Eitem ar yr agenda

Derbyn adroddiad gan y Pennaeth Cyllid ac Eiddo (copi'n amgaeedig) sy'n darparu trosolwg o Ddatganiad drafft o Gyfrifon 2020/21 a'r broses sy'n sail iddo.

Cyflwynodd yr Aelod Arweiniol Cyllid, Perfformiad ac Asedau Strategol y Datganiad Cyfrifon Drafft ar gyfer 2020/21 (a ddosbarthwyr yn flaenorol). Darparodd yr adroddiad drosolwg o’r Datganiad Cyfrifon drafft ar gyfer 2020/21 a’r broses sy’n sail iddo. Roedd cyflwyno’r cyfrifon drafft yn darparu dangosydd cynnar o sefyllfa ariannol y cyngor, ac yn amlygu unrhyw broblemau yn y cyfrifon, neu’r broses cyn archwilio’r cyfrifon.

Cadarnhawyd i aelodau, er mwyn diwallu amserlen Cyngor Sir Ddinbych ac Archwilio Cymru, roedd dyddiad cau estynedig wedi cael ei fabwysiadu ar gyfer cyfrifon eleni. Yr adroddiad ynghlwm oedd y Datganiad Cyfrifon drafft, a byddai’r Datganiad Cyfrifon terfynol yn cael ei gyflwyno yn ôl ym mis Tachwedd 2021, i’w lofnodi gan y pwyllgor. 

Atgoffodd y Pennaeth Cyllid a Gwasanaethau Eiddo aelodau bod adroddiad wedi cael ei gyflwyno ym mis Gorffennaf i esbonio’r amgylchiadau gyda’r oedi wrth gwblhau’r Datganiad Cyfrifon drafft. Nid oedd modd cwblhau cyfrifon y grŵp oherwydd oedi wrth dderbyn cyfrifon HSDdC.  Byddai adroddiad yn cael ei gyflwyno i’r pwyllgor yn y flwyddyn newydd i sicrhau aelodau y byddai amserlen waith ar gyfer y flwyddyn ariannol nesaf ar y trywydd iawn.

O fewn yr adroddiad, nodwyd dyddiadau cau o 31 Mai, a 31 Gorffennaf, 2022. Clywodd Aelodau bod Llywodraeth Cymru yn anfon cyfarwyddeb gyda chyfarwyddiadau o’r dull o weithredu pe na fyddai’r dyddiadau hynny’n cael eu bodloni.

Byddai’r Datganiad Cyfrifon terfynol yn cael i gyflwyno i’r pwyllgor yng nghyfarfod 24 Tachwedd, 2021. Nodwyd nad oedd pryderon wedi codi hyd yma o’r Archwiliad. 

Amlygodd y Pennaeth Cyllid a Gwasanaethau Eiddo y pwyntiau allweddol yn yr adroddiad, gan gynnwys yr adran newydd ar Gyfrifon Grŵp. Cadarnhawyd bod HSDdC yn cwblhau ei gyfrifon ar wahân i Gyngor Sir Ddinbych, a bod ei gyfrifon yn cael eu harchwilio ar wahân i rai’r awdurdod. Unwaith roeddent yn cael eu cwblhau, roedd y cyfrifon yn cael eu cynnwys yn yr adroddiad cyffredinol.

Darparwyd gwybodaeth bellach ar yr Adroddiad Naratif. Roedd yr adran hon yn darparu crynodeb o safle’r cyngor, gan ddarparu cyswllt i’r adroddiad Sefyllfa Derfynol, a oedd yn rhoi manylion o reolaeth a pherfformiad y cyfrifon.

Pwysleisiodd y Pennaeth Cyllid a’r Gwasanaethau Eiddo bod y flwyddyn hon wedi bod yn bryderus, a chadarnhaodd bod strategaeth lliniaru covid wedi cael ei chyflwyno i’r Cabinet ar y cyfle cyntaf. A oedd yn myfyrio ar y sefyllfa waethaf bosib pe na fyddai cyllid gan y llywodraeth yn cael ei gynnig.

Roedd y broses o osod y gyllideb ar gyfer y flwyddyn ariannol nesaf, a’r fantolen yn parhau i fod mewn sefyllfa gadarnhaol.

