Eitem ar yr agenda

Nodi presenoldeb aelodau'r Pwyllgor Safonau yng nghyfarfodydd y Fforwm Pwyllgorau Safonau Gogledd Cymru a Chynghorau Sir, Tref a Chymuned a derbyn eu hadroddiadau.

Dywedodd yr aelod annibynnol Anne Mellor ei bod wedi mynychu Fforwm Pwyllgorau Safonau Gogledd Cymru yn yr Wyddgrug ar 24 Mehefin 2019.  Hysbysodd y pwyllgor fod Nick Bennett, Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru wedi mynychu a rhoi cyflwyniad. 

Roedd cyflwyniad Mr Bennett yn cynnwys:

•           Pwerau deddfwriaethol newydd yr Ombwdsmon oedd yn ymwneud â:

o          Gweithredu ar ei fenter ei hun heb dderbyn cwyn

o          Pwerau i ystyried cwynion ar lafar

o          Ystyried cwynion iechyd preifat

o          Yr henoed, cartrefi gofal a phobl ddiamddiffyn.

•           Y gwahaniaeth rhwng trafod cyfeillgar a bwlio gydag arweiniad ar hyn i'w ddosbarthu yn ddiweddarach yn y flwyddyn. 

•           Pwysigrwydd arweinyddiaeth dda a chyfryngu.

•           Barn yr Ombwdsmon bod trefn y Safonau yn gwella.

Trafododd y Fforwm y posibilrwydd o Gydbwyllgor Safonau, gan weld hyn fel posibilrwydd ond y byddai angen manylion pellach. 

Byddai’r Fforwm ei hun yn cael ei ailenwi yn Fforwm Safonau Gogledd a Chanolbarth Cymru. 

O safbwynt cydbwyllgor safonau, dywedodd y Swyddog Monitro y gallai uno dau bwyllgor safonau fod yn ddewis hyfyw ond y byddai uno mwy na dau angen newidiadau i’r rheoliadau aelodaeth i’w gwneud yn dderbyniol.  Roedd yn meddwl y byddai yna werth mewn cydweithio rhwng pwyllgorau safonau hyd yn oed os nad oedd pwyllgorau yn cael eu huno’n ffurfiol.  Er enghraifft, atgyfeirio achos i bwyllgor safonau arall a oedd yn fwy addas i dderbyn yr achos. 

Cafodd adroddiad 2019 gan y Pwyllgor Safonau mewn Bywyd Cyhoeddus oedd yn adolygu safonau moesegol llywodraeth leol yng Nghymru ei godi, o safbwynt defnydd Sir y Fflint o’r adroddiad i wella safonau yno.  Cytunodd y Swyddog Monitro i edrych ar waith Sir y Fflint ar gyfer enghreifftiau a allai fod yn ddefnyddiol yn Sir Ddinbych.

Roedd aelodau’r Pwyllgor Anne Mellor a Julia Hughes wedi mynychu cyfarfod Cyngor Cymuned Llanelidan a gynhaliwyd ar 2 Mai 2019 a rhoddodd adroddiad ar lafar manwl i’r pwyllgor ar y trafodion.

Cyfeiriodd y Swyddog Monitro at wybodaeth ar ollyngiadau a ddosbarthwyd yn flaenorol i glercod cyngor dinas, tref a chymuned a byddai’n ailddosbarthu iddynt.

Dywedodd y Cadeirydd ei fod wedi ymweld â Chyngor Cymuned Llandegla ar 4 Chwefror 2019. 

Trafododd yr Aelodau rôl bwysig y clerc ac awgrym Llywodraeth Cymru y gall clercod gael eu cyflogi gan y prif gynghorau. Awgrymodd y Cadeirydd fod rhai cynghorau dinas, tref a chymuned yn ymddangos yn ei chael hi’n anodd o ganlyniad i wrthwynebiad gorbwerus gan unigolion lleol ar faterion unwaith yn unig.

Roedd y pwyllgor wedi penderfynu yn flaenorol i geisio ymweld â phob cyngor dinas, tref a chymuned yn Sir Ddinbych unwaith bob 3 neu 4 blynedd ac roedd yr aelodau wedi nodi’r cynghorau nesaf yr oeddent yn bwriadu ymweld â nhw. 

Cytunodd y Swyddog Monitro i holi (wrth ddosbarthu’r cyngor ar ollyngiadau) am y dewis iaith mewn cyfarfodydd i gynorthwyo aelodau'r pwyllgor wrth ddewis eu hymweliadau.

Dywedodd y Swyddog Monitro fod Cyngor Sir Ddinbych yn cynnal cyfarfod blynyddol gyda’r cynghorau dinas, tref a chymuned yn fuan a gallai roi cyflwyniad byr ar safonau allweddol.  Hefyd cytunodd y gall prif sylwadau’r pwyllgor yn dilyn ymweliad gael eu hanfon at y clerc perthnasol ac y byddai’n holi am argaeledd unrhyw gyfleoedd hyfforddiant a ddarperir gan Sir Ddinbych ar gyfer cynghorau dinas, tref a chymuned.

PENDERFYNIWYD bod y pwyntiau uchod yn cael eu nodi.