Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad gan y Peiriannydd Risg Llifogydd (copi ynghlwm) ar y cynigion am gynllun amddiffyn arfordir yn nwyrain y Rhyl.

 

 

Cyflwynodd Aelod Arweiniol Gwastraff, Cludiant a’r Amgylchedd adroddiad Cynllun Amddiffyn Arfordir Dwyrain Y Rhyl (a ddosbarthwyd yn flaenorol) i hysbysu’r aelodau am gynllun amddiffyn arfordir arfaethedig yn Nwyrain Y Rhyl a fyddai’n darparu safon briodol o amddiffyniad llifogydd i oddeutu 1,650 eiddo.

 

Nodwyd bod y tebygolrwydd o lifogydd difrifol yn fwy acíwt yn Nwyrain y Rhyl nag unrhyw leoliad arall yn Sir Ddinbych. Dangosodd ymchwiliad i lifogydd 2013 y gallai eiddo ddioddef llifogydd yn ystod digwyddiad 1 mewn 20 mlynedd.

 

Cynllun Amddiffyn Arfordir Dwyrain y Rhyl oedd y cynllun amddiffyn arfordir â’r flaenoriaeth uchaf ar gyfer y Cyngor.  Roedd cost y prosiect wedi’i amcangyfrif yn £27.5 miliwn.

 

Roedd y cynllun i fod i gan ei ariannu yn defnyddio model Menter Benthyca Llywodraeth Leol.  Y gyfradd grant ar gyfer gwaith amddiffyn yr arfordir oedd 75%, felly, byddai’r prosiect yn cael ei ariannu’n llwyr gan y Cyngor, gyda 75% o’r costau yn cael eu had-dalu gan Lywodraeth Cymru dros gyfnod o 25 mlynedd drwy’r Grant Cynnal Refeniw.  Oherwydd maint y cynllun, mae’n debyg y byddai’n rhaid i’r Cyngor fenthyg y mwyafrif o’r arian, er bod £2m o arian cyffredinol wedi’i glustnodi ar gyfer y cynllun.

 

Ni fyddai Llywodraeth Cymru yn ystyried ceisiadau am fwy o grant lle’r oedd costau wedi cynyddu uwchlaw'r swm a gymeradwywyd gan y grant. Er mwyn cyflawni sicrwydd cost digonol ar gyfer cynllun Dwyrain y Rhyl, penderfynwyd caffael camau dylunio ac adeiladu'r cynllun gan ddefnyddio Fframwaith Caffael y Sector Cyhoeddus Scape. Ym mis Awst 2016 gwnaed cytundeb cyflawni gyda'r Partner Fframwaith, Balfour Beatty. O ganlyniad i'r cysylltiad cynnar hwn gan y contractwr, roedd hyder y gellid cyflawni'r cynllun hyd at ei gwblhau o fewn yr amcangyfrif cost cyfredol. 

 

Roedd Fframwaith Scape yn cefnogi defnydd cadwyni cyflenwi lleol.  Rheolwyd hyn trwy “Siarter Cadwyn Gyflenwi” a'i hasesu yn erbyn Dangosyddion Perfformiad Allweddol.  Er enghraifft, dylai o leiaf 40% o wariant y prosiect fod o fewn radiws o 20 milltir a 75% o fewn radiws o 40 milltir.  Roedd Balfour Beatty wedi ymgysylltu'n helaeth ag is-gontractwyr a chyflenwyr lleol, gan ddim ond edrych ymhellach i ffwrdd pan nad oedd adnoddau ar gael yn lleol neu pan nad oeddent yn gallu darparu gwerth am arian.

 

Roedd y cynllun wedi cael ei ystyried yn flaenorol a’i gefnogi gan y Tîm Gweithredol Corfforaethol, y Grŵp Buddsoddi Strategol a’r Cabinet ac fe gynhaliwyd sesiynau galw heibio cyhoeddus ym mis Hydref a mis Tachwedd 2018.

 

Y risg fwyaf sylweddol oedd gysylltiedig â'r prosiect oedd bod telerau benthyciad Llywodraeth Cymru yn arwain at faich refeniw hirdymor (25 mlynedd) i'r Cyngor.

