Eitem ar yr agenda

Derbyn adroddiad gan Y Rheolwr Traffig, Parcio a Diogelwch ar y Ffyrdd (copi ynghlwm) archwilio pwrpas cynllun Llywodraeth Cymru (LlC), y rhesymeg y tu ôl i'r cynlluniau a luniwyd yn Sir Ddinbych i elwa o'r cyllid, ac effeithiolrwydd gweithrediad cychwynnol y cynlluniau ledled y sir.

10:45 – 11:30am

Penderfynodd y Pwyllgor:

Penderfynwyd:  - yn amodol ar y pryderon a’r sylwadau uchod -

(i)           cydnabod y broses a ddilynwyd gan y Cyngor yn adnabod a datblygu prosiectau, gwneud cais am y grant a rhoi prosiectau ar waith, ynghyd â’r anawsterau a gafwyd oherwydd yr amserlen dynn gan Lywodraeth Cymru;

(ii)          pwysleisio pwysigrwydd ymgysylltu’n gynnar yn y dyfodol â Grwpiau Ardal yr Aelodau, aelodau lleol, cynghorau tref a chymuned ar gyfer cynlluniau arfaethedig i ddefnyddio cyllid grant llywodraeth ganolog mewn trefi neu gymunedau penodol; a

 (iii)       chyflwyno adroddiad pellach i’r Pwyllgor mewn chwe mis ar effaith cynlluniau Teithio Llesol Covid-19 ar drefi Sir Ddinbych a’r gwersi a ddysgwyd o gynllunio ar gyfer y cynllun penodol yma’n barod ar gyfer cynlluniau yn y dyfodol gyda dyddiadau cau tynn i gyflwyno ceisiadau ac ysgrifennu.  

Cyflwynodd yr Aelod Arweiniol dros Wastraff, Trafnidiaeth a'r Amgylchedd yr adroddiad (a gylchredwyd yn flaenorol) a oedd yn amlinellu gwybodaeth am y cynlluniau teithio egnïol a oedd wedi'u rhoi ar waith mewn rhai o ganol trefi Sir Ddinbych ac a ariannwyd gan Covid-19 Llywodraeth Cymru (19) cynaliadwy grant trafnidiaeth. Roedd yr adroddiad hefyd yn darparu'r rhesymeg y tu ôl i'r cynlluniau a ddatblygwyd a'r canfyddiadau cynnar o'u gweithredu. Manylodd y Rheolwr Traffig, Parcio a Diogelwch ar y Ffyrdd ar y broses ymgeisio a ddilynwyd er mwyn llunio cyllid LlC a'r amserlenni tynn sy'n gysylltiedig â'r broses.

Roedd Grŵp Cadeiryddion Craffu ac Is-gadeiryddion y Cyngor (GCCIG) wedi gofyn i’r Pwyllgor archwilio’r mater hwn ar ôl derbyn cais gan breswylydd mewn perthynas â Chynllun Teithio Gweithredol Covid-19 arfaethedig ar gyfer Llangollen. Roedd aelodau GCCIG wedi cynghori'r preswylydd na allai Craffu archwilio materion yn ymwneud ag un cynllun penodol, ond byddent yn archwilio'r broses a ddilynir wrth nodi a datblygu cynlluniau ledled y sir. Wrth geisio Pwyllgor Craffu Partneriaethau i archwilio'r mater, roedd y SCVCG wedi estyn gwahoddiad i Ddirprwy Weinidog LlC dros yr Economi a Thrafnidiaeth, a oedd yn gyfrifol am ddyrannu'r cyllid grant ar gyfer y cynllun, i fynychu'r cyfarfod i drafod y prosesau ymgeisio a dyrannu cyllid. Er nad oedd y Dirprwy Weinidog yn gallu mynychu'r cyfarfod ar gyfer y drafodaeth, roedd wedi darparu papur tystiolaeth i'r Cynllun ar y Cynllun, a oedd yn cynnwys gwybodaeth am yr arian a ddyrannwyd i Sir Ddinbych hyd yma ac enghreifftiau o'r gwahanol fathau o gynlluniau a ariannwyd ledled Cymru. Roedd y wybodaeth hon ar gael i aelodau'r Pwyllgor cyn y cyfarfod ac roedd ar gael ar dudalen we'r cyfarfod ar wefan y Cyngor.

