Eitem ar yr agenda
ADOLYGU PENDERFYNIAD Y CABINET YN YMWNEUD Â'R CYNLLUN PENDERFYNIADAU DIRPRWYEDIG ARFAETHEDIG AR GYFER CAFFAEL TIR (RHYDD-DDALIADOL A LES-DDALIADOL) I DDIBENION DAL A STORIO CARBON A GWELLIANNAU ECOLEGOL
Ystyried adroddiad gan y Cynghorydd Huw Williams, Cadeirydd Pwyllgor Craffu Cymunedau, (copi ynghlwm) sy’n gofyn i’r Cabinet adolygu ei benderfyniad gwreiddiol yn ymwneud â’r cynllun penderfyniadau dirprwyedig arfaethedig ar gyfer caffael tir (rhydd-ddaliadol a lesddaliadol) i ddibenion dal a storio carbon a gwelliannau ecolegol, gan roi sylw i ganfyddiadau ac argymhellion y Pwyllgor Craffu.
Penderfyniad:
PENDERFYNWYD bod y Cabinet yn -
(a) cydnabod
casgliadau, pryderon ac argymhellion y Pwyllgor Craffu Cymunedau yn dilyn ei
adolygiad o benderfyniad y Cabinet ar 15 Chwefror 2022 o ran ‘Cynllun Penderfyniadau Dirprwyedig
Arfaethedig ar gyfer Caffael Tir (Rhydd-ddaliadol a Lesddaliadol) i Ddibenion
Dal a Storio Carbon a Gwella Ecolegol’;
(b) yn cytuno i ailystyried ei
benderfyniad gwreiddiol, gyda’r bwriad o gyflymu’r broses benderfynu ar gyfer
prynu tir, ac fel rhan o’r adolygiad hwnnw bydd yn ystyried ac yn cymryd i
ystyriaeth yr argymhellion a wnaed gan y Pwyllgor Craffu fel y nodir ym
mharagraff 3.2 o’r adroddiad, a
(c) gofyn i swyddogion ddod ag adroddiad gerbron y Cabinet ar yr adolygiad hwnnw, i’w ystyried gan y Cabinet ym mis Hydref.
Cofnodion:
Cyflwynodd y Cynghorydd Huw Williams, Cadeirydd y
Pwyllgor Craffu Cymunedau adroddiad yn rhoi gwybodaeth ar ganfyddiadau ac argymhellion
y Pwyllgor Craffu yn dilyn ystyriaeth o alw mewn penderfyniad y Cabinet ar 15
Chwefror 2022 mewn perthynas â chynllun penderfyniadau dirprwyedig arfaethedig
ar gyfer caffael tir i ddibenion dal a storio carbon a gwelliannau ecolegol.
Yn gryno, cydnabu’r Pwyllgor pe byddai’r Cyngor am
gyflawni ei uchelgais mewn perthynas â lleihau carbon, byddai angen mabwysiadu
dull amlochrog, a fyddai’n cynnwys prynu darnau o dir i’w defnyddio i osod yn
erbyn y defnydd carbon na ellir ei osgoi, ac roedd y Pwyllgor wedi derbyn
sicrwydd na fyddai tir amaethyddol sefydlog yn cael ei brynu ar gyfer y diben
hwn. Fodd bynnag, codwyd pryderon o ran
y canlyniadau anfwriadol posibl y gall bryniannau tir o’r fath ei gael ar
hyfywedd busnesau amaethyddol lleol yn y dyfodol a bywoliaeth teuluoedd lleol,
a all gael effaith andwyol ar gynaladwyedd economaidd hirdymor cymunedau lleol,
gan newid cyfansoddiad ac ethos bywyd cymunedol mewn ardaloedd gwledig y
sir. O ganlyniad i hynny, gofynnwyd i’r
Cyngor ail-ymweld â’r penderfyniad gan ystyried pryderon ac argymhellion y
Pwyllgor i sicrhau cefnogaeth cymunedau gwledig ar gyfer y broses, atgyfnerthu
cyfranogiad aelodau etholedig yn y broses, a sicrhau y byddai adnoddau digonol
ar gael i’r Tîm Gwasanaethau Cefn Gwlad i ddarparu dyheadau amgylcheddol y
Cyngor.
Pwysleisiodd y Cynghorydd Williams nad oedd y
Pwyllgor Craffu yn erbyn egwyddor y dull, ond ei fod eisiau prosesau cywir yn
eu lle i wasanaethau trigolion Sir Ddinbych a sicrhau proses agored a thryloyw.
Ystyriodd y Cabinet yr adroddiad a canolbwyntiwyd ar y
prif faterion trafod a ganlyn -
·
Roedd
y Cynghorydd Gwyneth Ellis yn gefnogol o’r Cabinet yn ailystyried ei
benderfyniad gan ystyried barn y Pwyllgor Craffu. Fodd bynnag, roedd hi’n teimlo y dylai’r
camau a argymhellwyd ym mharagraffau 3.2 (i) - (iv) gael eu hystyried fel rhan
i’r ail-ystyriaeth yn hytrach na chael eu cytuno ymlaen llaw, a chynigodd
addasiad ar y sail honno, gan adrodd yn ôl i’r Cabinet wedyn
·
rhoddwyd eglurder o ran y
broses gwneud penderfyniadau a rôl craffu, a nodwyd yn sgil y galw i mewn, nid
oedd penderfyniad y Cabinet wedi cael ei weithredu. Er y gallai swyddogion barhau i brynu tir o
dan y prosesau cyfredol, roedd y broses gwneud penderfyniadau cyflym wedi ei atal
tan i’r Cabinet ail-ystyried ei benderfyniad.
