Eitem ar yr agenda

I ystyried adroddiad gan y Pennaeth Cyllid (copi ynghlwm) sydd yn diweddaru’r Pwyllgor am gynnydd hyd yn hyn wrth ddatblygu a sefydlu cyllidebau cyfun ar draws gogledd Cymru yn unol â gofynion Rhan 9 Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014.

10.10am – 10.45am

Cyflwynodd yr Aelod Arweiniol ar gyfer Annibyniaeth a llesiant adroddiad y Pennaeth Cyllid (a gylchredwyd eisoes) oedd yn diweddaru’r Pwyllgor ar y gwaith yr ymgymerwyd ag o hyd yn hyn i ddatblygu a sefydlu cyllidebau cyfun rhwng y Gwasanaeth Iechyd ac Awdurdodau Lleol ar gyfer darpariaeth rhai swyddogaethau penodol yn unol â gofynion Adran 9 Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014, ar draws Gogledd Cymru.  Roedd y gwaith hwn yn cynnwys sefydlu cyllideb gyfun ar gyfer 'arfer swyddogaethau llety cartref gofal’.

Er bod y cysyniad o gyllidebau cyfun at swyddogaethau iechyd a gofal cymdeithasol yn gymeradwy am mai eu nod oedd i gryfhau darpariaeth gwasanaeth trwy integreiddio gwasanaethau, cyngor yr Aelod Arweiniol a’r swyddogion oedd fod y gwaith fyddai’n ofynnol i’w sefydlu yn unol â gofynion y Ddeddf yn gymhleth ac yn gofyn am gymryd lefel sylweddol o risg oherwydd y meintiau ariannol ynghlwm â’r broses.  Yn unol â gofynion y Ddeddf, roedd Bwrdd Partneriaeth Rhanbarthol neu Fwrdd Adran 9 wedi ei sefydlu i sicrhau cynnydd yn y maes gwaith yma.  Roedd peth amheuaeth yn dal i fod gan aelodau Bwrdd o’r Gwasanaeth Iechyd a’r Awdurdodau Lleol fel ei gilydd a fyddai gorfodaeth i sefydlu cyllidebau cyfun ar gyfer swyddogaethau penodol yn cyflenwi gwasanaethau di-dor gwell ar gyfer defnyddwyr gwasanaeth, gan mai tystiolaeth gyfyngedig oedd i gefnogi’r ddamcaniaeth hon yn bresennol.  Tra nad oedd y Ddeddf yn benodol am faint y ‘gronfa’, roedd Gweinidog Plant, Pobl Hŷn a Gofal Cymdeithasol Llywodraeth Cymru yn gynnar yn 2018 wedi cyfeirio at y ffaith y dylai pob ‘cronfa’ fod ar lefel ranbarthol yn hytrach nac is-ranbarthol h.y. i gydweddu â’r ardal Bwrdd Iechyd leol gyfan yn hytrach na’r ardaloedd a wasanaethir gan is-ranbarthau’r Bwrdd Iechyd, neu ‘gronfa’ rhwng pob Awdurdod Lleol unigol a’r Bwrdd Iechyd.  O ganlyniad, roedd Awdurdodau Lleol a byrddau iechyd ar draws holl ranbarthau Cymru wedi cytuno i ddatblygu cronfa 'rhannu heb risg’.  Roedd y dull hwn yn ddibynnol ar weithgaredd i gydgrynhoi gwybodaeth berthnasol ar wariant ar wasanaethau i hwyluso dadansoddiad manwl o wariant pob partner, a chynhyrchu adroddiadau i brofi ymarferoldeb sefydlu ‘cyllidebau cyfun’ ffurfiol yn y dyfodol.  Dylai’r gweithgaredd hwn helpu i adnabod gor/tanwariant posib pob partner yn y meysydd ‘cyllideb gyfun’ arfaethedig, fyddai’n galluogi mynd i’r afael â unrhyw risgiau’n deillio o’r rhain cyn sefydlu ‘cyllidebau cyfun’ ffurfiol.  Roedd manylder a fformat y data a oedd yn ofynnol gan bob partner yng Ngogledd Cymru wedi ei gytuno arno, ac roedd yn y broses o gael ei gasglu a’i ddadansoddi gan Gyngor Sir Ddinbych fel yr Awdurdod Arweiniol penodedig.

Gan ymateb i gwestiynau aelodau, hysbysodd yr Aelod Arweiniol, y Cyfarwyddwr Corfforaethol:  Cymunedau, y Pennaeth Cyllid a’r Pennaeth Cydweithio Rhanbarthol – Cydweithredfa Gwella Gofal Cymdeithasol Gogledd Cymru:

·         tra bod yna ddisgwyliad gan Lywodraeth Cymru y dylai ‘cyllidebau cyfun’ fod yn eu lle cyn Ebrill 2019, fod holl bartneriaid Gogledd Cymru – a rhanbarthau eraill yng Nghymru – o’r farn ei bod yn fuddiol ymgymryd â gweithgaredd i ychwanegu gwerth i wasanaethau presennol ar draws y rhanbarth trwy gynnal peilot ar rai prosiectau er mwyn asesu’r manteision, lleihau unrhyw risgiau, a bod yn fwy hyddysg wrth sefydlu cyllidebau cyfun i’r gwasanaethau hynny yn y dyfodol.