Ym mis Mai 2020, ysgrifennodd Dirprwy Weinidog Economi a Thrafnidiaeth Llywodraeth Cymru at Arweinwyr Cyngor ledled Cymru yn gwahodd Cynghorau i gyflwyno mynegiadau o ddiddordeb ar gyfer grant arbennig ar gyfer “Mesurau trafnidiaeth gynaliadwy lleol mewn ymateb i Covid 19”. Roedd y rhesymeg y tu ôl i'r grant yn ddeublyg:

·         adeiladu ar y cynnydd mewn teithio egnïol (beicio a cherdded) a oedd wedi bod yn digwydd yn ystod y cyfnod cloi cyntaf;

·         helpu i hwyluso pellter cymdeithasol yng nghanol trefi ac ardaloedd cyhoeddus prysur eraill fel llwybrau i ysgolion, arosfannau bysiau a gorsafoedd bysiau ar ôl i adwerthu nad yw'n hanfodol ac ysgolion ailagor.

Ar ôl derbyn y llythyr, cyfarfu swyddogion o'r Adran Traffig, Parcio a Diogelwch ar y Ffyrdd i ddatblygu syniadau cychwynnol ar gyfer cynigion y gellid eu gweithredu ar sail prawf o 18 mis. O ystyried yr amser cyfyngedig sydd ar gael, penderfynwyd canolbwyntio ar ddatblygu cynigion ar gyfer y pum canol tref prysuraf sef Rhyl, Llangollen, Prestatyn, Dinbych a Rhuthun. Datblygwyd rhai cynigion ychwanegol hefyd ar gyfer llwybrau troed o amgylch Ysbyty Glan Clwyd. Ar ôl trafod gyda'r Aelod Arweiniol, cysylltodd swyddogion â'r Grwpiau Ardaloedd Aelod (AGG) perthnasol i amlinellu'r cynigion yn eu hardaloedd ac i wahodd adborth.

Yn seiliedig ar yr adborth a dderbyniwyd, rhoddwyd y gorau i'r cynigion ar gyfer Prestatyn. Darparwyd amcangyfrifon cost ac yna cyflwynwyd y mynegiadau o ddiddordeb i LlC ar 22 Mai 2020. Derbyniwyd cadarnhad gan LlC ar 19 Mehefin 2020 bod cyllid wedi'i ddyfarnu cyllid ar gyfer holl gynigion teithio gweithredol Sir Ddinbych ac eithrio Ysbyty Glan Clwyd. Cyfanswm gwerth y grant ar gyfer y cynlluniau teithio actif oedd £ 825k.

Roedd yr amserlen hon i gyflawni'r cynlluniau yn heriol o ystyried na ddyfarnwyd y cyllid tan 19 Mehefin 2020. Serch hynny, y disgwyl oedd y byddai cynigion yn cael eu gweithredu'n gyflym. Er mwyn cynorthwyo yn y ddeddfwriaeth eilaidd hon sy'n ymwneud â Gorchmynion Rheoleiddio Traffig brys (TRO), diwygiwyd i gynnwys gwaith priffyrdd cysylltiedig â Covid fel cyfiawnhad dros wneud TRO dros dro.

Cynhyrchodd y cynigion ar gyfer Dinbych lawer o sylwadau negyddol ar gyfryngau cymdeithasol. Ar ôl trafodaethau rhwng uwch swyddogion a'r Aelod Arweiniol, penderfynwyd cynnal ymgynghoriad pythefnos ar-lein ar gyfer pob cynllun canol tref. Cytunwyd hefyd y byddai swyddogion wedyn yn cyflwyno crynodeb o'r adborth ymgynghori ar gyfer pob tref i'r AGG perthnasol, ac yna'r AGG yn argymell a ddylid bwrw ymlaen â'r cynllun ai peidio.

