unrhyw hyfforddiant ac anogwyd gwybodaeth gyson i'w chylchredeg i aelodau drwy fwletin; dywedodd y MO y byddai'r bwletin yn ormod o adnoddau, ac roedd y Cyngor ar hyn o bryd yn lleihau gwasanaethau.

Holwyd y Swyddog Monitro a oedd cynghorwyr tref, dinas a chymuned wedi derbyn hyfforddiant cod ymddygiad. Eglurodd y Swyddog Monitro nad oedden nhw'n orfodol i gynghorwyr tref, dinas a chymuned ond eu bod yn cael cynnig hyfforddiant a'u hannog i fynychu unrhyw gyrsiau. Roedd yr hyfforddiant, fodd bynnag, yn orfodol i Gynghorwyr Sir.

Ar ôl trafodaeth, roedd -

PENDERFYNWYD: bod -

1.    Mae arweinwyr grwpiau yn derbyn arweiniad cyfryngau cymdeithasol i'w ddosbarthu ymhlith eu grwpiau gwleidyddol.

2.    Ombwdsmon gwasanaethau cyhoeddus Cymru - Bydd adroddiad 'Ein canfyddiadau' hefyd yn cael ei ddosbarthu i arweinwyr grwpiau.

3.    Mae'r Swyddog Monitro yn ysgrifennu at Gynghorau Tref, Dinas a Chymuned ynghylch dyddiadau hyfforddi perthnasol.