Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad gan y Cydlynydd Craffu (copi ynghlwm) sy’n gofyn i’r Pwyllgor, yn unol â Rheolau Gweithdrefn Galw i Mewn y Cyngor, i adolygu’r penderfyniad a wnaed gan y Cabinet ar 13 Rhagfyr 2022 (copi ynghlwm).

 

10.10 – 11.00 a.m.

 

Croesawodd y Cadeirydd y swyddogion a'r Aelod Arweiniol, y Cynghorydd Elen Heaton i'r cyfarfod. Rhoddwyd gwybodaeth gefndir i'r aelodau a'r rhesymau dros y cais am alw i mewn. Rhoddodd y Cadeirydd ddisgrifiad manwl i'r aelodau o'r weithdrefn galw i mewn.

 

Atgoffwyd yr aelodau mai’r rheswm am yr alwad oedd fel y nodwyd yn yr adroddiad:

“Gofyn i’r Cabinet ailystyried ei benderfyniad ar 13 Rhagfyr 2022 i dderbyn argymhellion y Grŵp Ffioedd o ystyried bod Gwynedd ac Ynys Môn yn argymell talu llawer mwy i ddarparwyr gofal gyda golwg ar sicrhau cynaladwyedd y sector gofal cymdeithasol yn eu hardaloedd yn y dyfodol.”

 

Dywedodd y Swyddog Monitro wrth yr aelodau mai atodiad B i’r adroddiad oedd yr adroddiad a gyflwynwyd i’r Cabinet ym mis Rhagfyr 2022. Ystyriwyd bod yr adroddiad hwnnw’n cynnwys gwybodaeth eithriedig o dan ddarpariaethau Deddf Llywodraeth Leol 1972. Felly, roedd y wasg a'r cyhoedd wedi'u heithrio rhag ystyried yr adroddiad hwnnw yng nghyfarfod y Cabinet. Roedd yr eithriad wedi'i ganiatáu yn unol â pharagraff 14, rhan 4 o atodlen 12A o Ddeddf 1972 gan fod yr adroddiad yn cynnwys gwybodaeth yn ymwneud â materion ariannol neu fusnes unigolyn neu sefydliad, gan gynnwys materion yr awdurdod lleol.

 

Cynigiodd y Cynghorydd Alan James bod y cyfarfod yn cael ei symud i fusnes cyfrinachol Rhan II ar gyfer y drafodaeth ar weddill yr eitem fusnes ac eiliwyd y cynnig gan y Cynghorydd Delyth Jones. Wrth ei gyflwyno i bleidlais roedd 6 aelod o blaid gwahardd y wasg a'r cyhoedd a 3 yn erbyn. Felly:

 

PENDERFYNWYD o dan Adran 100A o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972, y dylid gwahardd y Wasg a'r Cyhoedd o'r cyfarfod ar gyfer yr eitemau busnes a ganlyn ar y sail ei fod yn ymwneud â datgelu gwybodaeth eithriedig fel y'i diffinnir ym Mharagraff 14 Rhan 4 o Atodlen 12A. Deddf Llywodraeth Leol 1972.

 

GWAHARDD Y WASG A’R CYHOEDD

 

Rhoddodd y Cynghorydd Merfyn Parry y rhesymeg dros alw penderfyniad y Cabinet i mewn ar gyfer craffu manwl i’r aelodau.

 

Pwysleisiodd yr Aelod Arweiniol, y Cynghorydd Elen Heaton nad oedd cam nesaf y drefn, sef ymgynghori â darparwyr, wedi dechrau eto oherwydd bod penderfyniad y Cabinet yn cael ei alw i mewn i’w graffu. Pwysleisiodd hefyd, er bod y Cabinet eleni wedi cytuno i dderbyn holl argymhellion y Grŵp Gosod Ffioedd Rhanbarthol, mewn blynyddoedd blaenorol ac o dan weinyddiaeth wahanol roedd y penderfyniad blynyddol hwn wedi'i wneud trwy broses Penderfyniad Dirprwyedig yr Aelodau Arweiniol.  Pwysleisiodd mai'r data a ddefnyddiwyd gan y Grŵp Ffioedd wrth lunio'r argymhellion oedd y wybodaeth ddiweddaraf a ddarparwyd i'r Grŵp gan y darparwyr hynny a oedd yn fodlon rhoi data iddynt. Yn ogystal â defnyddio'r data oedd ar gael roedd y Grŵp Ffioedd wedi dilyn methodoleg gadarn er mwyn cyfrifo'r lefelau ffioedd a argymhellir.