Mae cynlluniau monitro cadarn ar waith ar gyfer pob un o gynlluniau canol y dref. Bydd hyn yn galluogi monitro effaith y cynigion yn agos trwy'r cyfnod prawf 18 mis.

Mae rhai mân broblemau wedi digwydd yn dilyn gweithredu'r cynlluniau, y mae swyddogion wedi delio â nhw'n gyflym. Nid yw materion o'r fath yn anghyffredin ar gyfer cynlluniau a ddatblygwyd yn ystod amserlen mor dynn fel y rhain.

Yn ystod y drafodaeth a ddilynodd, codwyd a thrafodwyd y materion a ganlyn:

·         Cyfeiriodd yr aelodau at y cynllun arfaethedig ar gyfer Llangollen a sut roedd Llangollen yn wahanol i drefi eraill yn Sir Ddinbych. Gohiriwyd y cynllun yno oherwydd y broses ymgynghori. Roedd y dref yn brysur ym mis Awst ar ôl codi'r broses gloi. Roedd gwahanol olygfeydd yn y dref rhwng siopwyr, preswylwyr a'r angen i gadw preswylwyr ac ymwelwyr yn ddiogel. Fodd bynnag, roedd swyddogion ac aelodau arweiniol wedi bod yn hynod gynorthwyol a rhagweithiol wrth geisio dod o hyd i atebion ymarferol. Yn ystod y cyfnod cloi roedd y dref wedi bod yn llawer tawelach na'r arfer. Roedd 28 o fasnachwyr wedi cyflwyno gwrthwynebiadau ysgrifenedig i'r cynllun tra bod deiseb wedi'i llofnodi gan fwy na 100 o bobl i gefnogi'r cynllun hefyd wedi'i chyflwyno. Roedd yr aelodau lleol yn cefnogi’r cynllun fel yr oedd cenhedlaeth hŷn Llangollen ac roeddent yn teimlo bod angen i’r Cyngor weithio gyda’r masnachwyr / gwrthwynebwyr i ddyfeisio datrysiad ymarferol.

·         Yn wreiddiol, cefnogwyd y cynllun ar gyfer Rhuthun mewn 83% o'r rhai a ymatebodd i'r ymgynghoriad ynghylch y cynllun. Cefnogodd yr aelod lleol ar y Pwyllgor y cynllun i wahanu ceir, cerddwyr a beicwyr yn Rhuthun, a chefnogodd y system unffordd yn Rhuthun. Roedd swyddogion wedi gweithio'n agos iawn gydag aelodau lleol. Ar bapur roedd y cynllun yn edrych yn ddeniadol ac roedd y cynlluniau ar gyfer gweithredu'r cynllun ym mis Awst, ond oherwydd y broses ymgynghori gohiriwyd y cynllun. Roedd rhai materion yn peri pryder, ond roedd swyddogion yn hapus i drafod y materion gydag aelodau lleol. Roedd siopau lleol yn edrych ymlaen at gael dodrefn allanol ac ati i ganiatáu i bobl ddefnyddio'r siopau a'r caffis. Roedd rhai aelodau o'r farn y gallai fod angen adolygu lleoliad rhai o'r bolardiau i leddfu unrhyw bryderon ynghylch trosglwyddiad ac ati ar gyfer rhai busnesau.