·
roedd
cefnogaeth gyffredinol ar gyfer y dull i gaffael tir ar gyfer dibenion dal a
storio carbon a gwelliannau ecolegol, o ystyried yr argyfwng newid hinsawdd,
ynghyd â’r angen i gyflymu’r broses penderfyniad dirprwyedig ar gyfer prynu tir
er mwyn bodloni’r amcan heb unrhyw oedi.
·
er y cytunwyd y dylid
cyflawni ymgynghoriad pellach gyda’r Undeb Amaethwyr a Ffederasiwn Clybiau
Ffermwyr Ifanc cyn gynted â phosibl, cydnabu hefyd bod angen ymateb yn gyflym
er mwyn lleihau unrhyw oedi o ran y Cabinet yn gwneud y penderfyniad olaf ar y
mater. Adroddodd y Cynghorydd Huw
Williams ar lwyddiant y Grŵp Tasg a Gorffen Perygl Llifogydd fel fforwm ar
gyfer trafod, ac os oedd yn briodol, byddai Grŵp Tasg a Gorffen yn gallu
cael ei sefydlu fel ffordd o ymgysylltu â’r partïon perthnasol yn y mater hwn.
·
o ran terfynau amser,
awgrymwyd y byddai adroddiad yn ôl i’r Cabinet ym mis Hydref yn darparu digon o
amser i weithio gydag Undebau Amaethwyr a Ffederasiwn Clybiau Ffermwyr Ifanc i
geisio ymatebion cynhwysfawr mewn perthynas â’r cynllun arfaethedig fel yr
argymhellwyd gan y Pwyllgor Craffu.
·
Cadarnhaodd Pennaeth Cyllid
ac Eiddo fod y broses o gaffael tir yn parhau ac adroddodd ar bryniant tir
presennol yn Llanelwy ar gyfer y diben a oedd wedi derbyn yr holl gymeradwyaeth
angenrheidiol. Fodd bynnag, roedd y
Cyngor wedi methu allan ar brynu o leiaf un darn o dir ers mis Ebrill yn sgil
yr angen am benderfyniadau cyflym. Er
hynny, roedd angen i’r broses fod yn gywir ar gyfer pawb ynghlwm ac roedd yn
briodol i adolygiad gael ei gynnal
·
Amlygodd y Cynghorydd
Merfyn Parry bwysigrwydd gwybodaeth leol, a dyna’r rheswm dros argymell
ymgynghoriad gydag aelodau lleol a Grwpiau Ardal yr Aelodau, na fyddai’n achosi
unrhyw oedi yn y broses, ac i fod yn ystyriol o anghenion cymunedau ffermio yn
yr ardal gyda phroses mwy cynhwysol.
·
derbyniwyd fod angen
cydbwysedd er mwyn cyflymu’r broses o wneud penderfyniadau dirprwyedig ar gyfer
caffael tir ac i wneud y mwyaf o gyfleoedd i’r Cyngor fodloni ei dargedau
lleihau carbon wrth ddarparu proses cynhwysol i sicrhau cefnogaeth holl
fudd-ddeiliaid lle bynnag bosibl, a bod angen ystyried cydbwysedd fel rhan o
adolygiad y Cabinet i’w benderfyniad gwreiddiol.
Diolchodd yr Arweinydd i’r Cynghorydd Huw Williams
am ei gyfraniad, gan amlygu’r angen i Undebau Amaethwyr a Ffederasiwn Clybiau
Ffermwyr Ifanc ymgysylltu ac ymateb yn brydlon i’r ymgynghoriad. Darparodd y Cynghorydd Williams sicrwydd o
ran hynny. Amlygodd hefyd yr oedi
sylweddol wrth symud ymlaen gyda gwerthiant tir a gyflwynodd ar gyfer dibenion
dal a storio carbon, ac roedd angen mynd i’r afael â hyn.
Ailddatganwyd addasiad arfaethedig y Cynghorydd
Ellis i’r argymhellion, ac eiliwyd hyn gan y Cynghorydd Emrys Wynne, ac ar
bleidlais -
PENDERFYNWYD bod y Cabinet yn -
(a) cydnabod casgliadau’r
Pwyllgor Craffu Cymunedau, ei bryderon a’i argymhellion yn dilyn ei adolygiad o
benderfyniad y Cabinet ar 15 Chwefror 2022 mewn perthynas â chynllun
penderfyniadau dirprwyedig arfaethedig ar gyfer caffael tir (rhydd-ddaliadol a
les-ddaliadol) i ddibenion dal a storio carbon a gwelliannau ecolegol,
(b) cytuno i ail-ystyried ei
benderfyniad gwreiddiol, gyda golwg i gyflymu’r broses o wneud penderfyniad ar
gyfer prynu tir, ac fel rhan o’r adolygiad hwnnw, ystyried yr argymhellion a
wnaed gan y Pwyllgor Craffu fel y nodwyd ym mharagraff 3.2 yr adroddiad, a
(c) gofyn i swyddogion ddod ag
adroddiad yn ôl i’r Cabinet ar yr adolygiad i’w ystyried gan y Cabinet ym mis
Hydref.
Dogfennau ategol:
- REVIEW OF CABINET DECISION, Eitem 5. PDF 296 KB
- REVIEW OF CABINET DECISION - Annex 1, Eitem 5. PDF 1 MB
- REVIEW OF CABINET DECISION - Report to Cabinet 0722- Annex 2, Eitem 5. PDF 283 KB
- REVIEW OF CABINET DECISION - Annex 3, Eitem 5. PDF 226 KB