Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad gan y Rheolwr Gwasanaeth, Ardaloedd (copi ynghlwm) i ddarparu diweddariad ar berfformiad Un Pwynt Mynediad Sir Ddinbych ar gyfer Gofal Cymdeithasol i Oedolion a Gwasanaethau Iechyd Cymunedol.

11.40 a.m. – 12.15 p.m.

Datganodd y Cynghorydd Gareth Lloyd Davies gysylltiad personol gan ei fod yn gweithio i Fwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr (BIPBC).

Gan gyflwyno’r adroddiad a’r atodiadau (a ddosbarthwyd yn flaenorol), rhoddodd yr Aelod Arweiniol Lles ac Annibyniaeth wybodaeth ei bod yn gefnogwr brwd o'r Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad, gan ei bod yn teimlo ei fod yn cyfrannu at y rhaglen gwytnwch cymunedol.  Roedd copi o’r adroddiad adolygu, a oedd yn rhoi manylion ynghylch y dull adolygu a’r meysydd gwasanaeth a ystyriwyd fel rhan ohono, yn amgaeedig fel Atodiad 1 o’r adroddiad.  Roedd amcan yr adolygiad wedi bod yn ddeublyg – i asesu pa mor effeithiol ac effeithlon oedd y Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad wrth gyflawni ei wasanaethau ac wrth wella canlyniadau i ddefnyddwyr gwasanaeth, ac i sefydlu a oedd y model darparu gwasanaeth yn addas ar gyfer y dyfodol.

Roedd ystadegau yn yr adroddiad yn dangos y galw ar y Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad yn ystod Chwarteri 1 a 2 ar gyfer y tair blynedd diwethaf, roedd y rhain yn dangos cynnydd parhaus mewn cyswllt â'r Gwasanaeth, ac atgyfeiriadau ato.  Mewn ymateb i ymholiadau a ddaeth i law, rhoddodd y Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad gyngor am wasanaethau neu asiantaethau a allai gynorthwyo’r rhai hynny a oedd angen cymorth.  Roedd y Gwasanaeth hefyd yn ysgogi atgyfeiriadau i wasanaethau ymyrryd, gyda’r bwriad o gefnogi unigolion i fyw’n annibynnol am gyn hired â phosibl, ac felly lleihau’r galw a’r pwysau ar wasanaethau mwy dwys.  Roedd yr Adolygiad wedi dod i gasgliad bod y cysyniad Un Pwynt Mynediad yn cael ei werthfawrogi gan bob budd-ddeiliad a’r rhai a ddefnyddiodd y gwasanaethau.  Er bod y Gwasanaeth yn cael ei ystyried yn addas at y diben, cafodd ei gydnabod, wrth i Dimau Adnoddau Cymunedol gael eu datblygu, y byddai angen i’r Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad esblygu ac addasu i ategu at y gwasanaethau a roddwyd ganddynt.  Roedd nifer o feysydd ar gyfer gwella a datblygu yn y dyfodol wedi’u nodi, roedd y rhain yn cynnwys:

·         yr angen i sefydlu a gweithredu fframwaith sicrwydd ansawdd cadarn, a fyddai’n mesur, sgiliau, gwybodaeth a hyder, ymhlith pethau eraill, y Tîm Un Pwynt Mynediad i ddarparu Gwasanaethau Gwybodaeth, Cyngor a Chymorth;

·         gwella gwaith rhyngwyneb gyda gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol mewn ysbytai ac yn y gymuned;

·         yr angen i adolygu ac ailddiffinio swyddogaethau a sgiliau cyfun yn y Gwasanaeth;

·         gwneud Un Pwynt Mynediad yn fwy hygyrch i gefnogi meddygfeydd Meddygon Teulu ac iddo hyrwyddo mwy o negeseuon iechyd cyhoeddus;

·         defnyddio Un Pwynt Mynediad i gefnogi’r datblygiad o Bwyntiau Siarad a’r Gwasanaethau Llywiwr Cymunedol; ac

·         archwilio cyfleoedd cyd-weithio posibl gyda Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad Cyngor Bwrdeistref Sirol Conwy.

Yn ystod y cyflwyniad, rhoddodd y Rheolwr Gwasanaeth (Ardaloedd) fanylion ynghylch nifer o astudiaethau achos sy’n dangos llwyddiant y Gwasanaeth yn ystod y sgwrs “Beth sy’n Bwysig”, y cyswllt cychwynnol; roedd gan y cyhoedd gyda'r Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad, lle'r oedd cyngor perthnasol ac ati wedi'i roi ar yr adeg gywir, ac o ganlyniad, arweiniodd hynny at oddeutu 35% i 40% o’r rhai hynny a gysylltodd â’r Gwasanaeth, nad oedd angen cefnogaeth mwy dwys a drud gan y Gwasanaethau Cymdeithasol mwyach.  Rhoddodd wybod, fel rhan o’r sgwrs “Beth sy’n Bwysig”, bod trafodaethau wedi digwydd ynghylch y math o gefnogaeth neu wasanaethau a oedd yn ofynnol gan yr unigolyn er mwyn cynnal eu hannibyniaeth, a’u gallu i ariannu’r gwasanaethau hynny.   Yn ei hanfod, roedd y Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad yn wasanaeth cynghori a oedd yn cyfeirio pobl at wasanaethau a all fod ar gael iddynt, wrth weithredu fel gwasanaeth atal hefyd drwy gyfeirio unigolion at wasanaethau iechyd cymunedol, gyda’r bwriad o gynnal eu lles cyffredinol.