·         Roedd yn rhaid i swyddogion ymateb i gais LlC am gynlluniau ar gyfer cyllid grant o fewn amserlen fer iawn a gafodd ei gwtogi ymhellach wrth iddo rychwantu penwythnos gŵyl banc estynedig. Fodd bynnag, roedd yn ofynnol i awdurdodau lleol annog teithio egnïol a chyda'r angen i wneud i bobl deimlo'n ddiogel ar ôl codi cyfyngiadau cloi COVID, roedd yr arian grant penodol hwn wedi rhoi cyfle i'r Cyngor dreialu nifer o gynlluniau ar gyfer y dyfodol wrth geisio ceisio a denu pobl i mewn i drefi i roi hwb i'r economi leol. Roedd angen sicrhau cydbwysedd cain rhwng colli parcio ar y stryd a buddion darparu llwybr traffig unffordd i hwyluso rhodfeydd ehangach a mwy diogel i gerddwyr.

·         Roedd cynlluniau ymgysylltu a monitro ar waith ar gyfer pob cynllun ac roedd cylch monitro 8 wythnos gydag adborth ar-lein gan fusnesau ac ati. Pan godir materion, byddai'r rhain yn cael eu trin yn gyflym.

·         Hysbyswyd y Pwyllgor ei bod yn ofynnol i'r Cyngor gan Lywodraeth Cymru i yn gyffredinol annog a hyrwyddo teithio byw (fel cerdded neu feicio) nid yn unig fel rhan o'r ymateb parhaus i'r pandemig. Anelwyd y cynllun penodol hwn at ganol trefi, nid llwybrau gwledig.

·         Mewn perthynas â'r cynllun ar gyfer aelodau'r Rhyl, roedd y llif traffig yng nghanol y dref wedi dioddef oherwydd y cynllun. Roedd pryder y gallai swyddogion fod wedi trafod y cynigion gydag aelod o Ardal Gwella Busnes y Rhyl (AGB) yn unig ac nid y gymuned fusnes ehangach. Rhoddwyd sicrwydd gan swyddogion eu bod yn trafod y cynigion gyda chroestoriad eang o fusnesau’r dref. Roedd gwaith bellach ar y gweill yn archwilio'r cysyniad cyfan o deithio egnïol mewn ffordd strategol i Rhyl ar gyfer y dyfodol. Byddai cylchlythyrau'n cael eu dosbarthu i fusnesau yn ardal y Rhyl i godi ymwybyddiaeth o'r cynllun arfaethedig.

·         Er bod y Cyngor a busnesau  wedi croesawu'r cyllid grant, roedd daearyddiaeth trefi marchnad hanesyddol y sir yn peri anawsterau wrth ddyfeisio a gweithredu cynlluniau ymarferol ar gyfer y trefi hynny a fyddai o fudd i fusnesau, preswylwyr ac ymwelwyr fel ei gilydd.

·         Roedd yr aelodau'n cytuno bod angen rhoi sylw i bob gwers a ddysgwyd o'r ymarfer penodol hwn ar gyfer ymarferion tebyg yn y dyfodol ac er mwyn cefnogi busnesau lleol ar ôl y pandemig, gan fod perchnogion busnes yn poeni am sut olwg fyddai ar y dyfodol.

Penderfynwyd: - yn amodol ar y pryderon a’r sylwadau uchod –

(i)    cydnabod y broses a ddilynwyd gan y Cyngor yn adnabod a datblygu prosiectau, gwneud cais am y grant a rhoi prosiectau ar waith, ynghyd â’r anawsterau a gafwyd oherwydd yr amserlen dynn gan Lywodraeth Cymru;

(ii)  pwysleisio pwysigrwydd ymgysylltu’n gynnar yn y dyfodol â Grwpiau Ardal yr Aelodau, aelodau lleol, cynghorau tref a chymuned ar gyfer cynlluniau arfaethedig i ddefnyddio cyllid grant llywodraeth ganolog mewn trefi neu gymunedau penodol; a

(iii) chyflwyno adroddiad pellach i’r Pwyllgor mewn chwe mis ar effaith cynlluniau Teithio Llesol Covid-19 ar drefi Sir Ddinbych a’r gwersi a ddysgwyd o gynllunio ar gyfer y cynllun penodol yma’n barod ar gyfer cynlluniau yn y dyfodol gyda dyddiadau cau tynn i gyflwyno ceisiadau ac ysgrifennu.