Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad SAC ar 'Reoli Gwastraff yng Nghymru: Ailgylchu Trefol’, i graffu ar y casgliadau ac ymateb Gwasanaeth Gwastraff ac Ailgylchu’r Cyngor i fynd i'r afael â materion a godwyd yn yr adroddiad (copi ynghlwm).

11.45 – 12.20 p.m.

Cyflwynodd Aelod Arweiniol Priffyrdd, Cynllunio a Theithio Cynaliadwy cyd-adroddiad y Rheolwr Gwastraff ac Ailgylchu a Phennaeth Priffyrdd a'r Amgylchedd (a gylchredwyd ymlaen llaw). Mae’r adroddiad hwn yn cyflwyno adroddiad cenedlaethol Swyddfa Archwilio Cymru, sef Rheoli Gwastraff yng Nghymru: Ailgylchu Trefol (Atodiad 1). Yn ystod ei gyflwyniad dywedodd yr Aelod Arweiniol bod Swyddfa Archwilio Cymru wedi disgwyl mwy o gydweithio rhwng Llywodraeth Cymru ac awdurdodau lleol, gyda’r bwriad o godi cyfraddau ailgylchu ac, yn sgil hynny, lleihau’r gwastraff a gludir i safleoedd tirlenwi. Roedd Swyddfa Archwilio Cymru wedi gwneud pedwar argymhelliad, y rhan fwyaf at sylw Llywodraeth Cymru. Fodd bynnag, mae’r Cyngor wedi ystyried y pedwar argymhelliad ac mae ei sylwadau a’i ymateb i bob un wedi’u cynnwys yn yr adroddiad eglurhaol.

Ymatebodd yr Aelod Arweiniol a’r swyddogion i gwestiynau’r aelodau fel a ganlyn:

·         Mae’r Cyngor yn croesawu’r cyfle i gefnogi Llywodraeth Cymru i ddeall y costau sy’n amrywio o un awdurdod lleol i’r llall mewn perthynas â gwasanaethau rheoli gwastraff

·         Mae argymhellion yr adroddiad yn cefnogi model ailgylchu gwastraff arfaethedig y Cyngor a gymeradwywyd yn ddiweddar gan y Cabinet

·         Disgwylir i Lywodraeth y DU ymgynghori yn y dyfodol agos ynghylch diwygio system cyfrifoldeb cynhyrchwyr y DU o ran deunydd pacio.

Dan y system newydd arfaethedig byddai cost lawn rheoli gwastraff deunyddiau pacio yn cael ei osod ar y busnesau hynny sydd wedi’u defnyddio, gyda’r bwriad o roi pwysau arnynt i ddylanwadu ar ddyluniad deunydd pacio

·         Mae’r llywodraeth yn archwilio a oes angen newid deunydd pacio/labeli er mwyn egluro i’r cyhoedd pa ddeunyddiau y mae modd eu hailgylchu a pha rai nad oes modd eu hailgylchu

·         Bydd trefniadau casgliadau â chymorth yn parhau yn ôl yr arfer pan fydd model ailgylchu gwastraff newydd y Cyngor yn cael ei roi ar waith.

Fodd bynnag, bydd y gwasanaeth yn adolygu’r ddarpariaeth hon yn y dyfodol agos i sicrhau ei bod yn cael ei defnyddio gan y trigolion hynny sydd angen cymorth

·         Yn y gorffennol mae Sir Ddinbych wedi bod yn gyndyn o fabwysiadu model glasbrint Llywodraeth Cymru ar gyfer ailgylchu. Fodd bynnag, mae pethau wedi newid dros amser a byddai symud at fodel glasbrint Llywodraeth Cymru yn yr ychydig flynyddoedd nesaf yn fuddiol i Sir Ddinbych a’i thrigolion oherwydd goblygiadau ariannol peidio â chyrraedd targedau Llywodraeth Cymru.

