Eitem ar yr agenda
SAFONAU LLYFRGELL
Ystyried
perfformiad y Cyngor ar ddechrau 6ed Fframwaith Safonau
Llyfrgelloedd Cyhoeddus Cymru 2017-20 a’r cynnydd a wnaed wrth ddatblygu
llyfrgelloedd fel canolfannau cymunedol (copi ynghlwm).
10.50 – 11.30 a.m.
Cofnodion:
Cyflwynodd Aelod Arweiniol Datblygu Seilwaith Cymunedol
adroddiad y Prif Lyfrgellydd ar berfformiad y Gwasanaeth Llyfrgell yn erbyn
Chweched Fframwaith Safonau Llyfrgelloedd Cyhoeddus Cymru 2017-20 (a
gylchredwyd ymlaen llaw). Hefyd wedi’i amlinellu yn yr adroddiad mae cynnydd
y gwasanaeth o ran datblygu llyfrgelloedd ar draws y sir yn ganolfannau
cymunedol.
Bu i’r Cadeirydd a’r aelodau longyfarch y
gwasanaeth am eu perfformiad rhagorol wrth ddarparu yn erbyn y rhan fwyaf o'r
Hawliau Craidd a’r Dangosyddion Ansawdd (DA), fel y manylir arnynt yn adroddiad
Asesiad Blynyddol yr Isadran Amgueddfeydd, Archifau a Llyfrgelloedd Llywodraeth
Cymru (gweler Atodiad 4 i’r adroddiad). Bu iddynt hefyd ganmol y Cyngor ar yr ystod o
wasanaethau a digwyddiadau a gynigir yn llyfrgelloedd y sir ar gyfer pobl o bob
oed, a werthfawrogir yn fawr iawn gan drigolion.
Wrth ymateb i gwestiynau, darparodd yr Aelod Arweiniol, Pennaeth
Cyfathrebu, Cwsmeriaid a Marchnata a’r Prif Lyfrgellydd y sylwadau canlynol:
·
Cadarnhawyd bod, yn debyg i wasanaethau eraill, cyllideb
y Gwasanaeth Llyfrgell wedi ei lleihau ac, o ganlyniad, nad yw wedi bodloni
DA19 (gwariant fesul 1,000 o’r boblogaeth ar ddeunyddiau darllen) o Safonau
Llyfrgelloedd Cyhoeddus Cymru.
·
Dywedwyd
bod DA13 wedi ei fodloni’n rhannol (lefelau staff a chymwysterau) oherwydd bod
staff llyfrgelloedd y sir yn darparu ystod o wasanaethau llyfrgell a Siopau Un
Alwad.
Er nad yw'r holl aelodau o staff hyn yn llyfrgellwyr
cymwys, mae’r ystod o wasanaethau a ddarperir yn llyfrgelloedd y sir yn gofyn
am ystod eang o sgiliau ac mae swyddogion yn hyderus bod staff y gwasanaeth yn
meddu ar y sgiliau priodol i ddarparu’r gwasanaethau hynny. Dywedodd y Pennaeth
Gwasanaeth eu bod yn edrych ar ddewisiadau i ddatblygu cymhwyster ar gyfer
staff y Gwasanaeth Llyfrgell a fyddai’n cefnogi datblygiad gyrfa o fewn y
gwasanaeth. Dywedwyd hefyd bod mwy o ddynion wedi ymgeisio am swyddi gyda’r
gwasanaeth yn ystod y blynyddoedd diwethaf, sy’n groes i’r duedd hanesyddol.
·
Cadarnhawyd bod staff llyfrgell yn derbyn hyfforddiant ac
yn mynychu sesiynau gloywi sgiliau yn rheolaidd.
Yn y dyfodol agos bydd staff yn
derbyn hyfforddiant ar y System Rheoli Llyfrgell a’r system Rheoli Perthynas â
Chwsmeriaid. Cynhaliwyd dwy gynhadledd staff yn ystod flwyddyn, a bu i bob aelod o staff
y Gwasanaeth Llyfrgell eu mynychu.
·
Ceir pum swydd llyfrgellydd proffesiynol yn y gwasanaeth
yn Sir Ddinbych.
·
Mae Coleg Llandrillo yn darparu cyrsiau lefel 3 a 7 mewn
sgiliau llyfrgell yn ystod y flwyddyn academaidd.
