Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad gan Bennaeth Cyllid (copi ynghlwm) i ddarparu gwybodaeth ac ystyried goblygiadau talu’r Cyflog Byw Go Iawn.

Cyflwynodd y Cynghorydd Mark Young, Aelod Arweiniol Safonau Corfforaethol, adroddiad (a ddosbarthwyd ymlaen llaw) i ddarparu gwybodaeth am ac i ystyried goblygiadau talu Cyflog Byw Go Iawn (RLW) a dod yn gyflogwr RLW achrededig.

Cadarnhaodd yr Aelod Arweiniol bod gwaith a thrafodaethau yn mynd rhagddynt mewn perthynas â’r strwythur cyflog diwygiedig o Ebrill 2019 ymlaen, i ymgorffori’r newidiadau a gyflwynwyd gan y Dyfarniad Cyflog Llywodraeth Leol.

Ar y pwynt hwn, cafwyd gwybodaeth am yr heriau ariannol gan y Cynghorydd Julian Thompson-Hill, Aelod Arweiniol Cyllid, Perfformiad ac Asedau Strategol.  Byddai ansicrwydd wrth symud ymlaen os byddai Cyngor Sir Ddinbych yn dod yn gyflogwr RLW achrededig, gan y byddai angen i’r Cyngor warantu y byddai pob cyflenwr a chontractwr sy'n delio â Sir Ddinbych hefyd yn cael RLW.  Un o’r goblygiadau mwyaf o ran cost fyddai’r sector gofal, fyddai’n cynyddu o £1 miliwn-£1.5 miliwn, a gallai hyn arwain at gwtogi mewn meysydd gwasanaeth eraill.

Ar y pwynt hwn, cyflwynodd y Cynghorydd Graham Timms ddau ddiwygiad i’r argymhellion.  Y diwygiad cyntaf oedd i gyflwyno adroddiad diweddaru ar RLW i’r Cyngor Llawn ym mis Gorffennaf 2019, ond yn dilyn trafodaeth, cytunwyd y byddai’r adroddiad yn cael ei gyflwyno i’r Cyngor Llawn ym mis Rhagfyr 2019.  EILIWYD y diwygiadau gan y Cynghorydd Cheryl Williams.

Dyma’r diwygiadau:

(i)            Mae Cyngor Sir Ddinbych yn cytuno y bydd pob gweithiwr, o Ebrill 2019 ymlaen, yn ennill o leiaf isafswm y cyflog byw go iawn a osodwyd gan y Sefydliad Cyflog Byw Go Iawn erbyn y mis Ebrill yn dilyn cyhoeddi canlyniad y cyfrifiad blynyddol newydd. 

(ii)          Mae Cyngor Sir Ddinbych hefyd yn cytuno i ofyn i’w swyddogion baratoi adroddiad ar gyfer y Cyngor Llawn ym mis Rhagfyr 2019, sy’n amlinellu sut y gallai’r Cyngor symud tuag at y nod o sicrhau fod pawb sy’n gweithio i’r Cyngor, yn uniongyrchol neu'n anuniongyrchol, yn cael cyflog byw go iawn o leiaf.  Dylai’r adroddiad hwnnw gynnwys costau ac amcangyfrifon i alluogi'r Cyngor i wneud penderfyniad cytbwys ar y mater.

Yn ystod y drafodaeth codwyd y materion canlynol:

·         Cadarnhawyd, mewn perthynas â thalu staff, fod y fargen gyflog genedlaethol yn golygu y byddai’r RLW neu gyfwerth yn cael ei dalu ym mis Ebrill 2019.  Yn yr ychydig flynyddoedd diwethaf, mae pen isaf y raddfa wedi cynyddu o ganran llawer uwch na chyflogau yn uwch i fyny ar y raddfa gyflog.  

Mae hyn wedi achosi cywasgiad yn y graddfeydd, sydd wedi golygu cytuno ar golofn gyflog newydd yn genedlaethol, fyddai’n cychwyn o Ebrill 2019 ymlaen.  Roedd trafodaethau’n mynd rhagddynt gydag undebau o ran y broses o drosglwyddo staff oddi ar y graddfeydd cyflog presennol i’r graddfeydd cyflog newydd.

·         Byddai’r mater o warantu talu’r RLW bob amser, fel y soniwyd yn flaenorol, yn achosi sefyllfa lle byddai’r graddfeydd is yn codi i fod yn hafal i raddfa uwch.  

Byddai hyn yn achosi anniddigrwydd ymysg staff oherwydd diflaniad y gwahaniaeth cyflog.

·         O ran cwmnïau allanol sy'n gweithio i Sir Ddinbych, byddai hyn yn achosi problemau caffael, gan y byddai angen eu harchwilio a'u monitro.  

Gellid dod â gwybodaeth mewn perthynas â’r mater hwn yn ôl fel gwybodaeth bellach.

·         Cadarnhawyd mai Cyngor Dinas Caerdydd oedd yr unig gyflogwyr RLW achrededig yng Nghymru.

Ar y pwynt hwn, cynhaliwyd pleidlais, a dyma’r canlyniadau:

(i)            O blaid yr argymhellion ynghyd â’r 2 ddiwygiad - 33

(ii)          Ymatal – 0

(iii)         Yn erbyn yr argymhellion ynghyd â’r 2 ddiwygiad – 10

Felly:

PENDERFYNWYD:

(i)            Y byddai’r Cyngor yn nodi goblygiadau cost tybiedig talu’r Cyflog Byw Go Iawn a dod yn gyflogwr Cyflog Byw Go Iawn

(ii)           Y byddai’r Cyngor yn cael adroddiad ym mis Rhagfyr 2019 ar argymhelliad y Sefydliad Cyflog Byw Go Iawn a chanlyniad y trafodaethau cyflog cenedlaethol, ac, os bydd gwahaniaeth rhwng y ddau, yn penderfynu a ydynt am dalu'r Cyflog Byw Go Iawn i'w staff yn y flwyddyn ariannol ddilynol ai peidio.

(iii)          Bod Cyngor Sir Ddinbych hefyd yn cytuno i ofyn i'w swyddogion baratoi adroddiad ar gyfer y Cyngor Llawn ym mis Rhagfyr 2019, fydd yn amlinellu sut y gallai’r Cyngor symud tuag at y nod o sicrhau fod pawb sy’n gweithio i’r Cyngor, yn uniongyrchol neu'n anuniongyrchol, yn cael cyflog byw go iawn o leiaf.  Dylai’r adroddiad hwnnw gynnwys costau ac amcangyfrifon i alluogi'r Cyngor i wneud penderfyniad cytbwys ar y mater.