Eitem ar yr agenda

Hysbysiad o eitemau y dylid, ym marn y Cadeirydd, eu hystyried yn y cyfarfod fel materion brys yn unol ag Adran 100B(4) Deddf Llywodraeth Leol 1972.

CYLLID CODI’R GWASTAD LLYWODRAETH Y DU – ETHOLAETH DE CLWYD

 

PENDERFYNWYD bod y Cabinet yn rhoi awdurdod wedi’i ddirprwyo i Gyfarwyddwr Corfforaethol: yr Economi a’r Parth Cyhoeddus a Phennaeth Gwasanaethau Cynllunio, Gwarchod y Cyhoedd a Chefn Gwlad, mewn ymgynghoriad â'r Swyddog Adran 151, Pennaeth Gwasanaethau Cyfreithiol, AD a Democrataidd a’r Arweinydd, i gytuno ar gais i’w gyflwyno i Lywodraeth y DU gan Gyngor Sir Ddinbych mewn partneriaeth â Chyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam, ar gyfer etholaeth De Clwyd.   Bydd hyn yn cael ei wneud ar ôl trafod gydag Aelodau Lleol Dyffryn Dyfrdwy.

 

Cadarnhaodd yr Arweinydd fod angen rhoi sylw brys i’r mater canlynol -

 

Cyllid Codi’r Gwastad Llywodraeth y DU – Etholaeth De Clwyd

 

Roedd y brys mewn perthynas â’r adroddiad oherwydd y terfynau amser tynn ar gyfer cyflwyno’r cais er mwyn galluogi Dyffryn Dyfrdwy i elwa o’r cyfle cyllido sylweddol.

 

Cyflwynodd yr Arweinydd adroddiad (a gylchredwyd ymlaen llaw fel atodiad i’r rhaglen) yn ceisio cymeradwyaeth y Cabinet i ddirprwyo awdurdod at ddibenion cytuno ar gais ar gyfer cyllid Codi’r Gwastad i’w gyflwyno i Lywodraeth y DU gan Gyngor Sir Ddinbych mewn partneriaeth â Chyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam ar gyfer Etholaeth De Clwyd (yn dilyn trafodaethau gydag Aelodau Dyffryn Dyfrdwy).

 

Pwrpas y cyllid adfywio, a fyddai’n cael ei ddarparu drwy awdurdodau lleol, oedd i fuddsoddi mewn prosiectau isadeiledd.  Roedd ceisiadau yn seiliedig ar ardaloedd etholaeth AS. Roedd tair ardal yn Sir Ddinbych: Dyffryn Clwyd, Gorllewin Clwyd a De Clwyd.  Roedd dyddiad cau cychwynnol ar 18 Mehefin 2021 i gyflwyno cais er byddai dyddiadau cau eraill yn cael eu cyhoeddi maes o law.  Roedd yr adroddiad presennol yn ymwneud â De Clwyd gyda rhan fwyaf yr etholaeth yng Nghyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam ac roedd gwaith wedi bod yn mynd rhagddo i ddatblygu cais ar y cyd, gyda Chyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam yn awyddus i gyflwyno cais erbyn 18 Mehefin 2021. Oherwydd y terfynau amser heriol iawn, ceisiwyd awdurdod dirprwyedig i gymeradwyo’r cais terfynol i’w gyflwyno.  Byddai ceisiadau ar gyfer etholaethau Gorllewin Clwyd a Dyffryn Clwyd yn cael eu cyflwyno’n ddiweddarach a byddai cyfarfod briffio’r Cyngor yn cael ei drefnu i ystyried sut i wneud y mwyaf o’r cyfle am gyllid a sut y gallai aelodau ymgysylltu â’r broses.