 

Roedd y cynllun arfaethedig yn cynnwys gosod 128,000 tunnell o feini o flaen yr amddiffynfeydd môr presennol, yn ogystal ag amddiffynfa fôr newydd 600m o hyd ger y wal a'r promenâd. Byddai tri phwynt mynediad gwell at y traeth hefyd yn cael eu darparu.   Cynigiwyd y byddai’r gwaith adeiladu yn dechrau ym mis Ebrill 2020 ac yn dod i ben ym mis Rhagfyr 2022.

 

Cafwyd trafodaeth fanwl a chodwyd y pwyntiau canlynol:

·         Mynegwyd pryderon o ran hyd y benthyciad a’r cynnydd posibl i gyfraddau llog. 

Cadarnhawyd y byddai’r gyfradd llog ar y benthyciad yn sefydlog am y cyfnod o 25 mlynedd.

·         Codwyd y risg o’r prosiect yn mynd dros y gyllideb. 

Cadarnhawyd bod llawer iawn o waith wedi cael ei wneud gyda’r contractwr ers dechrau’r trafodaethau ar y prosiect er mwyn ceisio lleihau gorwariant ond ni fyddent byth yn gallu dileu'r risg ariannol. Byddai Bwrdd Prosiect yn cael ei sefydlu i oruchwylio’r cynllun a monitro gwariant. Ar y pwynt hwn, gofynnodd y Cynghorydd Joan Butterfield fod y Cynghorydd Barry Mellor yn cael bod yn aelod o’r Bwrdd Prosiect.

·         Mynegodd yr Aelodau bryder ynghylch y dŵr a symudwyd ac fe gadarnhawyd na fyddai’r cynllun yn cynyddu’r risg o lifogydd mewn ardaloedd eraill ar hyd yr arfordir.

·         Gofynnwyd a oedd amddiffynfeydd môr yn ofyniad statudol. 

Esboniodd y Peiriannydd Risg Llifogydd, o ran dyletswydd statudol y Cyngor mewn perthynas ag amddiffyn yr arfordir, roedd Cyngor Sir Ddinbych yn Awdurdod Amddiffyn yr Arfordir ac roedd ganddo ddyletswyddau dan Ddeddf Amddiffyn Y Glannau. Roedd y swyddogaeth statudol fel awdurdod amddiffyn yr arfordir ond nid oedd hyn o reidrwydd yn cynnwys diogelu eiddo. Fodd bynnag, cymerodd Cyngor Sir Ddinbych y cyfle i ddefnyddio argaeledd y cyllid ar gyfer y cynllun amddiffyn. 

·         Gofynnodd yr Aelodau a oedd gwaith am ddechrau ar ardaloedd llifogydd eraill o fewn Sir Ddinbych. 

Cadarnhawyd bod nifer o ardaloedd sydd mewn perygl o lifogydd yn cael eu hadolygu ar hyn o bryd a byddai hyn yn cael ei ddwyn at sylw’r Aelodau yn y dyfodol.

·         Codwyd y defnydd o dwyni tywod fel amddiffynfeydd naturiol rhag llifogydd. 

Cadarnhawyd bod y broses o garthu tywod wedi cael ei hystyried fel proses arall ond nid oedd bob amser yr un mor llwyddiannus. Roedd y Rheolwr Risg Llifogydd yn aelod o Grŵp Arfordir Bae Lerpwl ac fe gytunodd i ddosbarthu cofnodion y Grŵp i bob aelod.

·         TAN15 (Nodyn Cyngor Technegol - Datblygu a Pherygl o Lifogydd) – byddai cyfnod ymgynghori Llywodraeth Cymru yn dechrau ar ddiwedd mis Medi 2019 a byddai'r Rheolwr Risg Llifogydd yn sicrhau fod yr aelodau yn derbyn yr wybodaeth ddiweddaraf.

