Eitem ar yr agenda

Ystyried a thrafod adroddiad gan yr Uwch Swyddog - Cynllunio Strategol a Thai ar y cynnydd a wnaed o ran cyflwyno’r Strategaeth a’r Cynllun Gweithredu diwygiedig a gymeradwywyd gan y Cyngor Sir yn Rhagfyr 2020  (copi ynghlwm).

12.00 pm – 12.30 pm

Cyflwynodd yr Aelod Arweiniol Tai a Chymunedau yr adroddiad (a ddosbarthwyd yn flaenorol) i'r Pwyllgor. Pwysleisiodd i'r Pwyllgor fod llawer iawn o waith wedi'i wneud o fewn y gwasanaeth. Diolchodd i'r swyddogion am ddod i'r cyfarfod i ateb unrhyw gwestiynau.

Bu'r Rheolwr Cynllunio Strategol a Thai yn tywys aelodau drwy'r adroddiad. Atgoffodd yr aelodau bod y Strategaeth Tai a Digartrefedd yn nodi'r nodau ar gyfer tai ar draws y Sir ar gyfer y cyfnod 2021-2026. Roedd yn cynnwys nifer o feysydd o fewn y Cyngor.  Eisteddodd cynllun gweithredu ochr yn ochr â'r Strategaeth wrth gyflawni'r cynllun gweithredu a oruchwylir gan Fwrdd Tai'r Cynllun Corfforaethol. Cyfarfu'r grŵp bob chwarter, gyda'r camau gweithredu a adolygwyd cyn pob cyfarfod gyda diweddariad i'r cynllun gweithredu a drafodwyd ym mhob cyfarfod. Roedd gan y grŵp rôl allweddol o ran monitro datblygiad y camau gweithredu ac unrhyw faterion a gododd. Roedd copi o'r cynllun gweithredu wedi'i gynnwys ym mhapurau'r agenda er gwybodaeth i aelodau.

Roedd yr adroddiad yn dangos y meysydd cynnydd cai, yn ei barn hi roedd cynnydd da wedi'i wneud o ran cyflawni elfennau allweddol o'r strategaeth.

Diolchodd y Cadeirydd i'r Aelod Arweiniol a'r Swyddogion am y cyflwyniad a gwahoddodd yr aelodau i godi unrhyw gwestiynau. Trafodwyd y pwyntiau canlynol yn fanylach:

·         • Mewn ymateb i gwestiwn a gyflwynwyd gan y Cynghorydd Chris Evans a'i ddarllen gan y Cadeirydd, dywedwyd nad oedd rheoli tai a rheoli tenantiaeth yn bwynt gweithredu a amlygwyd yng Nghynllun Gweithredu'r Strategaeth. Roedd swyddogion yn hapus i fynychu cyfarfod Craffu pellach i fynd i'r afael â phryderon aelodau ar reoli tenantiaethau. Roedd yn rhaid i swyddogion flaenoriaethu llwyth gwaith ac adnoddau ac roedd y materion mwy difrifol yn aml yn cael blaenoriaeth dros rai materion. Roedd y tîm yn gynhyrchiol ac yn cynnal ymweliadau tenantiaeth â phob cartref yn flynyddol. Byddai swyddogion hefyd yn cymryd rhan mewn teithiau cerdded ystadau gydag aelodau pe byddent yn gofyn amdanynt. Anogodd yr Aelod Arweiniol aelodau i gysylltu â'i hun neu swyddogion gydag unrhyw bryderon.

·         Roedd y sector preifat yn rhan bwysig o'r farchnad dai gyffredinol, adleisiodd swyddogion bryderon yr Aelodau ynghylch y newidiadau i ddeddfwriaeth. Roedd y gostyngiad mewn landlordiaid preifat yn peri pryder, roedd gwybodaeth wedi'i chynnwys yn yr adroddiad oedd yn cysylltu'r gostyngiad i ffigyrau digartrefedd. Bydd y gwaith o fonitro'r data yn parhau yn y dyfodol. Roedd nifer o resymau a oedd hefyd wedi effeithio ar nifer y llety rhent preifat oedd ar gael.

·         Cadarnhaodd swyddogion eu bod wedi sylwi ar effaith ar y sector digartrefedd oherwydd y newidiadau a wnaed i ddeddfwriaeth sy'n llywodraethu llety rhent preifat. Pwysleisiwyd bod swyddogion yn llwyddo i gefnogi unigolion allan o ddigartrefedd i lety rhent. Ers pandemig Covid-19 roedd y sector preifat wedi bod yn heriol i swyddogion oherwydd cynnydd mewn rhent. Atgoffwyd yr aelodau o'r cynllun prydlesu rhent preifat, lle bo hynny'n bosibl, gwnaeth swyddogion roi gwybod i landlordiaid am y cynllun hwnnw.

·         Roedd fforwm landlordiaid preifat wedi cael ei fynychu'n dda ac wedi caniatáu i swyddogion a landlordiaid gael trafodaethau ar bryderon a chodi unrhyw gwestiynau. Dywedodd yr Aelod Arweiniol ei fod yn fuddiol iawn i bawb oedd yn bresennol.