 

Caniataodd y Cadeirydd i'r holl lofnodwyr a oedd yn bresennol yn y cyfarfod gyflwyno eu rhesymau dros alw'r penderfyniad a rhoddwyd amser i’r swyddogion a’r Aelod Arweiniol i ymateb hefyd. Yn ystod y drafodaeth:

 

• pwysleisiodd swyddogion yr angen i ymrwymo i gynllun sydd fel awdurdod yn fforddiadwy ac y gellid ei gynnal.
• eglurwyd mai rôl y Grŵp Ffioedd oedd sefydlu gwir gost gofal yng Ngogledd Cymru ar sail y data sydd ar gael iddynt. Fodd bynnag, wrth lunio’r lefelau ffioedd a argymhellir ar gyfer 2023/24 roedd y Grŵp Ffioedd hefyd wedi defnyddio methodoleg gadarn a oedd yn ystyried goblygiadau talu’r Cyflog Byw Gwirioneddol i staff yn ogystal â’r gyfradd chwyddiant uchel a oedd yn bodoli ar yr adeg pan oedd y lefelau ffioedd arfaethedig yn cael eu cyfrifo.
• amlinellwyd y gwahanol ddulliau a ddefnyddiwyd i ymgysylltu â darparwyr gofal i gasglu data ar gostau gwirioneddol darparu gofal. Fodd bynnag, er gwaethaf y gwahanol ddewisiadau sydd ar gael i ddarparwyr i’w galluogi i gyflwyno’r wybodaeth ofynnol, roedd nifer ohonynt yn amharod i ymgysylltu â’r broses. 
• pwysleisiwyd bod drws yr Awdurdod bob amser yn agored i ddarparwyr ddod i drafod unrhyw rwystrau neu bwysau y daethant ar eu traws wrth ddarparu gofal a gafodd ei gaffael gan yr Awdurdod i drigolion Sir Ddinbych. Ni fyddai'r Awdurdod yn caniatáu i unrhyw ddarparwr ddioddef pe bai'n ymgysylltu â'r Cyngor ac yn gallu cyfiawnhau pam fod angen codi ffioedd cyn belled ag y gallent ddangos defnydd effeithiol ac effeithlon o arian cyhoeddus.
• roedd gan bob ardal awdurdod lleol ei phroffil demograffig unigryw ei hun felly roedd cyflenwad a galw yn amrywio rhwng gwahanol ardaloedd daearyddol.
• cadarnhawyd bod pob un o'r chwe awdurdod lleol yng Ngogledd Cymru ynghyd â'r Bwrdd Iechyd yn aelodau o'r Grŵp Ffioedd Rhanbarthol ac wedi cyfrannu at y gwaith o gyfrifo'r lefelau ffioedd a argymhellir. Roedd hyn yn cynnwys Gwynedd ac Ynys Môn. Y bwriad nawr oedd ymgynghori â darparwyr gofal ar y lefelau ffioedd hyn fel rhan o'r broses gosod ffioedd lleol ar gyfer 2023/24. 
• roedd y ffioedd a argymhellwyd yn ffigwr dangosol a oedd o gymorth gyda'r broses o osod y gyllideb.  Fodd bynnag, roedd y ffioedd a delir i ddarparwyr gofal ar gyfer pob unigolyn yn amrywio, gan fod hyn yn seiliedig ar asesiad o anghenion pob unigolyn.   Pwysleisiwyd bod Gofal Cymdeithasol yn wasanaeth a arweinir gan alw. 
• cadarnhawyd bod gan y Cyngor berthynas waith da gyda'i ddarparwyr gofal a bod y cynnydd arfaethedig ar gyfer 2023/24 yn un o'r rhai mwyaf hael o ran gwerth ariannol ers nifer o flynyddoedd.

