Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad gan y Swyddog Cynllunio Strategol a Pherfformiad (copi ynghlwm) sy’n cyflwyno canfyddiadau ac argymhellion/cynllun gweithredu y Grŵp Tasg a Gorffen Aelodau ar gyfer Defnyddio Plastig i'w ystyried cyn ei gyflwyno i'r Cyngor Sir.

10.45 a.m. – 11.30 s.m.

 

Cyflwynodd yr Aelod Arweiniol Gwastraff, Cludiant a'r Amgylchedd yr adroddiad a gynhyrchwyd gan y Grŵp Tasg a Gorffen Defnydd o Blastig yn dilyn yr Hysbysiad o Gynnig (Gorffennaf 2018) i’r cyngor, lle penderfynwyd bod y Cyngor yn cefnogi mewn egwyddor i leihau’r defnydd o blastig, ond yn gofyn a ellir ei gyfeirio i’r Pwyllgor Craffu i’w hystyried yn fanwl ac i adrodd yn ôl i’r Cyngor.’

 

Soniodd y cynghorydd Emrys Wynne, Cadeirydd Grŵp Tasg a Gorffen Defnydd o Blastig am waith y Grŵp, a’r ystyriaethau o ran sut i fodloni orau’r amcanion a nodir gan y Cyngor.  Cytunwyd i ganolbwyntio ar yr hyn sydd yn gyflawnadwy ac yn y cam cyntaf i gael gwared ar blastig un tro lle bo’n bosib yn swyddfeydd cyngor Sir Ddinbych.  Parhaodd y Cynghorydd Wynne i gyflwyno canfyddiadau’r adroddiad ac argymhellion/ cynllun gweithredu'r Grŵp, ac eglurodd sut y gallai’r cyngor osgoi a lleihau ei ddefnydd o blastig yn ei swyddfeydd mewn modd ymarferol a chynaliadwy, a gofynnodd i’r Pwyllgor am eu cefnogaeth i’r adroddiad hwn ac wrth ei gyflwyno i'r Cyngor Sir ym mis Ionawr 2020.

 

Tynnwyd sylw’r Aelodau at y cynllun gweithredu arfaethedig a oedd yn cynnwys yr effaith o weithredu’r camau hynny ac unrhyw arbedion a wneir o ganlyniad - fodd bynnag, y gyriant oedd lleihau'r defnydd o blastig un tro yn hytrach na gwneud arbedion.  Parhaodd y Cynghorydd Wynne i egluro pob un o’r camau gweithredu fel a ganlyn-

 

·         stopio darparu cwpanau dŵr plastig ar gyfarpar oeri dŵr o fewn adeiladau’r cyngor/

·         annog ailddefnyddio poteli dŵr i’w hail-lenwi mewn cyfarpar oeri dŵr.

·         cael gwared ar gyfarpar oeri dŵr yn gyfan gwbl

·         stopio darparu cwpanau mewn pwyntiau lluniaeth o fewn adeiladau'r cyngor

·         ymgyrch staff i ‘ddod â’ch cwpan eich hun’ i’r gwaith/swyddfa/ cyfarfodydd.

·         cael gwared ar orsafoedd lluniaeth yn gyfan gwbl o swyddfeydd y cyngor

·         lleihau darpariaeth o gynhwysydd llefrith plastig ‘jiggers’ mewn pwyntiau lluniaeth/ tröydd plastig (ddim yn berthnasol) – tröydd pren

·         hyrwyddo newid mewn ymddygiad i staff y cyngor i naill ai osgoi neu leihau defnyddio plastig

·         stopio prynu waled papur swyddfa plastig ledled pob gwasanaeth

·         cael gwared ar beiriannau gwerthu yn gyfan gwbl

·         trefnu ymgynghoriad gyda’r Fforwm Ysgol i herio ‘osgoi a lleihau plastig’ yn ein swyddfeydd y cyngor

 

Gofynnwyd i’r Pwyllgor gefnogi parhad y Grŵp i edrych ac archwilio ymhellach yr opsiynau i osgoi a lleihau plastig mewn ardaloedd eraill o'r Cyngor (gyda'r ffocws nesaf ar arlwyo ysgol), ac i annog staff i edrych ar sut i osgoi neu leihau plastig o fewn y Cyngor. Roedd gweddill yr adroddiad yn amlygu ffyrdd i leihau defnyddio plastig. Yn olaf, diolchodd y Cynghorydd Wynne y Swyddog Cynllunio Strategol a Pherfformiad am gynhyrchu’r adroddiad a chroesawodd aelod o'r cyhoedd a oedd yn bresennol a oedd gan ddiddordeb yn yr amgylchedd, a oedd wedi mynychu sgwrs ddiweddar yr oedd wedi ei roi mewn cyfarfod Cyfeillion y Ddaear.