 

Manylodd yr Arweinydd ar drafodaethau gyda Simon Baynes AS a gwaith parhaus i ddatblygu’r cais ar y cyd gyda Chyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam a nodi prosiectau cymwys posibl o fewn ardaloedd Llangollen a Chorwen.  Derbyniwyd bod y broses yn cynnwys ffordd newydd o weithio gyda swyddogion yn gorfod addasu eu dull er mwyn gwneud y mwyaf o fuddion y cynnig cyllido.  Darparodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Economi a’r Parth Cyhoeddus drosolwg o’r Cyllid Codi’r Gwastad a’r goblygiadau ar gyfer Sir Ddinbych, yn enwedig o ystyried y dull yn seiliedig ar etholaeth a’r angen i weithio gyda Chyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam ar gais ar y cyd ar gyfer De Clwyd a Chyngor Bwrdeistref Sirol Conwy ar gyfer Gorllewin Clwyd.  Fe allai pob ardal etholaeth wneud cais am uchafswm o £20m o gyllid cyfalaf a byddai cyfanswm y cyllid yn cael ei bennu ar sail gystadleuol yn erbyn mecanwaith sgorio.  Roedd rhan o’r broses yn ymwneud â dangos bod gan y cais gefnogaeth leol a chefnogaeth yr AS.  Roedd £120k o gyllid refeniw wedi cael ei ddyrannu i bob awdurdod lleol i gefnogi datblygiad y ceisiadau.  O ran De Clwyd, roedd gan Gyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam brosiect hirdymor ar gyfer Basn Trefor a’r ardal gyfagos a oedd yn rhan o’r Safle Treftadaeth y Byd ac roedd Cyngor Sir Ddinbych yn dechrau datblygu ei gynigion ar gyfer ardal Dyffryn Dyfrdwy gyda hyder y byddai modd bodloni’r dyddiad cau ar 18 Mehefin 2021. Esboniodd y Rheolwr Gwarchod y Cyhoedd, Adfywio a Datblygu Economaidd bod y cais ar y cyd yn canolbwyntio ar y Safle Treftadaeth y Byd a’r prosiect trosfwaol ‘Cynllun Adfywio Twristiaeth Coridor Dyffryn Dyfrdwy a Safle Treftadaeth y Byd Traphont Ddŵr a Chamlas Pontcysyllte’ a oedd yn cynnwys tri phrosiect (1) (Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam yn llwyr) Uwchgynllun Basn Trefor, (2) (Llangollen) symudiad ymwelwyr o fewn yr 11 milltir o Safle Treftadaeth y Byd, a (3) (Corwen) symudiad ymwelwyr a darparu pwyntiau mynediad newydd i Ddyffryn Dyfrdwy a’r Safle Treftadaeth y Byd.

 

Roedd Grŵp Ardal Aelodau Dyffryn Dyfrdwy wedi trafod y mater a gofynnodd yr Arweinydd am farn aelodau lleol.  Croesawodd yr holl aelodau y cyfle mawr ar gyfer yr ardal ac roeddent yn llwyr gefnogol o’r argymhellion.  Amlygodd y Cynghorydd Graham Timms nifer o brosiectau posibl a oedd wedi cael eu nodi, yn cynnwys y Prosiect Pedair Priffordd, a chyfeiriodd y Cynghorydd Melvyn Mile at brosiectau eraill a oedd â theilyngdod hefyd.  Cyfeiriodd y Cynghorydd Alan Hughes at brosiectau dan ystyriaeth ar gyfer Corwen er mwyn gwneud yr ardal yn fwy deniadol i ymwelwyr a rhoi hwb i dwristiaeth ynghyd â datblygiad posibl safle'r hen bafiliwn a diweddaru cysylltiadau cludiant.

 

Croesawodd y Cabinet y cyfle i wneud cais am gyllid i fuddsoddi yn y sir, yn enwedig yn yr hinsawdd ariannol bresennol, ac roedd yn llwyr gefnogol o’r argymhellion i symud ymlaen â’r cais.  Nodwyd bod yr adroddiad presennol yn ymwneud â De Clwyd yn unig ac y byddai cyfle pellach i ddatblygu ceisiadau ar gyfer ardal etholaeth Dyffryn Clwyd ac ardal etholaeth Gorllewin Clwyd.  Roedd peth siom o ran y terfynau amser tynn a oedd yn gysylltiedig â chyflwyno'r cais a gofynnwyd am sicrwydd na fyddai cyflwyno cais yn gynt ar gyfer De Clwyd yn rhagfarnu ceisiadau dilynol ar gyfer yr ardaloedd eraill a bod digon o gapasiti ac adnoddau i ddatblygu'r ceisiadau a chynigion prosiect.  Codwyd cwestiynau a sylwadau pellach o ran y meini prawf llwyddiant a’r mecanwaith sgorio ar gyfer ceisiadau ynghyd â’r angen am drefniadau rheoli prosiect cadarn wrth symud ymlaen, yn enwedig ar gyfer datblygu cais Dyffryn Clwyd.