 

 

Roedd yr aelodau'n falch o nodi bod y chwe awdurdod lleol a'r Bwrdd Iechyd wedi cydweithio a chyfathrebu â'i gilydd mewn perthynas â'r mater hwn. Fe wnaethant ofyn i bob ymdrech gael ei wneud o hyd i annog darparwyr gofal i ymgysylltu’n rheolaidd ac yn effeithiol ag awdurdodau lleol a’r Grŵp Ffioedd Rhanbarthol yn y dyfodol, er mwyn i’r Grŵp gael y data diweddaraf perthnasol gan y byddai hyn yn helpu i osod lefelau ffioedd realistig a fforddiadwy wrth symud ymlaen. 

 

Nododd yr aelodau hefyd yr angen i fodloni’r angen i bob unigolyn wneud yr hyn sydd orau i bob unigolyn.

  

Cafodd y ddwy ochr i’r drafodaeth gyfle i grynhoi’r rhesymau a’r rhesymeg dros eu safbwyntiau. Ar ddiwedd y crynodeb cynigiodd y Cynghorydd Merfyn Parry y canlynol:  

 

“Bod y Pwyllgor yn gofyn i’r Cabinet ailystyried eu penderfyniad a wnaed ar 13 Rhagfyr 2022 ac wrth wneud hynny y dylid ymgynghori ymhellach â darparwyr a Fforwm Gofal Cymru fel corff cynrychioliadol i sicrhau bod y ffioedd yn briodol ac yn gynaliadwy, a hefyd i ddefnyddio’r data newydd cyfredol i ail fynd i’r afael â’r ffigyrau.”

 

Cyn gofyn i'r Pwyllgor bleidleisio ar y cynnig uchod gofynnodd y Cadeirydd i'r Swyddog Monitro egluro i aelodau'r Pwyllgor beth oedd eu dewisiadau mewn perthynas â'r penderfyniad a oedd wedi'i alw i mewn.  Eglurodd y Swyddog Monitro y gallai’r Pwyllgor, wrth bleidleisio ar yr argymhelliad arfaethedig, ofyn i’r Cabinet:

 

·         ailystyried ei benderfyniad gwreiddiol ar sail y seiliau a nodwyd

·         cadarnhau’r penderfyniad gwreiddiol fel y'i gwnaed gan y Cabinet; neu

·         argymell i'r Cabinet y dylid cadarnhau ei benderfyniad gwreiddiol ond wrth gadarnhau’r penderfyniad y dylai'r Cabinet archwilio ymhellach yr agweddau a amlinellwyd yn yr argymhelliad a gyflwynwyd.

 

Yna cafwyd pleidlais ar yr argymhelliad a gafodd ei gynnig gan y Cynghorydd Merfyn Parry, a’i eilio gan y Cynghorydd Pauline Edwards. Pleidleisiodd y Pwyllgor fel a ganlyn:

 

Pleidleisiodd 4 o aelodau o blaid yr argymhelliad

Pleidleisiodd 5 o aelodau yn erbyn yr argymhelliad

Ataliodd 1 aelod

 

O ganlyniad, cafodd yr argymhelliad ei golli.

 

Yna gofynnodd y Swyddog Monitro i'r Pwyllgor egluro a oedd yn dymuno argymell i'r Cabinet ei fod yn archwilio unrhyw rai o'r agweddau a amlinellwyd yn yr argymhelliad arfaethedig wrth roi ei benderfyniad gwreiddiol ar waith.  Dywedodd aelodau'r Pwyllgor na fyddent yn gofyn i'r Cabinet ddilyn y trywydd hwnnw.

 

Felly, ar ddiwedd trafodaeth fanwl, fe wnaeth y Pwyllgor drwy bleidlais fwyafrifol:

 

Penderfynu: - peidio â chyfeirio penderfyniad ‘Argymhelliad y Grŵp Gosod Ffioedd Rhanbarthol’, a gymerwyd gan y Cabinet ar 13 Rhagfyr 2022, yn ôl i’r Cabinet i’w ystyried ymhellach.

 

Cadarnhaodd y Swyddog Monitro, ar sail penderfyniad y Pwyllgor, y byddai’r Cabinet yn awr mewn sefyllfa i symud ymlaen i roi ei benderfyniad gwreiddiol ar waith.

 

Ar y pwynt hwn cymerodd y pwyllgor egwyl.

 

RHAN I