Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad gan y Cynghorydd Hugh Evans, yr Arweinydd ac Aelod Arweiniol yr Economi a Llywodraethu Corfforaethol, (copi wedi’i amgáu) ynglŷn â’r Cytundeb Llywodraethu sydd ei angen i ffurfioli trefniadau cyfansoddiadol Bwrdd Uchelgais Economaidd Gogledd Cymru a rhoi pwerau penderfynu i’r Bwrdd o fewn terfynau penodol.

PENDERFYNWYD bod -

 (a)      cynnydd ar ddatblygiad Cynnig y Fargen Twf i’w nodi a’i groesawu;.

 (b)      bod y Cabinet yn cymeradwyo Cytundeb Llywodraethu’r cam cyntaf yn amodol ar gymeradwyaeth y Cyngor o’r trefniadau anweithredol h.y. y trefniadau ar gyfer Craffu;

 (c)       cyflwyno drafft terfynol y Cynnig Bargen Twf i’r Cyngor ei adolygu a’i ganiatáu ym mis Medi/Hydref, cyn cam cyrraedd Penawdau Telerau gyda’r ddwy Lywodraeth.

 (d)      rhoi awdurdod dirprwyedig i’r Prif Weithredwr, Cyfarwyddwr Corfforaethol: Economi a’r Parth Cyhoeddus a Phennaeth Cyfraith, Adnoddau Dynol a’r Gwasanaethau Democrataidd, mewn ymgynghoriad â'r Arweinydd, i gwblhau telerau’r Cytundeb Llywodraethu’n sylweddol yn unol â’r drafft sydd ynghlwm wrth yr adroddiad hwn, a

 (e)      bod y Cabinet yn cymeradwyo’r trefniadau gweithredol sydd wedi’u cynnwys yn y Cytundeb Llywodraethu a bod y Cyngor yn cymeradwyo eu cynnwys yn y Cyfansoddiad ynghyd â’r trefniadau anweithredol yn ymwneud â Chraffu.

Cyflwynodd y Cynghorydd Hugh Evans yr adroddiad ynglŷn â’r Cytundeb Llywodraethu sy’n ofynnol er mwyn ffurfioli trefniadau cyfansoddiadol Bwrdd Uchelgais Economaidd Gogledd Cymru, a rhoi pwerau gwneud penderfyniadau iddynt o fewn y terfynau rhagnodedig.

Darparwyd rhywfaint o wybodaeth gefndir ynglŷn â chymeradwyaeth cydweithrediadau blaenorol er mwyn mabwysiadu’r Weledigaeth Twf a datblygu Cynnig Bargen Twf.   Roedd y cam nesaf yn gofyn am gymeradwyaeth ar gyfer cam cyntaf y Cytundeb Llywodraethu gan chwe awdurdod lleol Gogledd Cymru- ceisiwyd cymeradwyaeth y Cabinet am ei fod yn ymwneud â threfniadau gweithredol yn amodol ar gymeradwyaeth y Cyngor Llawn ar gyfer y trefniadau anweithredol.   Roedd y Cytundeb Llywodraethu cyntaf yn ymwneud â’r cam paratoadol a datblygiadol hyd at ganol mis Gorffennaf 2019. Wedi hynny byddai angen cymeradwyo Cytundeb Llywodraethu manylach i fynd i’r afael â cham gweithredu a darparu’r prosiect.

Croesawodd y Cabinet y cynnydd o ran datblygu’r Cynnig Twf a phwysleisio bod angen trefniadau llywodraethu cadarn, yn enwedig wrth symud ymlaen i’r ail gam o flaenoriaethu prosiectau yn y rhanbarth a'r cyfraniadau ariannol.   Mewn ymateb i gwestiynau cafwyd yr ymatebion canlynol gan yr Arweinydd a Phennaeth Gwasanaethau'r Gyfraith, AD a Democrataidd -

·         nodwyd aelodaeth y Bwrdd a oedd yn cynnwys cynrychiolwyr o’r chwe awdurdod lleol, dwy brifysgol, dau goleg addysg bellach a Chyngor Busnes Merswy Dyfrdwy Gogledd Cymru a chadarnhau'r darpariaethau sydd ar waith ar gyfer eilydd enwebedig a chynrychiolwyr ychwanegol i sicrhau parhad.

