Eitem ar yr agenda

Derbyn adroddiad gan y Pennaeth Cyllid ac Eiddo (copi ynghlwm) ar y diweddariad blynyddol ar Reoli'r Trysorlys a Rheoli'r Trysorlys ynghylch gweithgaredd buddsoddi a benthyca'r Cyngor yn ystod 2020/21. Mae hefyd yn darparu manylion am yr hinsawdd economaidd yn ystod yr amser hwnnw ac yn dangos sut y cydymffurfiodd y Cyngor â'i Ddangosyddion Darbodus, a manylion gweithgareddau TM y Cyngor yn ystod 2021/22 hyd yma.

Cyflwynodd Aelod Arweiniol Cyllid, Perfformiad ac Asedau Strategol yr Adroddiad Blynyddol Rheoli’r Trysorlys (RhT) (a ddosbarthwyd yn flaenorol). Roedd yr adroddiad yn darparu gwybodaeth am weithgareddau buddsoddi a benthyca’r Cyngor yn ystod 2020/21. Roedd hefyd yn darparu manylion am yr hinsawdd economaidd yn ystod yr amser hynny ac yn dangos sut oedd y Cyngor yn cydymffurfio â’i Ddangosyddion Darbodus. Roedd yr Adroddiad Diweddariad Rheoli’r Trysorlys (Atodiad 2) wedi’i gynnwys ynghyd â’r Adroddiad Blynyddol Rheoli’r Trysorlys 2020/21 (Atodiad 1) oedd yn rhoi manylion am weithgareddau Rheoli Trysorlys y Cyngor yn ystod 2021/22 hyd yma.

Cadarnhad bod y gweithgaredd benthyca ar gyfer y flwyddyn wedi bod ychydig yn is na’r flwyddyn flaenorol o ganlyniad i dalu am wariant hanesyddol. Amlygwyd bod y Cyngor wedi cadarnhau ei fod wedi cydymffurfio gyda’i ddangosyddion

darbodus 2020/21, a luniwyd ym mis Chwefror 2020 fel rhan o Ddatganiad

Strategaeth Rheoli’r Trysorlys. Arweinwyd yr Aelodau drwy Atodiad B oedd yn rhoi manylion y Dangosyddion Darbodus (DD). Atgoffwyd yr Aelodau bod nifer o’r Dangosyddion Perfformiad wedi eu cyflwyno i’r Cyngor Sir fel rhan o’r Adroddiad Cyfalaf, gan greu set o Ddangosyddion Perfformiad oedd yn canolbwyntio mwy i’r pwyllgor hwn. Roedd y Dangosyddion Perfformiad wedi mynd i’r afael â’r lefel benthyca a sut oedd yr awdurdod yn gallu benthyca.

Rhoddodd y Pennaeth Cyllid ac Eiddo fwy o fanylion ar y wybodaeth yn yr adroddiad.

Arweiniwyd Aelodau i Atodiad 2 - diweddariad Rheoli’r Trysorlys. Clywodd yr Aelodau bod cyfarfodydd rheolaidd gydag ymgynghorydd Rheoli’r Trysorlys annibynnol wedi parhau i gael eu cynnal i drafod amcangyfrifon a ystyriwyd i newid posibl mewn cyfraddau llog, yr economi, safiad gwleidyddol a’r sefyllfa ariannol rhyngwladol. Roedd yn ofynnol i’r awdurdod wario arian i helpu adferiad y Pandemig Covid-19. Roedd parhau i werthuso benthyca a chyfraddau yn hanfodol.

Ymhelaethodd y Pennaeth Cyllid ac Eiddo ar y Strategaeth Gyfalaf Tymor Canolig, gan nodi bod gwaith wedi dechrau i ddatblygu strategaeth tymor canolig ar gyfer cyfalaf. Byddai hyn yn helpu i nodi prosiectau yr oedd yr awdurdod yn bwriadu eu datblygu a buddsoddi ynddynt dros gyfnod o 5 i 10 mlynedd, ond heb ddatblygu drwy’r broses gymeradwyaeth eto. Byddai hyn yn cael effaith ar y lefel o fenthyca y byddai’r Cyngor angen ei gynnal dros y blynyddoedd i ddod. Hysbyswyd yr Aelodau bod model manwl yn cael ei ddatblygu ar hyn o bryd gyda’n ymgynghorwyr Rheoli Trysorlys i helpu i lywio’r broses gwneud penderfyniad gan sicrhau bod y balans cywir yn cael ei gynnal rhwng yr angen i fuddsoddi yn ein hasedau a’r gallu i barhau i ddarparu rhaglen fuddsoddi uchelgeisiol gan sicrhau bod y cynlluniau’n parhau’n ddarbodus a fforddiadwy.