 

Mewn ymateb i gwestiynau a sylwadau’r Cabinet, fe wnaeth yr Arweinydd a swyddogion -

 

·         ddarparu sicrwydd o ran cydraddoldeb dull ar draws pob etholaeth ac awdurdod lleol ac nid oedd unrhyw arwydd y byddai ceisiadau cynharach yn cael eu trin yn fwy ffafriol neu y byddai ceisiadau hwyrach dan anfantais mewn unrhyw ffordd. 

Roedd canllawiau Llywodraeth y DU yn glir y byddai sawl cyfle i gyflwyno ceisiadau.  Disgwyliwyd y byddai cyfle pellach ar gael tua diwedd y flwyddyn a’r bwriad oedd cyflwyno ceisiadau ar gyfer Dyffryn Clwyd a Gorllewin Clwyd bryd hynny, gyda’r ddau AS yn gefnogol o’r amserlen honno.

·         cadarnhau, er y byddai’n heriol, roedd swyddogion yn hyderus bod digon o gapasiti i fodloni terfynau amser cyfredol a therfynau amser yn y dyfodol, gyda strwythurau staffio presennol yn cael eu haddasu er mwyn ymateb yn briodol i’r cyfleoedd cyllido newydd. 

Roedd Llywodraeth y DU hefyd yn darparu cyllid refeniw o £120k i bob awdurdod lleol i gefnogi datblygiad ceisiadau.  Tynnwyd sylw hefyd at frwdfrydedd ac ymrwymiad swyddogion a oedd yn rhan y broses honno i ddarparu buddsoddiad yn y dyfodol o fewn cymunedau. 

·         byddai cyflwyniad y cais i Lywodraeth y DU yn cael ei gymeradwyo gan awdurdodau lleol fel ymgeisydd; yn achos De Clwyd, Sir Ddinbych a Wrecsam fyddai’r awdurdodau hynny. 

Roedd y broses ymgeisio yn cynnwys gofynion clir i ddangos ymgysylltiad lleol a chefnogaeth ar gyfer y cais, yn cynnwys cefnogaeth yr AS lleol.

·         nid oedd Llywodraeth y DU wedi cyhoeddi meini prawf ffurfiol neu fatrics sgorio ar gyfer asesu ceisiadau eto ond roedd y meini prawf yn y canllawiau ar yr hyn ddylai ceisiadau eu cynnwys, yn cynnwys y gallu i gyflawni'r prosiectau o fewn y terfynau amser a osodwyd, prosiectau’n cyd-fynd yn strategol â blaenoriaethau lleol, a sicrhau gwerth am arian. 

Roedd Llywodraeth y DU hefyd yn chwilio am raniad daearyddol a rhaniad thematig ar gyfer prosiectau a byddai meini prawf blaenoriaethu nad oedd ar gael eto.

·         yn y dyfodol, byddai cyflwyniadau ceisiadau ar gyfer Dyffryn Clwyd a Gorllewin Clwyd yn elwa o’r gwersi a ddysgwyd yn datblygu’r prosiectau / cais presennol gydag adnoddau staffio yn cael eu haddasu er mwyn ymateb i hynny a gwaith yn y dyfodol. 

Cytunwyd bod angen sicrhau bod adnoddau priodol mewn lle fel rhan o reoli prosiectau a datblygu prosiectau a rhoddwyd sicrwydd y byddai’r ddwy elfen yn cael eu datblygu ac y byddai cyflwyniadau cadarn yn cael eu gwneud.

