Eitem ar yr agenda

Derbyn adroddiad (copi ynghlwm) gan y Swyddog Monitro mewn perthynas ag adolygiad Llywodraeth Cymru o’r Fframwaith Moesegol yng Nghymru.

Cyflwynodd y Swyddog Monitro adroddiad (dosbarthwyd ymlaen llaw) yn cyflwyno ymateb y Cyngor i’r ymgynghoriad i’r pwyllgor safonau.

Mae’r Pwyllgor wedi cael y wybodaeth ddiweddaraf am yr adolygiad o’r Fframwaith Moesegol yng Nghymru – ‘Adolygiad Penn’ – a ddechreuodd yn 2021; fframwaith sydd fwy neu lai wedi aros yr un peth ers ugain mlynedd. Byddai'r Aelodau'n cofio’r adroddiadau blaenorol yn sôn bod cam cychwynnol yr adolygiad wedi canfod bod y fframwaith yn addas at y diben, ond y gallai fod yn fuddiol diwygio rhai meysydd yn y dyfodol.

Cafodd y Pwyllgor Safonau gyflwyniad yn ei gyfarfod diwethaf er mwyn i’r aelodau allu lleisio’u barn nhw ynghylch cwestiynau'r ymgynghoriad. Ymgynghorir ag Arweinwyr y Grwpiau rhwng llunio'r adroddiad hwn a'i gyflwyno yng nghyfarfod y Pwyllgor, gan fod amser yn brin cyn bod yn rhaid ymateb. Byddai safbwyntiau Arweinwyr y Grwpiau yn cael eu rhannu â'r Pwyllgor yn y cyfarfod.

Dyma’r argymhellion -

·       C1 – Cytunodd arweinwyr y grwpiau gynnwys yr holl nodweddion gwarchodedig sydd yn y cod ymddygiad.

·       C3 – Cytunodd arweinwyr y grwpiau â’r ddarpariaeth gyfreithiol benodol i alluogi Panel Dyfarnu Cymru i sicrhau bod tystion yn aros yn ddienw.

·       C4 – Cytunodd yr Aelodau â'r newidiadau arfaethedig i'r weithdrefn apelio, a fyddai'n symleiddio’r amserlenni.

·       C5 – cytunwyd y dylai Panel Dyfarnu Cymru gael grym penodol i wysio tystion; fodd bynnag, yr oedden nhw’n credu y byddai'r mater yn anodd ei orfodi.

·       C6 – roedd arweinwyr y grwpiau’n anghytuno ag unrhyw newidiadau i'r broses atgyfeirio apeliadau. Nid oedd y rhan fwyaf o’r aelodau’n cydnabod manteision cael Panel Dyfarnu Cymru yn cyfeirio penderfyniadau apêl yn ôl i’r Pwyllgor Safonau, yn enwedig o ystyried y byddai’r un Pwyllgor yn adolygu’r un achos ac y byddai’n debygol o ymestyn y broses gyffredinol i’r unigolyn sy’n apelio. Fodd bynnag, yr oedd un aelod yn credu y gellir rhoi rhywfaint o hyblygrwydd gan fod pob achos yn wahanol. Roedd un aelod yn credu y byddai’n werth cyfeirio'r mater yn ôl i'r Pwyllgor Safonau i fyfyrio ar rinweddau'r rhesymau a roddwyd i ailystyried eu penderfyniad a chadw rheolaeth a chyfrifoldeb lleol.

·       C8 - cytunodd yr aelodau na ddylid cadw'r gofyniad i roi dim llai na saith diwrnod o rybudd o ohirio gwrandawiad er mwyn rhoi rhagor o hyblygrwydd. Fodd bynnag, dylid rhoi rhybudd rhesymol.

·       C9 – cytunodd arweinwyr y grwpiau y dylai fod amrywiaeth ehangach o bwerau ar gael i’r Panel, gan fod y rhai presennol yn rhy gyfyngol.

·       C10b ​​– nid oedd unrhyw sylwadau ar y broses.

·       C11 – y gred oedd, o ran gweithrediad Panel Dyfarnu Cymru a datgelu, fod y Pwyllgor yn cefnogi gofyniad i sicrhau bod deunydd nad yw’n cael ei ddefnyddio a gedwir gan Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru a Swyddogion Monitro, ar gael er budd cyfiawnder naturiol.

·       C12 – cytunodd arweinwyr y grwpiau bod angen codi ymwybyddiaeth o'r Fframwaith Safonau Moesegol a gweithio gydag eraill fel sy’n briodol yn hynny o beth.

·       C13 - wrth gydnabod bod manteision i hysbysebu am aelodau lleyg yn y papur newydd lleol, cytunwyd na ddylai fod yn ofyniad gorfodol cyn belled â bod amrywiaeth o ddulliau eraill yn cael eu defnyddio i gyrraedd cynulleidfa eang ac amrywiol.

·       C14b – o ran y gwaharddiad gydol oes ar gael gwared ar gyn-weithwyr y cyngor, roedden nhw’n credu y dylid codi'r gwaharddiad; fodd bynnag, byddai hyn yn cynnwys cyfnod gras o 12 mis rhwng cyflogaeth a phenodiad ar gyfer y rhan fwyaf o weithwyr a chyfnod hirach ar gyfer yr unigolion a oedd â swyddi statudol neu swyddi â chyfyngiadau gwleidyddol yn flaenorol.

·       C15 - cytunwyd y dylid cael gwared ar y gwaharddiad gydol oes ar gyfer gwasanaethu fel aelod annibynnol ar Bwyllgor Safonau'r Cyngor y cafodd cynghorydd ei ethol iddo, a chytunodd y rhan fwyaf o'r aelodau y byddai un tymor yn gyfnod gras addas.

·       C16 – o ran pwerau pwyllgorau Safonau i wysio tystion, yr oedd arweinwyr y grwpiau’n credu na ddylai’r pwyllgor gael grym i wneud hyn gan y byddai’n anodd ei orfodi.

·       C17 - cytunwyd y dylid ychwanegu at y sancsiynau y gall y Pwyllgor Safonau eu gosod, gan awgrymu y dylid ymgymryd â phwerau i gyfarwyddo hyfforddiant yn hytrach na'r argymhelliad presennol a chynnydd yn y cyfnod atal o hyd at flwyddyn.

Ni chafwyd unrhyw effaith ar y Gymraeg o ran Adolygiad Penn.

Holodd y cadeirydd i’r pwyllgor safonau a oedd ganddyn nhw ragor o sylwadau ynghylch ymatebion arweinwyr y grwpiau i adolygiad Penn.

Soniodd yr aelodau am C14b. Roedden nhw’n cytuno â'r sylwadau a gyflwynodd arweinwyr y grwpiau ac yr oedden nhw eisiau iddyn nhw gael eu cynnwys yn yr ymateb. O ran C17, cytunodd yr aelodau hefyd â'r sylwadau a gododd arweinwyr y grwpiau, a phenderfynwyd a oedd cosb fwy a chytunwyd y byddai'n cael ei drafod ar lefel uwch.

PENDERFYNWYD bod y pwyllgor safonau'n cytuno â'r sylwadau y cafodd eu hychwanegu gan arweinwyr y grwpiau ochr yn ochr â'u safbwyntiau cychwynnol nhw ar Adolygiad Penn a bod ymateb yn cael ei gyflwyno.