Cadarnhawyd bod y Datganiad Cyfrifon wedi bod ar gael i’r cyhoedd ar gyfer cwestiynau a sylwadau o 2 Medi, 2021 a byddai’n cau ar 29 Medi, 2021.

Roedd y Pennaeth Cyllid a Gwasanaethau Eiddo eisiau diolch i bawb am y gwaith a wnaed er mwyn cwblhau’r Datganiad Cyfrifon.  Cyflwynwyd aelodau i Rhian Evans, Prif Gyfrifydd, a oedd wedi arwain ar y manylion oedd wedi’u cynnwys yn y Datganiad Cyfrifon.  Cynigodd ei ddiolch i Rhian a’i thîm am y gwaith a wnaed i lunio’r adroddiad.

Roedd aelodau eisiau adleisio’r diolch i’r swyddogion cyllid a’r tîm archwilio am y gwaith manwl a wnaed wrth lunio’r Datganiad Cyfrifon drafft.

Yn ystod y drafodaeth, trafodwyd y canlynol yn fanylach:

·         Cyfanswm y tanwariant oedd £9.5 miliwn, gyda £7 miliwn mewn perthynas ag ysgolion. Mae balansau ysgolion yn cael eu trin yn wahanol i wasanaethau eraill yn Sir Ddinbych. Roedd y tanwariant yn y sector ysgolion yn ganlyniad i’r grantiau a dderbyniwyd yn ddiweddarach yn y flwyddyn ysgol, a thanwario gwirioneddol mewn ysgolion wrth i adeiladau barhau i fod ar gau. Byddai’r tanwariant a welwyd yn cael ei gario ymlaen i gyllidebau ysgolion yn y flwyddyn ariannol nesaf. Roedd y tanwariant yn weddill yn cynnwys cronfeydd wrth gefn a glustnodwyd, £1.6 miliwn o danwariant gwasanaethau a £721,000 a oedd wedi cael ei symud i’r Gronfa Lliniaru Cyllidebau.

·         Cyngor Sir Ddinbych yw unig  gyfranddalwr Hamdden Sir Ddinbych Cyfyngedig. Roedd ffi rheoli wedi cael ei gytuno ar ddechrau bob blwyddyn, ac nid oedd bwriad i’w newid. Byddai angen i HSDdC ariannu unrhyw gynnydd i chwyddiant. Byddai unrhyw newid i’r trefniadau llywodraethu yn dilyn y gweithdrefnau angenrheidiol. 

·         Roedd yr incwm grant a dderbyniwyd llynedd gan Lywodraeth Cymru wedi bod yn gymorth ariannol mewn argyfwng i helpu i ymdopi gydag effaith covid. Ar ddechrau’r flwyddyn, rhoddodd Lywodraeth Cymru ad-daliad llawn ar gyfer effaith lawn gostyngiad i incwm meysydd parcio. Yn ddiweddarach yn y flwyddyn, daeth yn benderfyniad i’r awdurdod lleol godi tâl am barcio a gostyngwyd y cyllid ariannol. Ar gyfer y flwyddyn hon, ni fyddai cefnogaeth ar gyfer gostyngiad i incwm parcio yn cael ei dderbyn gan Lywodraeth Cymru. Roedd incwm a gynhyrchwyd o feysydd parcio yn cael ei ail-fuddsoddi i feysydd parcio’r awdurdod.

·         Pan grëwyd HSDdC, sefydlwyd Bwrdd Llywodraethu Strategol i archwilio HSDdC. Mae’r bwrdd yn goruchwylio’r berthynas rhwng CSDd ac roedd gan HSDdC y pŵer i gyfeirio eitemau i’w harchwilio.

·         Sicrhaodd gynrychiolwyr Archwilio Cymru yr aelodau bod Archwilio Cymru’n gobeithio cyflwyno’r Archwiliad terfynol yng nghyfarfod y pwyllgor ym mis Tachwedd.

Diolchodd y Cadeirydd i’r holl aelodau a’r swyddogion am drafodaeth fanwl.

PENDERFYNWYD bod y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio’n nodi’r safle a gyflwynwyd yn y Datganiad Cyfrifon ar gyfer 2020/21.