Eitem ar yr agenda

Derbyn adroddiad gan y Pennaeth Cyllid (amgaeir copi) ar y diweddariad Blynyddol gan Reolwyr y Trysorlys a Rheolwyr y Trysorlys (TM) am weithgarwch buddsoddi a benthyca'r Cyngor yn ystod 2022/23. Mae hefyd yn rhoi manylion am yr hinsawdd economaidd yn ystod y cyfnod hwnnw ac yn dangos sut y gwnaeth y Cyngor gydymffurfio â'i Ddangosyddion Darbodus, a manylion gweithgareddau TM y Cyngor yn ystod 2023/24 hyd yma.

Cyflwynodd y Pennaeth Cyllid Adroddiad Datganiad Blynyddol Strategaeth Rheoli'r Trysorlys 2022/23 (a ddosbarthwyd yn flaenorol) a oedd yn dangos sut y byddai'r Cyngor yn rheoli ei fuddsoddiadau a'i fenthyca ar gyfer y flwyddyn i ddod ac yn nodi'r Polisïau y mae swyddogaeth Rheoli'r Trysorlys yn gweithredu ynddynt.

Rhoddodd Adroddiad Diweddaru Rheoli'r Trysorlys fanylion am weithgareddau Rheoli Trysorlys y Cyngor yn ystod 2023/24 hyd yn hyn.

Atgoffodd y Pennaeth Cyllid yr aelodau y cytunwyd arnynt gan y Cyngor ar 27 Hydref 2009 bod y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio yn craffu ar lywodraethiant Rheoli'r Trysorlys. Rhan o'r rôl hon oedd cael diweddariad ar weithgareddau Rheoli'r Trysorlys ddwywaith y flwyddyn. Pwysleisiwyd pwysigrwydd Rheoli'r Trysorlys yn yr adran gyllid a'r Cyngor.

Atgoffwyd yr aelodau o'r tair blaenoriaeth a ystyriwyd wrth fuddsoddi arian:

·         Cadw arian yn ddiogel (diogelwch);

·         sicrhau bod yr arian yn dod yn ôl pan fydd ei angen (hylifedd);

·         Gwnewch yn siŵr bod cyfradd dychwelyd yn cael ei gyflawni (cynnyrch).

Pwysleisiodd i aelodau Nid oedd gan Gyngor Sir Ddinbych arian i'w fuddsoddi i wneud cynnyrch i gefnogi bylchau yn y gyllideb. Roedd gan yr awdurdod lif arian a oedd yn cael ei reoli'n agos gan y tîm cyllid. Yn aml, caiff arian ei fenthyca ymlaen llaw ac fe'u buddsoddir ar amserlen tymor byr. Yr un peth gyda rhywfaint o arian grant a dderbyniodd yr awdurdod. Felly, byddai hynny'n golygu y byddai dychwelyd bach yn cael ei wneud.

Diogelwch a Hylifedd oedd y ffactorau allweddol ar gyfer Sir Ddinbych.

Cafodd yr aelodau eu tywys i'r tabl a gynhwyswyd yn yr adroddiad eglurhaol a oedd yn manylu ar amlder y diweddariadau a gyflwynwyd i'r pwyllgor.

Atodiad 2 - Adroddiad Diweddaru Rheoli'r Trysorlys yn nodi strategaeth fenthyca yr awdurdod. Dangosodd 3.2 o'r atodiad y byddai'n debygol y byddai'n ofynnol i'r awdurdod gymryd benthyca ychwanegol. Y prif reswm dros y cynnydd mewn benthyca oedd oherwydd cynllun Llifogydd y Rhyl. Byddai'n rhaid i'r prosiect gael ei ariannu gan yr awdurdod i adennill yr arian gan Lywodraeth Cymru yn ddiweddarach.

Roedd cyfraddau llog yn uchel ar hyn o bryd, roedd hyn yn effeithio ar giltiau a chostau benthyca. Mae'n ddrud i fenthyca ar hyn o bryd. Fe wnaeth yr awdurdod geisio benthyg tymor byr a phan yn bosibl gan awdurdodau eraill.

Gweithio gydag Arlingtonclose Ltd fel y gorau i'w fenthyg ac am gyfnodau tymor parhau.