·         Sicrhaodd swyddogion y Pwyllgor fod tanfeddiannaeth yn un o'r blaenoriaethau i swyddogion. Roedd y cynnydd wedi bod yn araf o ran y niferoedd. Parhaodd swyddogion i drafod gyda thenantiaid am yr opsiynau y gallai'r awdurdod eu cynnig. Roedd yr oedi yn yr adeiladau newydd wedi effeithio ar unigolion neu deuluoedd yn symud i eiddo mwy addas. Yn aml her arall a wynebir oedd pobl ddim eisiau symud allan o gartref eu teulu er ei fod bellach yn rhy fawr iddyn nhw.

·         Clywodd yr Aelodau fod y contractwr ar gyfer adeiladu prosiect Dell ym Mhrestatyn wedi mynd i ddwylo'r gweinyddwyr yn gynharach yn y flwyddyn. Y cynllun arfaethedig oedd dechrau gyda chreu mynediad a dymchwel y byngalo ar y safle. Cadarnhaodd swyddogion y bydden nhw'n dosbarthu rhagor o fanylion unwaith y byddan nhw ar gael.

·         Er bod angen un a dau eiddo gwely i'w rentu. Roedd yn rhaid i swyddogion reoli adnoddau i ddarparu ar gyfer cymaint o unigolion a theuluoedd â phosibl.

·         Ar hyn o bryd roedd tri phrosiect ar y safle Cyngor Sir Ddinbych a fyddai'n cael eu cwblhau erbyn mis Medi 2024. Byddai diweddariad ar dai fforddiadwy yn cael ei gyflwyno i bob Grŵp Ardal Aelod yn y dyfodol agos.

·         Cadarnhaodd swyddogion nad oedd unigolion wedi cofrestru gyda'r gwasanaeth digartrefedd mewn carafanau.

·         Ymyrraeth gynnar ac atal oedd un o agweddau allweddol y canllawiau ar ddigartrefedd yr oedd swyddogion yn gweithio tuag atynt. Canfuwyd yn aml nad oedd teuluoedd ac unigolion yn cysylltu â'r gwasanaeth tan yn ddiweddarach yn y broses neu eu bod am gael eu troi allan yn fuan. Roedd contract – Fy Nghartref Sir Ddinbych, wedi ei ddyfarnu.  Roedd y gwaith hwn yn canolbwyntio ar ymyrraeth gynnar wedi'i ddyfarnu i gefnogi unigolion ac atal pobl rhag dod yn ddigartref. Ers ei weithredu, derbyniwyd 231 o atgyfeiriadau, a derbyniwyd 206 ohonynt fel atgyfeiriadau perthnasol. Roedd amrywiaeth eang o resymau dros atgyfeirio, swyddogion yn canolbwyntio ar gategorïau ar gyfer y nifer uwch o atgyfeiriadau. Roeddent yn defnyddio'r data a gasglwyd i atebion ymchwil y gellid eu cychwyn a'u gweithredu ar gamau cynharach yn y dyfodol, gyda'r bwriad o fynd i'r afael â materion yn rhagweithiol ac ymyrryd mewn achosion cyn iddynt ddod yn ddigartref.

·         Partneriaeth tair ffordd oedd My Home Sir Ddinbych, dan arweiniad Shelter Cymru. Mae'n costio tua £260,000 y flwyddyn.

·         Roedd monitro data yn fisol i sefydlu unrhyw feysydd ar gyfer digartrefedd posibl yn allweddol er mwyn cefnogi'r rhai sydd mewn perygl yn rhagweithiol. Gweithredodd swyddogion ymyrraeth gynnar a sefydlu cyfathrebu cynnar yn y meysydd hynny a dargedir.

·         Cadarnhaodd swyddogion fod polisi presennol y Cynllun Datblygu Lleol (CDLl) yn glir ac nad oeddent yn caniatáu Tai Amlfeddiannaeth. Roedd y polisi yn cael ei adolygu ar hyn o bryd fel rhan o'r CDLl newydd. Cadarnhaodd swyddogion y gallai HMOs o bosibl gynnig llety ar gyfraddau fforddiadwy a gwasanaethu pwrpas. Yr allwedd fyddai sicrhau rheolaeth dda a safon byw o fewn Tai Amlfeddiannaeth, pe bai unrhyw bolisi yn y dyfodol yn caniatáu eu datblygiad. Byddai'n faes trafod i'r Grŵp Cynllunio Strategol, yr oedd ei gyfarfodydd yn agored i'r holl aelodau fynychu.

Ar ddiwedd trafodaeth fanwl mae'r Pwyllgor:

Penderfynwyd: - yn amodol ar yr arsylwadau uchod i –

(i)   cadarnhau ei fod wedi darllen a deall yr adroddiad, ac wedi cydnabod y cynnydd a wnaed hyd yma wrth gyflawni Strategaeth Tai a Digartrefedd Sir Ddinbych 2021 i 2026; a

(ii) parhau i fonitro'r gwaith o gyflawni Cynllun Gweithredu'r Strategaeth yn flynyddol, oni bai bod risgiau neu bryderon sylweddol ynghylch gallu'r Awdurdod i'w gyflawni wedi dod i'r amlwg a oedd yn gofyn am sylw Craffu.