Eitem ar yr agenda

Cael diweddariad gan Gyfoeth Naturiol Cymru ar y Flaenoriaeth Cadernid Amgylcheddol (copi’n amgaeedig).

9.40 am – 10.15 am

Cyflwynwyd adroddiad (a rannwyd yn flaenorol) gan Gyfoeth Naturiol Cymru, sy'n darparu diweddariad ar gynnydd ac adolygiad o’r pum maes gwaith yn y flaenoriaeth Cadernid Amgylcheddol gan yr Is-grwpiau Cefnogi Cadernid Amgylcheddol fel y gofynnwyd gan y Bwrdd yn sgil pandemig Covid-19, ac amlinellwyd dau brosiect y cyflwynwyd i broses grant Dyrannu Cyllid Strategol Cyfoeth Naturiol Cymru hefyd.

Adroddodd Helen Millband ar ganfyddiadau'r adolygiad ynghyd ag argymhellion yr Is-grŵp. Er bod y pum maes gwaith yn cael eu hystyried i fod yn berthnasol o hyd, argymhellwyd bod y prosiectau canlynol yn cael eu gohirio oherwydd capasiti neu nid yw'r amser yn iawn yn ystod pandemig (1) gweithio gyda chymunedau i ddatblygu addewidion a newidiadau gwyrdd, (2) edrych ar y broses graffu i wneud y mwyaf o fuddion cymunedol o ddatblygiadau adeiladau, a (3) gweithio gyda thimau cynllunio i sicrhau bod materion amgylcheddol yn cael eu hystyried wrth gynllunio datblygiadau newydd.  Awgrymwyd hefyd y dylid datblygu blaenoriaeth newydd ynglŷn â gofodau gwyrdd a glas ar gyfer cymunedau a nododd trafodaethau ynghylch gweithio o gartref a theithio dau is weithred newydd dan y gam gweithredu lleihau carbon. Cafodd crynodeb o’r meysydd gwaith hynny eu manylu yn yr adroddiad.  Trafodwyd syniadau am brosiectau ar gyfer £25,000 Cyfoeth Naturiol Cymru gan yr is-grŵp, ac mae dau brosiect wedi cael eu cymryd ymlaen ar ôl y cyfarfod sy’n ymwneud â (1) rhaglen pweru beics trydan ar yr Arfordir (£12,000) a (2) Coetir Cymunedol Glan Morfa (£13,000).

Yn ystod trafodaeth, cydnabuwyd y materion ynglŷn â chapasiti, ond roedd amharodrwydd ar gyfer gohirio’r blaenoriaethau a nodwyd, yn benodol y buddion amgylcheddol, a oedd wedi cael eu creu oherwydd y pandemig a'r momentwm parhaus, a brwdfrydedd y cyhoedd o ran hynny. Adroddodd y Cynghorydd Julian Thompson-Hill bod Sir Ddinbych wedi newid ei gyfansoddiad yn ddiweddar i sicrhau bod pob penderfyniad yn rhoi sylw i i’r effaith amgylcheddol ac roedden nhw am ystyried y polisi buddion cymunedol cyn hir ac roedd yn pryderu y byddai gohirio'r blaenoriaethau hynny yn profi i fod yn wrthgynhyrchiol. Roedd y farn honno’n cael ei rhannu gan y Cynghorydd Goronwy Edwards, o wybod bod gymaint o waith wedi cael ei gynnal wrth ymgysylltu gyda phreswylwyr a chynghorau tref/cymuned o fewn Conwy ac roedd awydd gan gymunedau i gael eu cynnwys, ac roedd yn teimlo y dylid datblygu hynny ymhellach. Er mwyn egluro’n bellach, adroddodd Helen Millband bod yr is-grŵp yn teimlo bod capasiti yn gyfyngedig ac roeddent wedi cwestiynu a oedd yn addas gyrru’r addewidion amgylcheddol hyn ymlaen pan roedd cymunedau yn mynd i’r afael â sawl mater arall. Serch hynny, byddai barn y Bwrdd yn cael ei adrodd yn ôl i'r Is-grŵp. Fe wnaeth Helen MacArthur gydnabod y gwaith caled a gynhaliwyd yn nhermau ymgysylltu â'r gymuned, ond petai’r blaenoriaethau hyn yn cael eu gohirio, fe amlygodd bwysigrwydd deall effaith y camau hynny, a’r amserlen ar gyfer eu datblygu yn y dyfodol. Cyfeiriodd Judith Greenhalgh at gyfoeth ymgysylltu â'r gymuned a oedd wedi codi o’r ymgynghoriad cyfredol ar Strategaeth Hinsawdd ac Ecoleg Sir Ddinbych, a thra bo sefydliadau statudol yn cael hi’n anodd o ran capasiti, roedd y cymunedau yn ymatebol iawn ac roedd hi’n teimlo y gallai’r Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus ddal ddychymyg y cyhoedd ar y mater hwn.