 

Croesawodd y pwyllgor yr adroddiad a diolch i’r Grŵp am eu gwaith caled i ddyfeisio ffyrdd o leihau a chael gwared ar ddefnyddio plastig, a chefnogi'n llawn eu parhad i adnabod mesurau i gefnogi arferion mwy amgylcheddol.

 

Codwyd y pwyntiau canlynol yn ystod y drafodaeth a ddilynodd -

 

·         Roedd y Pwyllgor yn awyddus i hyrwyddo'r gwaith da a gyflawnwyd ac wrth annog arferion ecogyfeillgar, a nodwyd os bydd yr argymhellion yn cael eu cymeradwyo gan y Cyngor yna bydd datganiad i’r wasg yn amserol; hefyd dywedodd y Pwyllgor Craffu bod angen gwaith mwy cyffredinol i godi proffil y pwyllgor craffu ac adnabod negeseuon a themâu allweddol o gyfarfodydd i amlygu drwy swyddfa'r wasg a chyfryngau cymdeithasol.

·         cydnabu bod lleihad yn y defnydd o blastig ar draws yr awdurdod yn dasg fawr, a felly cynigiwyd dull cynyddrannol gan y Grŵp er mwyn canolbwyntio ar ardaloedd penodol, i ddechrau lle byddai’n rhagweld y bydd canlyniadau uchafswm ac amserol yn gallu cael eu cyflawni, gan dderbyn hefyd  y bydd rhai meysydd yn anodd, angen eu hystyried ac yn fwy anodd ei ddelio; hyd yma y maes nesaf arfaethedig i'w ystyried gan y Grŵp yw arlwyo ysgol.

·         gall lleihau/ cael gwared ar blastig mewn canolfannau hamdden (a fydd yn cael ei reoli gan Hamdden Sir Ddinbych Cyf o fis Ebrill 2020 ymlaen) fod yn faes i’r Grŵp ei ystyried ar gam hwyrach, ond os bydd unrhyw gyfnod lle mae gofyn i gwmni newydd gydymffurfio â pholisïau’r cyngor, a felly bydd unrhyw benderfyniad neu gyfarwyddyd yn y dyfodol yn berthnasol i'r cwmni newydd - yn y cyfamser gobeithir y bydd y canolfannau hamdden yn gweithredu hyn wrth aros am unrhyw bolisi ffurfiol.

·         roedd yr aelodau yn cefnogi’r argymhellion arfaethedig fel y nodir o fewn yr adroddiad, ac yn defnyddio’r adran gyfathrebu i annog staff ac ymwelwyr i ddod â’u cwpanau a byrbrydau eu hunain i’r swyddfa, a nodwyd bod Kathy Jones, aelod cyfetholedig wedi awgrymu nodyn atgoffa 'dewch â'ch cwpan eich hun' ar dudalen flaen y cyfarfodydd i annog yr arferiad hwn - nodwyd y bwriad oedd i ddarparu cwpanau Tsieina i ymwelwyr.

·         ystyriwyd y defnydd o’r adran gyfathrebu fel ffordd allweddol o hyrwyddo a hysbysebu arferion ecogyfeillgar ac i beidio â chefnogi’r defnydd o blastig o fewn y cyngor ac yn y gymuned ehangach – gan amlygu’r diwylliant a dyheadau Sir Ddinbych.

·         gwnaethpwyd gyfeiriad at anawsterau’r Grŵp Tasg a Gorffen i nodi’r meysydd mwyaf priodol i ganolbwyntio, yn arbennig gan ystyried nad oes modd gwybod faint o ddefnydd o blastig sydd gan adrannau eraill, sef y ffocws ar ddatrysiadau sydyn ac effaith fwyaf, a’r dewis o’r maes arlwyo ysgol fel yr un nesaf i’w ystyried.