 

 

Dywedodd yr Arweinydd, y Cynghorydd Hugh Evans, y byddai hyn yn flaenoriaeth i’r Cyngor.  Mynegodd bryder pe bai'r cynllun yn mynd dros y gyllideb gan na fyddai Llywodraeth Cymru yn cefnogi’r gwariant ychwanegol. Felly, gofynnodd am gynnwys argymhelliad ychwanegol sef, fel cyngor, ni fyddai yn derbyn na fyddai Llywodraeth Cymru yn darparu cymorth ariannol ychwanegol pe bai'r cynllun yn mynd dros y gyllideb. 

 

Dywedodd yr Arweinydd hefyd y dylid ei gwneud yn glir bod y Cyngor yn deall y risg a’r ymrwymiad dros 25 o flynyddoedd.

 

Cynigodd yr Arweinydd fod yr argymhellion canlynol yn cael eu hychwanegu at yr adroddiad, eiliwyd hyn gan y Cynghorydd Gwyneth Kensler:

 

(i)            Bod y Cyngor yn cadarnhau ei fod yn deall y risgiau a’r ymrwymiad ariannol sydd ynghlwm wrth y prosiect, a

(ii)          Bod y Cyngor yn penderfynu cysylltu â Llywodraeth Cymru i ofyn am gyllid ychwanegol os bydd costau yn mynd tu hwnt i'r gyllideb.

 

Yn y fan hon, gofynnodd y Cynghorydd Joan Butterfield am bleidlais wedi’i chofnodi.

 

Dywedodd Pennaeth y Gyfraith, AD a’r Gwasanaethau Democrataidd y byddai’n rhaid i un rhan o chwech o’r Aelodau oedd bresennol gytuno i gael pleidlais wedi’i chofnodi. Bu i fwy nag un rhan o chwech o’r aelodau gytuno â’r bleidlais wedi’i chofnodi.

 

Ar y pwynt hwn (11.25 a.m.) cafwyd egwyl o 25 munud.

 

Ailddechreuodd y cyfarfod am 11.50 a.m.

 

Cafwyd y bleidlais wedi’i chofnodi, fel a ganlyn:

 

O blaid yr argymhellion – Y Cynghorwyr Mabon ap Gwynfor, Brian Blakeley, Joan Butterfield, Ellie Chard, Ann Davies, Gareth Davies, Meirick Lloyd Davies, Hugh Evans, Bobby Feeley, Tony Flynn, Rachel Flynn, Hugh Irving, Alan James, Brian Jones, Tina Jones, Gwyneth Kensler, Geraint Lloyd-Williams, Richard Mainon, Christine Marston, Melvyn Mile, Bob Murray, Paul Penlington, Arwel Roberts, Anton Sampson, Peter Scott, Glenn Swingler, Rhys Thomas, Julian Thompson-Hill, Graham Timms, David G. Williams, Eryl Williams, Huw Williams, a Mark Young.

 

Yn erbyn yr argymhellion - Neb

 

Ymatal – Neb

 

O blaid – 33

Ymatal – 0

Yn erbyn– 0

 

Felly:

 

PENDERFYNWYD:

 

(i)            Bod y Cyngor yn cadarnhau ei fod wedi ystyried cynnwys yr Asesiad o Effaith ar Les (a atodwyd yn Atodiad 1);

(ii)          Bod y Cyngor yn cefnogi’r cais i symud y cynllun ymlaen at y cam adeiladu, gan ddefnyddio y model cyllido cymorth grant a nodwyd gan Lywodraeth Cymru;

(iii)         Bod y Cyngor yn dirprwyo awdurdod i Fwrdd Prosiect Amddiffyn yr Arfordir i gyflawni’r prosiect, cyn belled â nad yw'r costau terfynol yn uwch na £27.5m. 

Dylid dod a'r prosiect yn ôl at y Cyngor os bydd y gost darged derfynol yn fwy na £27.5m; 

(iv)         Bod y Cyngor yn cadarnhau ei fod yn deall y risgiau a’r ymrwymiad ariannol sydd ynghlwm wrth y prosiect, a

(v)          Bod y Cyngor yn penderfynu cysylltu â Llywodraeth Cymru i ofyn am gyllid ychwanegol os bydd costau yn mynd tu hwnt i'r gyllideb.