·         Cadarnhawyd mai model cydbwyllgor yw'r mwyaf priodol o ran llywodraethu ar hyn o bryd ond gofynnwyd i Lywodraeth Cymru greu model sy'n fwy priodol gan mai dim ond yr awdurdodau lleol sydd â hawliau pleidleisio ac nid oes darpariaeth o'r fath ar gyfer y partneriaid.

·         Ymhelaethwyd ar y map llywodraethu a oedd yn cynnwys fforwm budd-ddeiliaid gyda chynrychiolwyr o’r sectorau perthnasol a monitro’r Bwrdd ac eglurwyd y byddai’r ail gam yn cynnwys sefydlu nifer o is-grwpiau amrywiol.

·         eglurwyd y darpariaethau yn Atodiad 1 (Polisi Dirprwyaeth), pwynt 21 a oedd yn ymwneud â materion achlysurol gydag unrhyw brif faterion yn cael eu cadw'n ôl fel y nodwyd yn y tabl.

·         cynghorwyd bod pob awdurdod lleol yn cael eu cynrychioli ar y Bwrdd gan eu Harweinydd a byddai penderfyniadau’n cael eu llunio’n unol â’r trefniadau llywodraethu a gytunwyd gydag atebolrwydd clir.

·         Eglurwyd bod cyllid o £50,000 wedi’i ymrwymo i symud ymlaen â’r gwaith cychwynnol ond byddai angen ystyried buddsoddiad pellach wrth i faterion symud ymlaen ac wrth i gostau prosiectau posibl a chyfraniadau ariannol ddod yn fwy eglur

·         eglurwyd y trefniadau craffu a fyddai’n golygu craffu lleol yng ngham cyntaf y Cytundeb Llywodraethu gyda’r posibilrwydd o graffu’n rhanbarthol yn yr ail gam.

·         eglurwyd cyd-destun y Cynllun Datblygu Lleol o ran prosiectau posibl yn y dyfodol gyda Bodelwyddan wedi’i nodi fel blaenoriaeth ar gyfer yr ardal –nid oedd effaith ar y trefniadau presennol o ganlyniad i’r Cytundeb Llywodraethu.

PENDERFYNWYD –

(a)       Nodi a chroesawu’r cynnydd ar ddatblygiad y Cynnig Bargen Twf;

(b)       Cymeradwyo cam cyntaf y Cytundeb Llywodraethu yn amodol ar gymeradwyaeth y Cyngor o'r trefniadau anweithredol h.y. trefniadau ar gyfer Craffu;

(c)        Cyflwyno drafft terfynol Cynnig Bargen Twf i’r Cyngor i’w adolygu a’i gymeradwyo ym mis Medi / Hydref cyn y cam o lunio penawdau'r telerau gyda’r ddau Lywodraeth;

(d)       Y rhoddir yr awdurdod i’r Prif Weithredwr, Cyfarwyddwr Corfforaethol:  Economi a’r Parth Cyhoeddus a Phennaeth y Gwasanaethau’r Gyfraith, AD a Democrataidd, mewn ymgynghoriad â’r Arweinydd, i benderfynu ar delerau terfynol y Cytundeb Llywodraethu’n unol â'r drafft sydd ynghlwm â'r adroddiad hwn, a

(e)       Bod y Cabinet yn cymeradwyo'r trefniadau gweithredol a nodwyd yn y Cytundeb Llywodraethu ac yn argymell bod y Cyngor yn cymeradwyo eu cynnwys yn y Cyfansoddiad ynghyd â'r trefniadau anweithredol yn ymwneud â Chraffu.