Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad gan y Rheolwr Prosiect (copi ynghlwm) i ddarparu gwybodaeth am y cynnydd sy’n cael ei wneud gan y Gweithgor trawsbleidiol Argyfwng yr Hinsawdd ac Ecolegol.

 

Cyflwynodd Brian Jones a Graham Timms Adroddiad ar Gynnydd gyda Chynnig y Cyngor mewn perthynas ag Argyfwng yr Hinsawdd ac Ecoleg.

 

Ar y cam hwn diolchodd y Cadeirydd i aelodau Cyfeillion y Ddaear a oedd yn bresennol i roi cefnogaeth i’r Cyngor.

 

Cafodd yr Hysbysiad o Gynnig Argyfwng yr Hinsawdd ac Ecoleg ei basio'n unfrydol gan y Cyngor ar 2 Gorffennaf 2019 gan ymrwymo'r Cyngor i’r gyfres o weithredoedd sydd wedi'u cynnwys ynddo.

 

Mae’r Cyngor wedi cyflawni amrywiaeth o weithredoedd i gyfrannu at yr uchelgais newid hinsawdd a gwelliannau ecolegol.  Roedd yn cynnwys gwaith a wnaed o dan ac ar draws y Cynllun Corfforaethol presennol, a oedd yn cynnwys y flaenoriaeth 'Yr Amgylchedd'.

 

Rhoddwyd yr enghreifftiau canlynol o sut y mae, a sut y bydd y Cyngor yn lleihau carbon, yn cynyddu secwestriad ac yn gwella ecoleg.

·         Rhaglen lleihau ynni yn adeiladau’r Cyngor

·         Rhesymoli'r ystâd gorfforaethol yn barhaus

·         Gwaith i wneud tai cyngor yn fwy effeithlon a thai cyngor newydd yn cael eu hadeiladu hyd safonau “A” a “Passivhaus”.

·         Plannu coed a rheolaeth llifogydd naturiol

·         Strategaeth y fflyd newydd (trydan yn gyntaf) yn cael ei rhoi ar waith, ynghyd â phwyntiau gwefru trydanol.

·         Defnyddio tir a lleiniau ymyl ffordd y Cyngor fel mannau gwyrdd ar gyfer bioamrywiaeth.

·         Polisïau ac arferion gweithio hyblyg, o gartref ac o bell ar gyfer staff.

·         Adeiladau newydd yn cyrraedd safonau rhagoriaeth BREAM

·         Yr holl drydan sy’n cael ei ddefnyddio i’w brynu o ffynonellau adnewyddadwy

·         Mae cynhyrchiad ynni adnewyddadwy yn neu ar ein hadeiladau wedi dyblu ac yn tyfu.

·         Wedi buddsoddi yn, ac wedi agor dau waith cynhyrchu ynni o wastraff.

 

Mae Gweithgor trawsbleidiol wedi’i sefydlu sy’n cael ei gadeirio gan y Cynghorydd Timms.

 

Mae cyfarfod cyhoeddus wedi’i drefnu ar gyfer 25 Chwefror 2020 lle bydd aelodau’r cyhoedd, cynrychiolwyr y gymuned gwelliannau amgylcheddol a grwpiau ysgolion yn gallu rhoi eu syniadau i'w bwydo i mewn i gynlluniau datblygol y Cyngor.  Gellid gweddarlledu’r cyfarfod er mwyn galluogi mwy o ymgysylltiad gan drigolion o sir.

 

Yn ystod trafodaeth codwyd y pwyntiau canlynol:

·         Mae consensws y dylai Llywodraeth Cymru roi cyllid i Awdurdodau Lleol i'w galluogi i weithio tuag at fod yn garbon niwtral erbyn 2030

·         Codwyd materion yn ymwneud â cheir trydanol.  

Er enghraifft pe bai ar bawb angen gwefru eu ceir tua'r un pryd byddai’r effaith ar y grid cenedlaethol yn aruthrol.  Yn ogystal mae batris newydd ar gyfer cerbydau trydan yn hynod o ddrud, a beth fyddai'n digwydd i'r hen fatris?

·         A oes unrhyw bosibilrwydd o gerbydau hydrogen?

·         Gofynnodd yr arweinydd a oedd y prosiect hwn yn un rhy fawr i’r Gweithgor? 

Mewn ymateb dywedodd y Cynghorydd Graham Timms ei bod yn gwneud synnwyr i’r Gweithgor weithio drwy’r materion perthnasol am o leiaf y chwe mis nesaf.

·         Cadarnhawyd bod disgyblion ysgolion wedi ymweld â’r datblygiad tai newydd yn Llanbedr, sydd â system wresogi ffynhonnell aer a bod y datblygiad wedi gwneud argraff fawr ar y disgyblion.

·         Soniodd y Cynghorydd Brian Jones wrth y cyfarfod am lagŵn llanw a fyddai o fantais i’r ardal arfordirol o Drwyn y Fuwch yn Llandudno i’r ochr arall i Brestatyn gan y byddai’n lleihau llifogydd.

·         Cadarnhaodd y Prif Weithredwr bod ‘presenoldeb o bell’ mewn cyfarfodydd wedi’i gynnwys yn y Mesur Llywodraeth Leol diweddar.

·         Cadarnhaodd y Cynghorydd Brian Jones y byddai ymateb swyddogol yn cael ei anfon at Gyfeillion y Ddaear, a oedd wedi dosbarthu taflenni gwybodaeth yn ystod y cyfarfod.

·         Rhaid cynnal ymarferion cwmpasu. 

Mae angen rhagor o waith i baratoi’r Cyngor i wneud cais am gyllid gan Lywodraeth Cymru.

 

PENDERFYNWYD-

·         Bod y Cyngor yn nodi’r cynnydd a wnaed gan y Gweithgor Trawsbleidiol Argyfwng yr Hinsawdd ac Ecoleg a'r bwriad i weithredu strwythur rheoli rhaglen erbyn 31 Mawrth 2020 i gyflawni ein huchelgeisiau fel y'u nodir yn y Cynnig.

·         Bod y Cyngor yn nodi gofyniad Llywodraeth Cymru (i gychwyn yn fuan, ar 01.04.2020) i gwmpasu a lleihau allyriadau carbon a fydd yn ffurfio sail ein cynlluniau gweithredu.

·         Bod y Cyngor yn nodi dyddiad cyfarfod cyhoeddus i gasglu syniadau’r cyhoedd i'w bwydo i mewn i'n cynlluniau wrth iddynt ddatblygu (25.02.2020).