Eitem ar yr agenda
AIL GARTREFI A THAI GOSOD BYRDYMOR
Ystyried adroddiad (copi ynghlwm) gan y Pennaeth Cynllunio, Gwarchod y Cyhoedd a
Gwasanaethau Cefn Gwlad yn ymwneud â’r gofynion cynllunio mewn perthynas ag
eiddo/anheddau fel hyn.
11:00am – 11:45am
Cofnodion:
Ar y pwynt hwn, hysbysodd y Cadeirydd y Pwyllgor nad oedd yr Aelod Arweiniol,
y Cynghorydd Win Mullen-James, yn gallu bod yn bresennol yn cyfarfod oherwydd
salwch.
Cyflwynodd Rheolwr Cynllunio Strategol a Thai, Angela Loftus, Adroddiad
Gofynion Cynllunio parthed Ail Gartrefi a Thai Gosod Byrdymor (a ddosbarthwyd
ymlaen llaw), i roi gwybodaeth am y gofynion a’r rheolaethau cynllunio cyfredol
sydd ar gael parthed ail gartrefi a thai gosod byrdymor.
Cyfyngwyd yr adroddiad i ystyried y defnydd o
eiddo ar y farchnad ar gyfer ail gartrefi neu dai gosod byrdymor. Diffinnir ail
gartref at ddibenion treth y cyngor fel annedd nad yw’n unig gartref neu’n brif
gartref person ac sydd wedi ei ddodrefnu’n helaeth. Ystyrir tŷ gosod byrdymor yn gyffredinol
fel eiddo sy’n cael ei osod ar gyfer gwyliau’n unig; byddai gan y gwestai brif
gartref yn rhywle arall a byddai’r tŷ gosod yn cael ei osod am lai na 3
mis.
Yr oedd Llywodraeth Cymru wedi bod yn adolygu’r
sefyllfa ail gartrefi a thai gosod byrdymor, gan roi sylw i’r effaith ar
gymunedau Cymru. Dull gweithredu
Llywodraeth Cymru oedd canolbwyntio ar y canlynol:–
·
Cefnogaeth
– mynd i’r afael â fforddiadwyedd ac argaeledd tai;
·
Fframwaith
a system reoleiddio – yn ymdrin â chyfraith cynllunio a chyflwyno cynllun
cofrestru statudol ar gyfer llety gwyliau;
·
Cyfraniad
tecach – defnyddio systemau trethu cenedlaethol a lleol i sicrhau bod
perchnogion ail gartrefi yn gwneud cyfraniad teg ac effeithiol yn y cymunedau y
maent yn prynu eiddo.
Y mae ardal beilot am fod yng Nghymru, y
penderfynir arno yn ystod yr haf, lle bydd mesurau newydd yn cael eu treialu
a’u gwerthuso cyn eu hystyried ar gyfer eu cyflwyno’n ehangach.
Yr oedd gweithredoedd cefnogol eraill i ddechrau
dros yr haf yn ogystal, yn cynnwys y gwaith ar gynllun cofrestru ar gyfer pob
llety gwyliau ac ymgynghoriad ar newidiadau i drethi lleol i reoli effaith ail
gartrefi a llety hunanddarpar.
Byddai Cynllun Tai Cymunedol parthed y Gymraeg,
i ddiogelu buddiannau penodol cymunedau Cymraeg eu hiaith, yn cael ei gyhoeddi
ar gyfer ymgynghori arno yn yr hydref.
Y llynedd, daeth Cymru i fod yr unig wlad yn y
DU i roi’r pŵer i awdurdodau lleol godi cynnydd o 100% yn nhreth y cyngor
ar ail gartrefi. Cyflwynwyd hyn gan
Lywodraeth Cymru (LlC) yn 2017, ac fe’i cymeradwywyd gan Gyngor Sir Ddinbych yn
2018.
Aeth LlC ati i wneud ymarfer ymgynghori, a ddaeth
i ben ym mis Chwefror 2022, ar ‘Ddeddfwriaeth a pholisi cynllunio ar gyfer ail
gartrefi a thai gosod byrdymor’. Er nad
oedd canlyniadau’r ymgynghoriad wedi eu cyhoeddi’n llawn eto, yr oedd y dull
gweithredu tri phen a amlinellwyd yn natganiad LlC i’r wasg yn ffurfio rhan o
ymateb y Llywodraeth i ganfyddiadau’r ymarfer ymgynghori.
Yn ystod trafodaethau codwyd y pwyntiau
canlynol:–
·
Mynegwyd
pryder bod rhai cartrefi gwyliau’n cael eu gadael yn wag yn ystod misoedd y
gaeaf, ac yr oedd hyn yn achosi rhwystredigaeth gan fod gymaint o bobl a
theuluoedd lleol yn chwilio am gartrefi.
·
Cadarnhawyd
bod Treth y Cyngor yn dreth sydd heb ei neilltuo, ac felly ni ellir yn
gyfreithiol ei glustnodi ar gyfer dibenion penodol. Ar hyn o bryd, codid 150% o Dreth y Cyngor
ar ail gartrefi yn Sir Ddinbych, ond ar ôl mis Ebrill 2023 byddai gan yr
awdurdod lleol ganiatâd i benderfynu ei gynyddu i 300%.
·
Gwneid
y penderfyniad ar ba un a fo eiddo’n ail gartref neu’n dŷ gwyliau i’w
osod, ac a yw’n agored i Ardrethi Annomestig Cenedlaethol (AAC) ynteu Dreth y
Cyngor, gan y Swyddfa Brisio ac nid gan yr awdurdod lleol. Byddai’n rhaid i berchnogion eiddo a all fod
yn gymwys i’w cofrestru fel eiddo AAC wneud cais i’r Swyddfa Brisio am
benderfyniad, fel arall byddent yn agored i dalu Treth y Cyngor. Gallai cyflwyno cynllun trwyddedu ar gyfer y
mathau hyn o eiddo fod o gymorth i leihau’r nifer o eiddo a oedd yn cofrestru
fel eiddo AAC, ac o’r herwydd yn cael budd o’r ddarpariaeth Rhyddhad Ardrethi
ar gyfer Busnesau Bach a fyddai’n golygu na fyddent yn talu unrhyw drethi, er
gwaethaf y ffaith bod y bobl a oedd yn aros yn y llety’n gallu cael mynediad at
wasanaethau lleol.
·
Cytunwyd
bod angen proses teg gan fod twristiaeth yn bwysig eithriadol i’r ardal, ond yr
oedd yna angen am dai lleol.
Cynigiwyd yr adroddiad gan y Cynghorydd Brian
Blakeley, ac fe’i heiliwyd gan Karen Edwards.
Yn unfrydol:
PENDERFYNWYD:
yn amodol ar y sylwadau uchod –
(i) derbyn yr adroddiad; a
(ii) gofyn am i adroddiad yn cynnwys y wybodaeth
ddiweddaraf gael ei gyflwyno i’r Pwyllgor pan gyhoeddir canlyniadau llawn
ymgynghoriad Llywodraeth Cymru.
Ar y pwynt yma, diolchodd y Cadeirydd i’r
swyddogion am eu holl waith da.
Dogfennau ategol:
- Second Homes and Short Term Holiday Lets report 300622, Eitem 7. PDF 239 KB
- Second Homes and Short Term Holiday Lets report 300622 - App 1, Eitem 7. PDF 415 KB
- Second Homes and Short Term Holiday Lets report 300622 - App 2, Eitem 7. PDF 424 KB
- Second Homes and Short Term Holiday Lets report 300622 - App 3E, Eitem 7. PDF 116 KB