Trafododd y Bwrdd y flaenoriaeth arfaethedig newydd ynghylch gofodau gwyrdd a glas. Ehangodd Helen Millband ar y cyfle i adeiladu ar y frwdfrydedd newydd ar gyfer yr amgylchedd lleol yn ystod y cyfnod clo cyntaf a’r posibilrwydd o helpu i adfer a chysylltu i ddatblygu mewn perthynas â blaenoriaeth “Cefnogi Lled Meddyliol Da i bob oed”.  Adroddodd ymhellach ar y ddau brosiect a oedd wedi eu cymryd ymlaen a’r cysylltiadau gyda’r gwaith fel rhan o’r datganiadau ardal yr oedd Cyfoeth Naturiol Cymru yn gweithio arnynt.  Roedd llawer o gefnogaeth ar gyfer y flaenoriaeth newydd a'r buddion i'r cymunedau, ond fe nodwyd efallai bod effaith ar adnoddau o ran cynnal ardaloedd awyr agored a gwneud y mwyaf ohonynt er budd i bawb. Atgoffodd y Cadeirydd y Bwrdd o’r cysylltiadau rhwng Deddf Llesiant a Chenedlaethau’r Dyfodol a Deddf yr Amgylchedd, a fe groesawodd gyfranogiad sefydliadau partner yn y sesiynau ymgysylltu ar-lein hynny mewn perthynas â gwaith datganiadau ardal a hwyluswyd gan Gyfoeth Naturiol Cymru. Byddai manylion y sesiynau hynny’n cael eu rhannu ar ôl y cyfarfod.

Wrth ddod â'r drafodaeth i ben, crynhodd y Cadeirydd sylwadau’r Bwrdd, sef yn hytrach na gohirio’r meysydd blaenoriaeth yn syth, bydd angen cysylltu gyda chymunedau gyda'r bwriad o adeiladu ar yr ymgysylltiad cadarnhaol a’r cynnydd sydd eisoes wedi cael ei wneud.  Cytunwyd bod angen gwneud gwaith ar sut i barhau i ymgysylltu gyda chymunedau orau a chadw’r brwdfrydedd, boed drwy addewidion o ofodau gwyrdd a glas, ac i weithio gyda’r sawl sydd ag awydd am newid amgylcheddol, a chapasiti ar hyn o bryd, gyda’r bwriad o ddarparu newidiadau cadarnhaol o fewn eu hardaloedd, yn hytrach na rhoi’r cyfrifoldeb i sefydliadau statudol i’w gyflawni iddynt.

PENDERFYNWYD –

 (a)      derbyn a nodi’r adroddiad cynnydd a’r adolygiad gan yr Is-grŵp Cefnogi Cadernid Amgylcheddol;

 (b)      ailymweld â’r blaenoriaethau presennol a chynnal gwaith cymunedol gyda’r bwriad o ddatblygu’r meysydd gwaith hynny;

 (c)       datblygu blaenoriaeth newydd sy’n adnabod pwysigrwydd gofodau gwyrdd a gas lleol ar gyfer cymunedau;

 (d)      mae dau gam gweithredu is-waith ychwanegol ynglŷn ag arferion gwaith staff partneriaeth y Bwrdd Gwasanaethau Lleol a sefydlu cysylltiadau gyda’r strategaeth cludiant ac ynni rhanbarthol yn berthnasol, a

 (e)      cytuno ar gyfrifoldeb awgrymedig wedi'i rannu ar gyfer adrodd a monitro camau gweithredu, ar draws partneriaid y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus.