Eitem ar yr agenda
CYNLLUN STRATEGOL CYMRAEG MEWN ADDYSG 2017-2020
- Meeting of Cabinet, Dydd Mawrth, 22 Mai 2018 10.00 am (Item 6.)
- View the declarations of interest for item 6.
Ystyried
adroddiad gan y Cyng. Huw Hilditch-Roberts, Aelod Arweiniol Addysg, Plant a
Phobl Ifanc (copi’n amgaeedig) yn cyflwyno Cynllun Strategol Cymraeg mewn
Addysg 2017 – 2020 i'w gymeradwyo.
Penderfyniad:
PENDERFYNWYD bod y Cabinet yn
–
(a) cymeradwyo
Cynllun Strategol Cymraeg mewn Addysg 2017 – 2020 arfaethedig a oedd wedi’i
gymeradwyo gan Lywodraeth Cymru ym mis Mawrth 2018, a
(b) cadarnhau eu bod
wedi darllen, deall ac wedi ystyried yr Asesiad o Effaith ar Les (fel y manylir
yn Atodiad 2 yr adroddiad), fel rhan o'i ystyriaethau.
Cofnodion:
Cyflwynodd
Cynghorydd Huw Hilditch-Roberts yr adroddiad a chyflwynodd Gynllun Strategol Cymraeg
mewn Addysg 2017 - 2020 arfaethedig y Cyngor i’w gymeradwyo (roedd y Cynllun
drafft wedi’i gymeradwyo gan Lywodraeth Cymru ym mis Mawrth 2018).
Roedd
y Cynllun yn dangos sut roedd y Cyngor yn bwriadu cyrraedd targedau Llywodraeth
Cymru drwy ddatblygu addysg cyfrwng Cymraeg yn y sir ac roedd yn canolbwyntio
ar wella sgiliau, yn enwedig cyfathrebu llafar a dealltwriaeth. Y nod hirdymor oedd i holl
blant a phobl ifanc y sir adael addysg llawn amser gyda’r gallu a’r hyder i
ddefnyddio'r Gymraeg a'r Saesneg.
Cyfeiriodd
y Cynghorydd Hilditch-Roberts at lwyddiant blaenorol y Cyngor o ddatblygu
gwasanaethau trwy gyfrwng y Gymraeg a buddsoddi mewn addysg cyfrwng Cymraeg ac
roedd Estyn wedi canmol dull y Cyngor yn ystod yr arolwg diweddar o wasanaethau
addysg. Byddai’r
Cynllun yn cael ei ddarparu mewn partneriaeth â budd-ddeiliaid allweddol gan
gynnwys ysgolion, yr Urdd, Mudiad Meithrin a Menter Iaith ac roedd Llywodraeth
Cymru wedi sicrhau bod amrywiaeth o ffrydiau ariannu ar gael i helpu i gyrraedd
targedau gan gynnwys arian cyfalaf £30m a grantiau datblygu’r gweithlu £2m a
gellid gwneud ceisiadau yn erbyn rhain. Gwnaeth Pennaeth y
Gwasanaethau Addysg a Phlant amlygu’r broses ymgynghori gynhwysfawr o ran gosod
amcanion a rôl Grŵp Strategol y Gymraeg mewn Addysg o ran datblygiad y
Cynllun a monitro ei ddarpariaeth. Roedd elfennau allweddol yn
canolbwyntio ar (1) ansawdd a safonau Cymraeg a gaiff ei haddysgu drwy
gwricwlwm ysgolion, gwella canlyniadau i ddysgwyr a lefel rhuglder ar draws pob
ysgol, a (2) sicrhau bod digon o leoedd ar gael mewn addysg Cyfrwng Cymraeg. Gwnaeth y Pennaeth Gwasanaeth
ganmol y Cynllun a’r gwaith caled o ran ei ddatblygiad.
Gwnaeth
y Cabinet groesawu’r Cynllun fel ffordd o ddatblygu addysg Cyfrwng Cymraeg
ymhellach yn y sir a chyfrannu at y targed cenedlaethol o sicrhau miliwn o
siaradwyr Cymraeg erbyn 2050. Rhoddwyd
teyrnged hefyd i’r rhai sy’n ymwneud â datblygu’r Cynllun a soniwyd yn benodol
am Grŵp Strategol y Gymraeg mewn Addysg. Ychwanegodd y Cynghorydd Arwel
Roberts a’r Cynghorydd Emrys Wynne, a oedd yn aelodau o Grŵp Strategol y
Gymraeg mewn Addysg, eu cefnogaeth i’r Cynllun a chanmol y gwaith gyda
phartneriaid a’r gwaith da a’r llwyddiant a oedd eisoes wedi’i gyflawni yn y
sir, a oedd hefyd wedi’i gydnabod yn adroddiad arolygu diweddar Estyn.
Yn
ystod y drafodaeth ddilynol -
·
gofynnwyd am ragor o fanylion
o ran goblygiadau ariannol darparu’r Cynllun a rhoddodd swyddogion
ddadansoddiad o ffrydiau ariannu a oedd ar gael gan Lywodraeth Cymru a sut
gellid defnyddio’r arian hwnnw i fodloni canlyniadau, gan gynnwys ariannu ar
gyfer cynllunio’r gweithlu a datblygiad proffesiynol parhaus
·
rhoddwyd sicrwydd hefyd fod y
cyngor a’i bartneriaid yn gweithio’n barhaus i fanteisio ar unrhyw ffrydiau ariannu
allanol o ffynonellau eraill sy’n agored iddynt, er mwyn diwallu nodau ac
amcanion yn y Cynllun
·
amlygwyd y gwaith da a’r
llwyddiant a gyflawnwyd yn Sir Ddinbych gyda ffocws o’r newydd ar welliannau
pellach o fewn adnoddau presennol a manteisio ar ffynonellau ariannu allanol
sydd ar gael i ganolbwyntio ar ganlyniadau penodol
·
cydnabuwyd yr angen am
gydbwysedd i sicrhau’r ddarpariaeth iawn i ddysgwyr gan ystyried dewis rhieni a
darparu cyfleoedd i ddysgu’r Gymraeg, a soniodd swyddogion am y gwaith cynhwysfawr
a wnaed yn y sir o ran rhagweld galw am leoedd ysgol a oedd wedi nodi cynnydd o
ran galw am leoedd Cyfrwng Cymraeg
·
cyfeiriwyd at fanteision
addysg ddwyieithog, yn enwedig o ran cyfleoedd cyflogaeth yn y dyfodol lle
roedd rhuglder yn y Gymraeg yn bwysig, a’r her i ddangos manteision addysg
ddwyieithog i deuluoedd di-Gymraeg er mwyn gallu gwneud dewisiadau deallus ar
gyfer dysgwyr o oedran cynnar
·
cadarnhawyd bod y Gymraeg wrth
wraidd Cwricwlwm y Dyfodol gan ganolbwyntio ar ddysgu o ansawdd uchel i ddisgyblion
ac roedd y safonau arweinyddiaeth ac addysgu newydd hefyd yn canolbwyntio ar
bwysigrwydd datblygu'r Gymraeg a diwylliant yn y proffesiwn ac mewn ysgolion
·
soniwyd am y berthynas ragorol
gyda phartneriaid a oedd yn hanfodol i lwyddiant y Cynllun a hyrwyddo
manteision addysg ddwyieithog mewn ysgolion a chymunedau
·
rhoddwyd teyrnged i waith
Athrawon Bro, ac roedd dyfarniad gwobr arian Siarter y Gymraeg, a oedd wedi’i
gyflawni gan bob ysgol Cyfrwng Cymraeg yn y sir, yn brawf o hyn, ac roedd
gwaith yn mynd rhagddo i barhau’r llwyddiant hwnnw mewn ysgolion Cyfrwng
Saesneg a chefnogi gwaith y Cynllun
·
dywedodd swyddogion y byddai’r
Cynllun yn cael ei fonitro gan Grŵp Strategol y Gymraeg mewn Addysg a
byddai’n cynnwys cerrig milltir o ran monitro amcanion i benderfynu ar gynnydd
ysgolion ac roedd disgwyliad i ysgolion gynnwys sut roeddent wedi ymateb i
ganlyniadau yn y Cynllun a’u hadroddiadau blynyddol
·
dywedwyd y byddai’r mwyafrif o
grantiau ar gyfer hyfforddiant a datblygu’r gweithlu drwy GwE a byddai cynnig
hyfforddiant rhanbarthol a phecyn yn adeiladu ar lwyddiannau blaenorol gan
gynnwys y rhaglen sabothol; roedd hefyd yn bwysig cynnig rhaglen hyfforddiant
fwy pwrpasol i ddiwallu anghenion athrawon
·
soniodd swyddogion am gofnod
cryf y Cyngor o gynnal trawsnewid o leoliadau cyfrwng Saesneg i addysg cyfrwng
Cymraeg a soniodd am wahanol lwybrau sydd ar gael, gan gynnwys trochi a
pheripatetig ond amlygodd fod y cynnig yn dibynnu ar anghenion y plentyn ac
roedd gwaith yn mynd rhagddo i ddatblygu cynnig mwy hyblyg, cadarn, a pharhaus
i adeiladu ar y llwyddiant hwnnw
·
o ran gwerthuso addysg Cyfrwng
Cymraeg a nodi unrhyw fylchau, cynhaliwyd arolygon rheolaidd i sicrhau lefel o
allu ac i nodi diffygion i dargedu datblygiad proffesiynol sgiliau yn
effeithiol
·
cydnabu swyddogion bryderon
penodol a godwyd gan y Cynghorydd Mabon Ap Gwynfor o ran cryfder y cynnig
cyfrwng Cymraeg yn Ysgol Dinas Bran a cholli disgyblion o addysg cyfrwng
Cymraeg yn Nyffryn Dyfrdwy ynghyd ag effaith y polisi cludiant ysgol gan
ystyried pa mor agos mae’r ffin â Gwynedd a chadarnhaodd y bwriad i ystyried
ardal Llangollen fel rhan o Raglen Ysgolion yr 21ain ganrif Band B a rhoi sylw
i’r materion a godwyd fel rhan o’r adolygiad hwnnw.
Amlygwyd cymhlethdod y mater a oedd yn cwmpasu
nifer o bolisïau a gweithdrefnau
·
cydnabuwyd pwysigrwydd
datblygu sgiliau ar gam cynnar i wella datblygiad, ynghyd â sicrhau nad oedd
disgyblion yn cael eu colli o barhau ag addysg Cyfrwng Cymraeg yn dilyn
trosglwyddo o'r ysgol gynradd i'r ysgol uwchradd ac ar yr un pryd amlygwyd
cyfleoedd i’r rhai o leoliadau Cyfrwng Saesneg sy’n trosglwyddo i ysgolion
Cyfrwng Cymraeg naill ai fel hwyrddyfodiaid neu wrth drosglwyddo o ysgol
gynradd i ysgol uwchradd – er mwyn hyrwyddo’r cynnig Cymraeg, roedd y Tîm
Cyfathrebu yn datblygu strategaeth farchnata, a oedd yn cynnwys defnyddio
cyfryngau cymdeithasol i sicrhau bod rhieni yn gwbl ymwybodol o fanteision
addysg ddwyieithog wrth ddewis ysgol ar gyfer eu plant
·
Roedd Cynghorydd Bobby Feeley
yn falch o amlygu bod nifer y siaradwyr Cymraeg yn Sir Ddinbych wedi cynyddu o
24.6% yng nghyfrifiad poblogaeth 2011 i 37.7% yn yr arolwg poblogaeth blynyddol
yn 2017.
PENDERFYNWYD bod y Cabinet yn
–
(a) cymeradwyo
Cynllun Strategol Cymraeg mewn Addysg 2017 – 2020 arfaethedig a oedd wedi’i
gymeradwyo gan Lywodraeth Cymru ym mis Mawrth 2018, a
(b) cadarnhau eu bod
wedi darllen, deall ac wedi ystyried yr Asesiad o Effaith ar Les (fel y manylir
yn Atodiad 2 yr adroddiad), fel rhan o'i ystyriaethau.
Ar y pwynt hwn (11.45am)
cymerodd yr aelodau egwyl am luniaeth.
Dogfennau ategol:
- WESP REPORT, Eitem 6. PDF 450 KB
- WESP REPORT - APP 1 E, Eitem 6. PDF 447 KB
- WESP REPORT - APP 1(1), Eitem 6. PDF 296 KB
- WESP REPORT - APP 2, Eitem 6. PDF 92 KB