Er nad yw mabwysiadu model glasbrint Llywodraeth Cymru yn ofyniad statudol mae’r cymhellion ariannol sydd ar gael ar hyn o bryd yn gwneud y model hwn yn fuddiol i’r Cyngor

·         Roedd y Cyngor yn cytuno ag argymhelliad Swyddfa Archwilio Cymru mewn perthynas â gwella dulliau meincnodi cost a pherfformiad er mwyn sicrhau dull cyson at ddibenion dadansoddi data a chymharu

·         Byddai’r model ailgylchu newydd arfaethedig yn fwy cadarn yn erbyn grym y farchnad na’r system ailgylchu bresennol. 

Tra bydd grym y farchnad wastad yn ffactor, bydd y model newydd yn darparu cadernid ychwanegol i wasanaeth y Cyngor

·         I gychwyn, mae’r Cyngor yn cynnig cynnal adolygiad o’i wasanaethau rheoli gwastraff o leiaf unwaith bob saith mlynedd, sy’n cyd-fynd ag oes gyfartalog cerbydau gwastraff.

Fodd bynnag, mae strategaethau Llywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU o ran rheoli gwastraff yn newid yn rheolaidd h.y. bydd ymgynghoriadau yn cael eu cynnal yn fuan ynghylch cynllun dychwelyd ernes a diwygio cyfrifoldeb cynhyrchwyr o ran deunydd pacio ac ati. Yn dibynnu ar ganlyniadau’r ymgynghoriadau hyn, mae’n bosibl y bydd ffocws a blaenoriaethau rheoli gwastraff yn newid

·         Roedd y Pwyllgor Craffu Cymunedau yn edrych ar faterion yn ymwneud â dyluniad y Gwasanaeth Ailgylchu Gwastraff newydd, gan gynnwys y strategaeth addysg a chyfathrebu arfaethedig sy’n cael ei llunio cyn cyflwyno’r gwasanaeth newydd

·         Gwneuthurwyr a’r llywodraeth ganolog sydd â’r pwerau i benderfynu ar y cynwysyddion a’r deunyddiau pacio sy’n cael eu cynhyrchu a’u gwerthu, mae cyfrifoldeb yr awdurdod lleol yn canolbwyntio ar reoli gwastraff a gwaredu gwastraff yn foesegol.

Mae gwneuthurwyr a’r llywodraeth yn edrych ar y deunyddiau a ddefnyddir i greu cynnyrch pacio, gyda’r bwriad o leihau’r cynnyrch nad oes modd ei ailgylchu sy’n cael ei gynhyrchu. Un cynnig yw gosod trethi uwch ar eitemau pacio nad oes modd eu hailgylchu

·         Mae’r Cyngor yn parhau i ddarparu bin compost i drigolion ar gais am bris â chymhorthdal

·         Mae staff Strydwedd a Chynnal a Chadw Tiroedd wedi compostio’r holl wastraff gwyrdd a gasglwyd fel rhan o’u gwaith

·         Er bod defnyddio cerbydau disel mawr i gasglu gwastraff ac ati yn effeithio ar ôl troed carbon y Cyngor, mae llosgi gwastraff a gwaredu gwastraff mewn modd amhriodol hefyd yn cael effaith andwyol ar yr amgylchedd ac ar berfformiad y Cyngor mewn perthynas â’r mynegai carbon

Ar ddiwedd y drafodaeth, roedd y Pwyllgor o’r farn bod y model ailgylchu newydd arfaethedig yn gam ymlaen cadarnhaol i’r Cyngor a’r amgylchedd lleol. Fodd bynnag, mae’n hollbwysig bod y Cynllun Busnes ar gyfer y gwasanaeth newydd arfaethedig yn gadarn ac ymarferol.  

Penderfynwyd: ar ôl ystyried canfyddiadau adroddiad Swyddfa Archwilio Cymru, Rheoli Gwastraff yng Nghymru: Ailgylchu Trefol, cefnogi ymateb Gwasanaeth Ailgylchu a Gwastraff y Cyngor i fynd i’r afael â’r materion a godwyd yn yr adroddiad.