·         Er nad oedd hyn yn cyrraedd y targed o sefydlu cyllidebau cyfun ffurfiol, roedd yn ymddangos fod Llywodraeth Cymru yn derbyn y dull yma;

·         fod yr amcangyfrif diweddaraf fel y’i cafwyd ar ddiwedd 2017/18 ar gyfer ‘cyllideb gyfun’ i swyddogaethau llety cartref gofal oddeutu £115m.  Roedd y ffigwr yma yn amlygu graddfa bosib unrhyw ‘gyllideb gyfun’ ranbarthol ac yn atgyfnerthu barn yr holl bartneriaid ei bod yn well cymryd amser digonol i gynllunio’n effeithiol at eu sefydlu, ac i brofi'r holl ddata oherwydd y risg ariannol ynghlwm â methiant;

·         fod yr holl bartneriaid yn cytuno ag ysbryd a nodau’r Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014, gan gynnwys Adran 9 y Ddeddf oedd yn cyfeirio at drefniadau partneriaethau a sefydliad trefniadau ‘cyllidebau cyfun’. Tra bod pob partner yn dymuno cyflenwi gwasanaethau di-dor gwell i breswylwyr Gogledd Cymru, roedd maint, daearyddiaeth a dwysedd poblogaeth yr ardal yn her ychwanegol wrth geisio darparu gwasanaethau lleol iawn, a sicrhau arbedion maint.

·         fod strwythurau ariannol y Bwrdd Iechyd yn wahanol iawn i rai’r Awdurdodau Lleol;

·         fod angen hefyd am ddiffinio’n glir pa wasanaethau a ystyrid yn wasanaethau gofal cymdeithasol a pha rai oedd yn wasanaethau gofal iechyd, yn ogystal ag angen am benderfynu ar ddosbarthiad y gwasanaethau hynny a ystyrid yn gymysgedd o wasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol ar hyn o bryd;

·         nad oedd modd gwneud unrhyw drefniadau ‘cyllideb gyfun’ ffurfiol heb gefnogaeth Gweithrediaeth pob un o’r chwech Awdurdod Lleol a Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr.  Ar hyn o bryd, yr oll yr oedd pob sefydliad wedi cytuno iddo oedd cychwyn ar ‘gytundeb integreiddio’ oedd yn eu hymrwymo i gydweithio ar integreiddio gwasanaethau lle bo hynny’n briodol. Dyma’r rheswm dros y weithgaredd cyfuno data.

·         nad oedd cytundeb ffurfiol ar Adran 33 Deddf Y Gwasanaeth Iechyd Gwladol (Cymru) 2006 wedi ei lofnodi gan yr un o’r partneriaid hyd yn hyn.  Roedd y gwaith presennol yn ymwneud â chronfa ‘rhannu heb risg’ oedd yn cynnwys adnabod gwasanaethau ‘cyllideb gyfun’ posib a gwariant pob partner ar y gwasanaethau hynny.  Byddai hyn o gymorth i siapio cynigion ‘cyllideb gyfun’ y dyfodol a lleihau unrhyw risgiau ynghlwm â nhw.  Unwaith y byddai pob parti yn ymrwymo i gytundeb Adran 33 ffurfiol, byddent wedi eu rhwymo gan y gyfraith i dderbyn yr holl ymrwymiadau – ariannol ac fel arall – o fewn y cytundeb.  O ganlyniad, byddai atebolrwydd cyfreithiol dros unrhyw rwymedigaethau heb eu bodloni;

·         fod staff Sir Ddinbych ar hyn o bryd yn cymryd y prif rôl yn y gwaith o ddatblygu gwaith o gwmpas trefniadau ‘cyllideb gyfun’ yn unol â’r ‘cytundeb integreiddio’.  Fodd bynnag, pe bai Sir Ddinbych am fod yn Awdurdod Cynnal fyddai’n gyfrifol am weinyddu a rheoli gofynion Adran 9 y Ddeddf yn y dyfodol, byddai angen sicrhau seilwaith drefniadol ddigonol i gefnogi’r gwaith hwnnw;

·         y byddai cyfraniad pob partner at unrhyw ‘gyllideb gyfun’ yn y dyfodol yn seiliedig ar eu gwariant presennol ar y gwasanaethau a gynhwysid yn y ‘gyllideb gyfun’ ac nid ar sail maint poblogaeth; ac

·         fod y Bwrdd Partneriaeth Adran 9, erbyn Ebrill 2019, yn anelu at fod wedi cwblhau’r gweithgaredd cyfuno gwybodaeth a bod cronfa ‘rhannu heb risg’ wedi ei sefydlu, nid cyllideb gyfun ffurfiol Adran 33.  Byddai’r gwaith ar ddatblygu cytundeb ffurfiol Adran 33 yn cychwyn pan fyddai’r data wedi ei ddadansoddi yn ddibynadwy, a'r risgiau wedi eu hasesu yn ddigonol i sicrhau y gellid llunio trefniadau cyllideb gyfun posib.  

Ar ddiwedd y drafodaeth:

Penderfynwyd: - yng ngolau’r sylwadau uchod i -

(i)           gadarnhau ei fod wedi darllen, deall ac ystyried yr Asesiad Effaith Llesiant (Atodiad 1) fel rhan o’i ystyriaeth;

(ii)          dderbyn y wybodaeth ddiweddaraf, a nodi’r gwaith sy’n cael ei ddatblygu i gynhyrchu gwybodaeth ariannol ranbarthol (cronfa rhannu heb risg); ac

(iii)         i wneud cais am gyflwyno adroddiad cynnydd pellach i’r Pwyllgor ymhen deuddeng mis oni bai fod datblygiadau sylweddol neu newidiadau yn golygu fod angen cyflwyno adroddiad i’r Pwyllgor ar adeg cynharach.