Eitem ar yr agenda

Nodi presenoldeb aelodau'r Pwyllgor Safonau yn y Cyngor Sir, Tref a Chymuned, a derbyn eu hadroddiadau.

Adroddodd y Cadeirydd ar ei phresenoldeb mewn cyfarfod hybrid o Gyngor Sir Ddinbych a gynhaliwyd am 10am ddydd Mawrth, 16 Rhagfyr 2022 yn Siambr y Cyngor, Rhuthun ac o bell trwy gynhadledd fideo, ac a oedd wedi’i ffrydio’n fyw.

Roedd y Cadeirydd wedi bod yn bresennol i gyflwyno Adroddiad Blynyddol y Pwyllgor Safonau 2021 ac roedd hefyd wedi manteisio ar y cyfle i arsylwi ar y trafodion.  Roedd presenoldeb da o aelodau yn y cyfarfod, gyda 3 ymddiheuriad, ac nid oedd neb o’r cyhoedd yn bresennol heblaw hi fel arsyllwr.  Ymddangosodd datganiadau o gysylltiad ar y rhaglen a darllenwyd datganiad heb unrhyw ddatganiadau pellach yn cael eu gwneud y tro hwn.  Roedd y cyfarfod wedi'i gadeirio'n dda trwy gyfrwng y Gymraeg gyda chyfieithu ar y pryd, a chefnogwyd y swyddogion fel y bo'n briodol gyda'r Cadeirydd yn atgoffa cynghorwyr o brotocolau yn ôl yr angen.  Roedd pawb a oedd yn bresennol wedi'u cyflwyno, roedd yr holl eitemau wedi'u cynnig a'u heilio, ac esboniwyd y systemau pleidleisio.  Soniwyd hefyd am hyfforddiant Cod Ymddygiad.  Daeth y cyfarfod i ben am 12.10pm gydag egwyl o 15 munud yn ystod y cyfarfod.  I gloi, roedd wedi bod yn gyfarfod ardderchog yn gyffredinol, yn barchus, gyda digon o fusnes wedi'i gynnwys, ac wedi'i redeg yn dda a'i gefnogi'n dda.

Yn dilyn cyflwyniad y Cadeirydd o’r Adroddiad Blynyddol i’r Cyngor, cafwyd trafodaeth gadarnhaol a chwestiynau priodol.  Darparodd y Cadeirydd adborth ar y materion a godwyd ac ymatebion a roddwyd gan y Swyddog Monitro, yn gryno –

·         Cwynion blinderus – roedd yr ymateb yn cyfeirio at y gofyniad o dan y Cod Ymddygiad na ddylai aelodau wneud cwynion blinderus a phrawf dau gam yr Ombwdsmon i hidlo cwynion sy’n anaddas i ymchwilio iddynt.

·         Cynrychiolaeth a Chymhwyster Cyfreithiol - gallai aelodau a ymddangosodd gerbron y Pwyllgor gael cynrychiolaeth gyfreithiol, ond nid oedd angen iddynt wneud hynny, ac nid oedd unrhyw ofyniad i aelodau'r Pwyllgor fod â chymwysterau cyfreithiol, er eu bod yn derbyn hyfforddiant mewn gweithdrefnau gwrandawiadau a sancsiynau.  Cyfeiriwyd at y ffaith bod gan Banel Apeliadau Cymru Lywydd â chymwysterau cyfreithiol

·         Goddefebau – eglurwyd bodolaeth goddefebau, y rheoliadau a’r meini prawf priodol ynghyd â rhai enghreifftiau o’r math o faterion y gellir ceisio goddefebau ar eu cyfer.

·         Hyfforddiant i Aelodau – ymdriniodd â’r ddarpariaeth yng Nghod Ymddygiad y Cyngor ar gyfer hyfforddiant gorfodol a’r argymhelliad yn Adroddiad Penn y dylai hyfforddiant fod yn orfodol.

Nid oedd unrhyw bresenoldeb pellach gan aelodau eraill mewn cyfarfodydd.  Eglurwyd mai aelodau lleyg annibynnol oedd yn mynychu cyfarfodydd yn draddodiadol, o ystyried y gallai fod yna awgrym o duedd i gynghorwyr sir y cydnabuwyd hefyd fod ganddynt lawer o gyfarfodydd eraill i'w mynychu.  Roedd cynrychiolydd y cynghorydd cymuned wedi mynychu i arsylwi cyfarfodydd eraill yn y gorffennol.  O ran presenoldeb yn y dyfodol, dywedodd y Dirprwy Swyddog Monitro fod yr aelodau eisoes wedi cytuno ar ddull mwy strategol o gynllunio ymweliadau.  Nid oedd yr un cyngor wedi'i nodi a fyddai'n elwa'n benodol o ymweliad ac roedd y cam nesaf yn cynnwys croeswirio'r cofnod presenoldeb a ddarparwyd gan y Cadeirydd â chofnodion y Pwyllgor Safonau dros y tymor diwethaf er mwyn osgoi unrhyw bresenoldeb eildro.  Yn y cyfamser, roedd y Dirprwy Swyddog Monitro wedi cysylltu â'r holl aelodau lleyg gyda rhestr o gynghorau tref/cymuned a bu peth ymrwymiad i fynychu nifer o gyfarfodydd wrth symud ymlaen.  Cytunodd y Dirprwy Swyddog Monitro i rannu rhestr fwy strategol gyda'r aelodau fel mater o frys.  Ychwanegodd y Cadeirydd y byddai ystyriaeth hefyd yn cael ei rhoi i gynghorau oedd â chlercod newydd ac a fyddent yn elwa o ymweliad.  Roedd hefyd yn falch o nodi cynlluniau ar gyfer sesiwn hyfforddi ar wahân i glercod yn ddiweddarach yn y flwyddyn a chroesawodd adborth pellach yn dilyn y sesiwn honno.

Diolchodd y Cadeirydd i'r swyddogion am y diweddariad ac edrychodd ymlaen at dderbyn y rhestr strategol pan fyddai ar gael i barhau gydag arsylwadau mewn cyfarfodydd.  Cynigiodd hefyd gefnogaeth i unrhyw aelodau newydd a oedd yn ymweld am y tro cyntaf.

PENDERFYNWYD nodi'r adroddiad llafar gan y Cadeirydd ynghyd â'r wybodaeth ddiweddaraf gan y Dirprwy Swyddog Monitro ar gynnydd gyda phresenoldeb mewn cyfarfodydd yn y dyfodol.