 

Agorodd yr Arweinydd y drafodaeth i aelodau nad oeddent yn y Cabinet ac roedd cefnogaeth gyffredinol ar gyfer yr adroddiad ac argymhellion i symud ymlaen â’r cais ar gyfer De Clwyd ac ymatebion cadarnhaol o ran cynnydd y ddau gais etholaeth arall wrth symud ymlaen.  Gan ymateb i gwestiynau, fe wnaeth yr Arweinydd a swyddogion -

 

·         ddweud y byddai’r cyllid Codi’r Gwastad yn grant arian parod na fyddai angen ei ad-dalu.  byddai elfennau o arian cyfatebol yn ofynnol a all gynnwys benthyca darbodus ond byddai’n bennaf o ffrydiau cyllido a grantiau eraill.

·         cytuno bod yr amseru wedi bod yn gyfleus ar gyfer Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam o ystyried bod ganddo eisoes uwchgynllun adfywio ar gyfer yr ardal ond roedd prosiectau wedi’u nodi yn Llangollen a Chorwen fel yr amlygwyd gan yr aelodau lleol ac roedd hyder y gellid datblygu’r prosiectau hynny’n ddigonol i fodloni’r dyddiad cau – roedd Simon Baynes AS hefyd wedi bod yn awyddus iawn am y buddsoddiad yn Sir Ddinbych.

·         manylu ar amserlen y broses ymgeisio gyda chyhoeddiad cyllid cyntaf Llywodraeth y DU ym mis Mawrth, darparwyd trosolwg o’r trafodaethau ers hynny, gyda’r Aelodau Seneddol sy’n ymwneud â’r ardaloedd etholaeth, gwaith gyda Chyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam fel awdurdod arweiniol i ddatblygu’r cais ar y cyd, cyfarfodydd gyda swyddogion ar draws gwasanaethau amrywiol a gydag aelodau lleol i nodi prosiectau cymwys posibl o fewn ardaloedd Llangollen a Chorwen.

·         o ran ceisiadau yn y dyfodol byddai blaenoriaeth yn cael ei rhoi i ymgysylltu ag aelodau lleol drwy Grwpiau Ardal yr Aelodau ond byddai ymgysylltiad hefyd â grwpiau cymunedol lleol a Chynghorau Tref / Cymuned / Dinas fel sy’n briodol.

·         byddai unrhyw addasiad i wasanaethau cyfredol i ddatblygu’r prosiectau a cheisiadau cyllido yn benderfyniad gweithredol wrth ymateb i’r ffyrdd newydd o weithio – pe bai angen unrhyw gyllid neu adnodd ychwanegol fel rhan o’r broses honno byddai’n destun prosesau gwneud penderfyniadau arferol y Cyngor.

·         o ran cyflwyniad cais De Clwyd, roedd cyfanswm y cais ar gyfer Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam oddeutu £10m ac roedd rhwng £4/5m ar gyfer Sir Ddinbych, cyfanswm o £15m yn erbyn cais uchaf posibl o £20m ar gyfer pob etholaeth.

 

Yn dilyn y drafodaeth faith ar rinweddau’r adroddiad, pwysleisiodd yr Arweinydd y buddsoddiad posib’ ar gyfer Sir Ddinbych a diolchodd i’r aelodau am eu mewnbwn ac ymateb cadarnhaol i’r adroddiad a’r argymhellion.

 

PENDERFYNWYD bod y Cabinet yn dirprwyo awdurdod i’r Cyfarwyddwr Corfforaethol: Economi a’r Parth Cyhoeddus a Phennaeth Cynllunio, Gwarchod y Cyhoedd a Gwasanaethau Cefn Gwlad mewn ymgynghoriad â’r Swyddog Adran 151, Pennaeth y Gyfraith, Adnoddau Dynol a Gwasanaethau Democrataidd a’r Arweinydd, i gytuno ar gais i’w gyflwyno i Lywodraeth y DU gan Gyngor Sir Ddinbych mewn partneriaeth â Chyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam ar gyfer Etholaeth De Clwyd.  Bydd hyn yn dilyn trafodaethau gydag Aelodau Dyffryn Dyfrdwy lleol.

 

Ar y pwynt hwn (11.20 am) cymerodd y pwyllgor egwyl fer.