Diolchodd yr Aelodau i’r Aelod Arweiniol a’r Pennaeth Cyllid ac Eiddo am yr adroddiadau manwl a nodwyd bod y rhestr o dalfyriadau yn ddefnyddiol i aelodau.

Yn ystod y drafodaeth ymhelaethodd y Pennaeth Cyllid ac Eiddo ar ymholiadau’r aelodau ar y canlynol:

·         Roedd y gymhareb nad oedd yn gyfrif refeniw tai yn fenthyca sefydlog nad oedd yr awdurdod yn gallu ei newid am gyfnod o amser. Roedd swyddogion yn ystyried holl asedau wrth edrych ar gronfeydd benthyca. Ystyriwyd canfod cydbwysedd o beth oedd yn hanfodol i’r awdurdod a lefel y benthyca a gynhelir gan yr awdurdod pan oedd angen benthyca mwy. Roedd y Pennaeth Cyllid ac Eiddo yn pwysleisio’r gwaith cymhleth o amgylch y Dangosydd Perfformiad penodol hwn. 

·         Darparwyd hyfforddiant gan Arlingclose Ltd cyn y cyfnod clo. Dywedodd y Pennaeth Cyllid ac Eiddo ei fod yn meddwl y byddai’r sesiwn hyfforddiant nesaf yn dilyn etholiadau Mai 2022. Dywedodd fod y contract gyda’r cwmni yn cynnwys hyfforddiant, felly os oedd aelodau yn meddwl bod angen hyfforddiant yna gellir gofyn.

·         Roedd yr awdurdod wedi benthyg arian gan awdurdodau lleol eraill ar gyfer mwy o anghenion benthyca tymor byr. Roedd statws credyd yr awdurdodau hynny wedi’i gymryd i ystyriaeth. Roedd brocer wedi cynnal profion ac ymchwil i argymell y cyfleoedd ar gael ar gyfer benthyca byrdymor.

·         Hysbyswyd yr Aelodau bod swyddogion wedi ystyried ym mis Mawrth 2020 ei bod yn gyfle i gloi £15miliwn o fenthyca i ddisodli benthyca tymor byr.

·         Roedd y benthyca hirdymor cyfradd llog uwch blaenorol a gynhaliwyd gan yr awdurdod yn lleihau wrth i’r blynyddoedd fynd ymlaen. Yn aml mae’n rhy anodd ailgyllido’r ddyled hanesyddol gan eu bod yn aml yn cynnwys cymalau cysylltiol.

·         Roedd y Cyfalaf presennol angen benthyca pellach dros y 5 mlynedd nesaf.  Byddai’r prosiectau cyfalaf a gymeradwywyd eisoes angen eu cyllido.

·         Roedd gwaith wedi’i gynllunio oedd ei angen ar gyfer y prosiectau fel gwaith pontydd lleol wedi’i gynnwys o fewn yr ymarfer cynllunio’r gorwel. 

·         Cadarnhad fod dau gynllun amddiffyn rhag llifogydd yn cael eu datblygu, un yn y Rhyl ac un ym Mhrestatyn. Bydd y ffigwr terfynol ond yn hysbys unwaith y bydd y prosiect wedi mynd allan i’r broses dendro.

Gofynnwyd i’r Aelodau fynegi unrhyw bryderon, yn arbennig pryderon am lifogydd a chyllid gyda’r peiriannydd Perygl Llifogydd.

Diolchodd y Cadeirydd i’r Adran Gyllid am yr adroddiad a’r amser a dreulir yn monitro’r swyddogaeth rheoli trysorlys.

PENDERFYNWYD bod y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio yn derbyn yr adroddiad a nodi,

       i.        Perfformiad swyddogaeth Rheoli Trysorlys y Cyngor yn ystod 2020/21 a’i chydymffurfiaeth â’r dangosyddion darbodus gofynnol, fel yr adroddwyd yn adroddiad Rheoli Trysorlys Blynyddol 2020/21, a oedd yn atodiad 1 yr adroddiad;

      ii.        Yr adroddiad diweddaru Rheoli Trysorlys ar gyfer perfformiad hyd yma yn 2021/22;

     iii.        Bod y Pwyllgor wedi cadarnhau ei fod wedi darllen, deall ac ystyried yr Asesiad o Effaith ar Les, a welir yn atodiad 3 yr adroddiad.