·
Mae Gwasanaeth Llyfrgell y Cyngor wedi defnyddio
gwirfoddolwyr ifanc ers sawl blwyddyn bellach, a nod y cynllun hwn yw datblygu
sgiliau pobl ifanc.
Defnyddir gwirfoddolwyr i ategu a chefnogi’r
ddarpariaeth, nid yn lle staff llyfrgell cyflogedig. Mae'r Cyngor yn cydnabod
bod ar bobl o bob oed eisiau rhoi o’u hamser i wirfoddoli, gyda nifer yn dymuno
darparu gwasanaethau gwirfoddol mewn llyfrgelloedd. O ganlyniad mae’r Cyngor yn
datblygu Strategaeth Wirfoddoli a Strategaeth Datblygu'r Gweithlu, gyda’r bwriad
o gefnogi gwirfoddolwyr i ddatblygu eu sgiliau a pheidio â chyfaddawdu rôl
staff hyfforddedig cyflogedig. Nod y Strategaeth Wirfoddoli fydd ychwanegu
gwerth at wasanaethau, nid arbed arian.
·
Mae’r mater o osod cosbau ariannol am fethu dychwelyd
llyfrau ar amser yn cael ei archwilio.
Pe byddai’r arfer yn dod i ben yna byddai hynny’n cael
effaith ar incwm y gwasanaeth, felly byddai angen edrych ar gynlluniau
cynhyrchu incwm newydd. Yn ogystal, er mwyn sicrhau bod deunyddiau darllen
ar fenthyg yn cael eu dychwelyd byddai angen amnest o ryw fath.
·
Cadarnhawyd bod gan y gwasanaeth ymgyrch farchnata ar
waith ar nifer o lwyfannau’r cyfryngau, gan gynnwys y cyfryngau cymdeithasol.
·
Mae gan bob aelod a phreswyliwr
rôl bwysig i’w chwarae o ran diogelu cynaliadwyedd tymor hir llyfrgelloedd y
sir, drwy sicrhau eu bod yn cael eu defnyddio’n rheolaidd a hyrwyddo’r
gwasanaethau i drigolion.
·
Oherwydd y costau ynghlwm wrth
adfer hen lyfrau a sicrhau eu bod mewn cyflwr addas i’w gwerthu i drigolion am
gost ostyngol, mae’r gwaith hwn bellach yn cael ei wneud gan gwmni preifat gan
ei fod yn rhoi cyfle i’r gwasanaeth gynhyrchu ychydig o incwm.
Cynhaliwyd arwerthiant yn ddiweddar o ddeunyddiau darllen
dros ben yn Llyfrgell y Rhyl; mae buddion ariannol yr arwerthiant hwn yn cael
eu gwerthuso ar hyn o bryd.
·
Mae Strategaeth Llyfrgell newydd
yn cael ei llunio ar hyn o bryd, gan ganolbwyntio ar gefnogi cadernid
cymunedol.
Cyfeiriodd yr aelodau at y berthynas waith dda sy’n bodoli rhwng Cyngor
Tref Rhuddlan a staff Llyfrgell Rhuddlan, sy’n darparu gwasanaethau gwerthfawr
yn y llyfrgell leol sy’n ganolfan fywiog i’r gymuned; a thynnwyd sylw penodol
at y gweithgareddau dementia a gynigir yno. Holwyd a fyddai modd cynnig mwy o
wasanaethau gwybodaeth i dwristiaid yn llyfrgell y dref a gofynnwyd i’r aelod
lleol siarad efo Arweinydd Tîm Twristiaeth, Marchnata a Digwyddiadau’r
Cyngor.
Ar ddiwedd trafodaeth y Pwyllgor:
Penderfynwyd: - yn amodol ar y
sylwadau uchod -
(i)
canmol y Gwasanaeth Llyfrgell am ei berfformiad yn
erbyn Chweched Fframwaith Safonau Llyfrgelloedd Cyhoeddus Cymru; a
(ii)
cyflwyno adroddiad ar berfformiad y gwasanaeth yn
erbyn Safonau Llyfrgelloedd Cyhoeddus Cymru 2018-19 i’r Pwyllgor ym mis
Tachwedd 2019
Dogfennau ategol:
- Library Performance Report 2017-18 310119, Eitem 6. PDF 210 KB
- Libraries Report Appendix A WPLS - Denbighshire CC - Assessment Report, Eitem 6. PDF 573 KB
- Libraries Report Atodiad-Appendix B, Eitem 6. PDF 665 KB