·         nodwyd bod diwylliant y sefydliad yn ystyriaeth allweddol er mwyn ymgysylltu a ffocysu staff, awgrymwyd efallai y bydd teilyngdod i geisio safbwyntiau/ syniadau staff yn ystod arfarniadau o ran lleihau plastig o fewn eu hadrannau, neu i ddarparu adran o fewn adroddiadau yn nodi pa gamau gweithredu y mae adrannau unigol yn eu cyflawni i leihau plastig.

·         nodwyd bod dyddiad anghywir o fis Chwefror 2019 wedi’i gofnodi ar dudalen 29 a dylid ei newid i fis Chwefror 2020 yn yr adroddiad i’r Cyngor.

·         yn dilyn gwahoddiad y Cadeirydd, bu i’r aelod o'r cyhoedd a oedd yn bresennol gyfeirio at nifer o bobl sydd yn dod i swyddfeydd y cyngor gyda chwpanau coffi plastig un tro gan siopau allanol, a theimlodd bod angen peidio â chefnogi hyn. Cytunodd yr Aelodau y gallai’r agwedd hwn ei gynnwys o fewn yr ymgyrch hyrwyddo staff arfaethedig i ‘ddod â’ch cwpan eich hun’ i’r gwaith/ swyddfa/ cyfarfodydd ac i annog peidio â dod â chwpan plastig un tro i'r adeilad.

·         cadarnhawyd y bydd ymgysylltiad â staff drwy nifer o sianeli a ddim drwy’r undebau llafur yn unig.

·         cafwyd trafodaeth, er nid oedd yn perthyn yn uniongyrchol i’r adroddiad dan ystyriaeth, o ran y ffordd orau i annog preswylwyr a’r cyhoedd i fabwysiadu arferion ecogyfeillgar ac awgrymwyd y gellir cynnwys gwybodaeth gyda biliau treth y cyngor i aelwydydd yn y sir - cysylltiadau â ffrydiau gwaith eraill y cyngor mewn perthynas â’r amgylchedd, gan gynnwys lleihau allyriadau carbon ac amlygwyd newid mewn hinsawdd a’r angen i ganolbwyntio ar ymgysylltiad cyhoeddus gan gydnabod hefyd ymwneud cyfyngedig y Cyngor.  Cytunwyd i gynghori’r tîm cyfathrebu o ganlyniad y ddadl craffu a’r argymhelliad i’r Cyngor.

 

PENDERFYNWYD bod y Pwyllgor yn argymell-

 

 (a)      bod yr Argymhellion/ Cynllun Gweithredu arfaethedig (Atodiad 1 i’r adroddiad) yn cael ei gyflwyno i’r Cyngor Sir i’w hystyried i sicrhau -

 

·         bydd Cynllun Gweithredu i leihau’r defnydd o blastig o fewn swyddfeydd Cyngor Sir Ddinbych yn cael ei weithredu o fewn y Cyngor.

·         bydd cyflawni’r amcanion o fewn y Cynllun Gweithredu yn dangos bod y Cyngor yn arwain yn Sir Ddinbych i leihau’r defnydd o blastig.

·         bydd lleihau’r defnydd o blastig gan Gyngor Sir Ddinbych yn cyfrannu tuag at Flaenoriaethau Amgylcheddol a gynhwysir o fewn y Cynllun Corfforaethol.

 

 (b)      Bod y Grŵp Tasg a Gorchwyl Defnydd o Blastig yn parhau â’u gwaith am 12 mis arall gyda'r bwriad o gynnig camau gweithredu arfaethedig yn y maes: Arlwyo Ysgol (sydd y tu allan i gwmpas y cynnig hwn) a chaffael ehangach ynghylch plastig.

 

 (c)       ‘Osgoi a lleihau plastig o fewn y cyngor’ yn ffrwd gwaith sydd yn gysylltiedig â’r ymateb i argyfwng Ecolegol a Newid Hinsawdd.

 

Ar y pwynt hwn (11.50am) cymerodd y cyfarfod egwyl am luniaeth.