Cafwyd rhagor o wybodaeth a chyngor ar y canlynol:

·         Roedd benthyca neu fuddsoddi yn ôl natur yn beryglus. Roedd risgiau Sir Ddinbych yn ymwneud â sicrhau bod buddsoddiadau'n ddiogel. Rhaid bodloni nifer o reolau ar gyfer buddsoddi. Roedd risg bob amser fel pan fyddai'n well cloi i mewn benthyg. Roedd parhau i weithio'n agos gyda chynghorwyr trysorlys i gyngor pan fyddai gwneud penderfyniadau ariannol yn cefnogi penderfyniadau swyddogion yn y ffordd orau. 

·         Roedd modd osgoi gorwario yn bosibl. Roedd gorwariant yn ffigurau o orwariant dros y cyfnod o 12 mis. Roedd yn hanfodol cofio faint o gronfeydd wrth gefn y Cyngor oedd yn cael eu defnyddio i ariannu'r gorwariant.

·         Arlingtonclose Ltd oedd ymgynghorwyr Rheoli'r Trysorlys yn Llundain. Bob tair blynedd mae'n rhaid iddynt fynd drwy'r broses gaffael i gael tendro'r contract.

·         • Mae Llywodraeth Cymru wedi rhoi llawer o gymorth i'r awdurdod ers 2019. Yn ddiweddar derbyniwyd cefnogaeth ynghylch y depo gwastraff yn Ninbych a chafwyd cyllid ychwanegol yn ddiolchgar.

·         • Roedd canran Cymhareb HRA yn erbyn y Gymhareb nad yw'n HRA yn dipyn o wahaniaeth. Dywedodd y Pennaeth Cyllid wrth aelodau sy'n ariannu swyddogion Adran 151 ledled Cymru yn edrych ar y gwahaniaeth. Roedd wedi dod yn fwy o ffocws oherwydd pwysau HRA i gynyddu gwariant cyfalaf. Roedd yn wahanol i fenthyca cronfa'r Cyngor gan fod y ffrwd incwm wedi'i hariannu 100% gan y tenantiaid. Bu'n rhaid defnyddio'r ffrwd ariannu honno er budd y tenantiaid. Roedd swyddogion cyllid wedi gwneud rhywfaint o feincnodi yn y maes hwn. Roedd yr awdurdod yng nghanol awdurdodau o ran faint o fenthyca. Roedd cyllid HRA wedi'i glustnodi.

·         • Roedd gan y Cynllun Cyfalaf ddwy elfen o waith, 1- Adolygu'r broses a 2- deall angen y cyfalaf wrth symud ymlaen. Roedd rhagolygon ariannol 2024/25 a 2025/26 wedi gwaethygu. Roedd yn brosiect ar gyfer edrych ar gefnogaeth a chymorth i adolygu sefyllfa'r gyllideb. Roedd yn hanfodol edrych ar y Cynllun Cyfalaf pan fydd angen arbedion. Gall hyn arwain at oedi i rai prosiectau. Ar hyn o bryd does dim byd wedi cael ei ddatrys.

·         Roedd yr Aelodau yn cefnogi hyfforddiant pellach ar Reoli'r Trysorlys yn llawn. Ac awgrymodd y dylid chwilio am hyfforddiant pellach gydag Arlingtonclose Ltd.

·         Roedd adolygiad o'r polisi gwyngalchu arian wedi dechrau, gyda drafft o'r polisi newydd ar gael. Ar hyn o bryd roedd yn aros am y penderfyniad fel lle y byddai'n cael ei roi orau i'w gywiro.

Anogodd y Pennaeth Cyllid yr aelodau i gysylltu ag ef yn uniongyrchol ag unrhyw feysydd penodol o Reoli'r Trysorlys y maent am eu cynnwys mewn sesiynau hyfforddi yn y dyfodol.

Diolchodd y Cadeirydd i'r Pennaeth Cyllid am yr adroddiad a'r drafodaeth fanwl.

RESLOLVED, bod y Pwyllgor yn nodi perfformiad swyddogaeth Rheoli Trysorlys y Cyngor yn ystod 2022/23 a'i gydymffurfiaeth â'r Dangosyddion Darbodus gofynnol fel yr adroddwyd yn Adroddiad Blynyddol Rheoli Trysorlys 2022/23.Bod yr aelodau yn nodi'r adroddiad diweddaru TM ar gyfer perfformiad hyd yma yn 2023/24 ac yn cadarnhau ei fod wedi darllen, deall ac ystyried yr Asesiad Effaith ar Les fel rhan o'i ystyriaeth.