Wrth ymateb i gwestiynau aelodau gwnaeth yr Aelod Arweiniol a swyddogion:

• gadarnhau bod pecynnau gofal a chymorth wedi’u rheoli ond yn cael eu cynnig i’r unigolion hynny na allai gyflawni eu canlyniadau a ddymunir heb gymorth.  Byddai pobl sydd angen y pecynnau hyn yn destun asesiad ariannol.  Os allent fforddio i dalu’r pecyn, byddent yn gorfod talu hyd at £70 yr wythnos.  Byddai unigolion nad oedd â’r gallu i dalu’r pecyn cymorth yn dal yn ei dderbyn ac ni fyddai disgwyl iddynt dalu;
• rhoesant wybod bod y Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad yn rhannu gwybodaeth gyda'r holl ymarferwyr a oedd yn ymwneud ag unigolion, gyda’r bwriad o sicrhau dull di-dor cyfannol o ran darpariaeth gwasanaeth ac i osgoi bod cyngor a gwasanaethau’n cael eu dyblygu;
• cadarnhau bod y mwyafrif o’r arian i dalu am y Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad wedi’i ddiogelu drwy arian grant y Gronfa Gofal Integredig, a oedd yn cael ei dalu gan Lywodraeth Cymru i’r Bwrdd Iechyd at y diben o ariannu gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol integredig.  Roedd gweddill yr arian yn dod gan y GIG a’r Cyngor.  Roedd y Bwrdd Iechyd yn rheoli cyllid y Gronfa Gofal Integredig, ond roedd y Bwrdd Iechyd a’r awdurdod lleol yn gorfod dod i gytundeb ynghylch sut y byddai’r arian yn cael ei wario i ddarparu gwasanaethau a fyddai’n gwella canlyniadau i breswylwyr.  Yn ystod y flwyddyn i ddod, byddai darn helaeth o waith yn cael ei wneud i ddylunio’r gwasanaethau a fyddai’n cael eu darparu yn y pen draw gan y Timau Adnoddau Cymunedol Integredig, lle byddai un yn cael ei leoli yn y pen draw yn safle Ysbyty Cymunedol Gogledd Sir Ddinbych newydd;      
• rhoi gwybod bod y Cyngor wedi pwysleisio i Fwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr na allai barhau i gefnogi’r Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad yn y dyfodol, os byddai’r arian grant Cronfa Gofal Integredig yn cael ei dynnu’n ôl o’r Gwasanaeth neu’n cael ei ddargyfeirio i rywle arall;
• cadarnhau y gallai agweddau ar y Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad gael eu datblygu'n rhanbarthol.  Fodd bynnag, byddai’r Gwasanaeth yn gorfod cael ei siapio a’i ddarparu’n lleol, fel arall ni fyddai’n diwallu angen pobl leol neu’n ymgysylltu â’r asiantaethau, sefydliadau neu rwydweithiau cymorth lleol cywir;
• rhoi gwybod bod rhai meddygfeydd Meddygon Teulu yn well nag eraill am hyrwyddo argaeledd y Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad i’w cleifion.  Roedd y Gwasanaeth yn cynllunio i sefydlu’r opsiwn i Feddygon Teulu atgyfeirio cleifion at yr Un Pwynt Mynediad drwy e-bost yn y dyfodol.  Byddai hefyd yn cynnal astudiaeth ddichonoldeb yn fuan ar fuddion posibl lleoli gweithredwr canolbwynt Un Pwynt Mynediad gyda Gwasanaeth Tu Allan i Oriau Meddygon Teulu;
• amlinellu’r gwahaniaeth rhwng agwedd darparu gwybodaeth ar waith yr Un Pwynt Mynediad, ei waith ymgynghori, a’i rôl i gynorthwyo pobl i gael mynediad at wasanaethau a all eu helpu nhw e.e. llenwi ffurflenni;
• pwysleisio’r buddion o gael gweithredwyr canolbwynt Un Pwynt Mynediad aml-fedrus a gwybodus sy’n gweithio yn y Gwasanaeth.  Cael  gwybodaeth traws-wasanaeth, a gallu cael mynediad at systemau cyfrifiadur iechyd a gofal cymdeithasol a sicrhaodd bod gweithredwyr Un Pwynt Mynediad yn gallu darparu ystod eang o gefnogaeth, cyngor a chymorth i’r rhai sy’n cysylltu â nhw, gyda rhai a oedd ag anghenion cymhleth neu ymholiadau ag agweddau lluosog.  Nid oedd unrhyw ddau ymholiad neu atgyfeiriad yr un fath.  Mewn rhai achosion, gall yr ymholiad cychwynnol ymddangos yn un hawdd i’w ddatrys, fodd bynnag, yn ystod y sgwrs “Beth sy’n Bwysig” ddilynol, gall anghenion sylfaenol eraill ddod i’r amlwg, y gall ymyrraeth a chymorth cynnar ar yr adeg honno liniaru yn eu herbyn, gan osgoi eu bod yn gwaethygu yn broblemau llawer mwy, a fyddai angen adnoddau drud yn hwyrach ymlaen;
• cadarnhau bod system Un Pwynt Mynediad ar wahân yn cael ei gweithredu ar gyfer problemau iechyd meddwl.  Roedd y Gwasanaeth hwn yn gweithredu dull ‘brysbennu’.  Roedd gweithredwyr canolbwynt Un Pwynt Mynediad yn gallu cyfeirio ac atgyfeirio pobl gyda phroblemau iechyd meddwl at Wasanaeth Un Pwynt Mynediad Iechyd Meddwl;
• rhoi gwybod bod y Gwasanaeth yn ceisio gwella elfen clwstwr cam-i-lawr o’i waith, gyda’r bwriad o hwyluso rhyddhad amserol o'r ysbyty.  Y cynnig o ran yr agwedd hon ar y gwaith oedd cynnwys y sector gwirfoddol yn fuan yn ystod y broses rhyddhau o’r ysbyty, i hwyluso rhyddhad unigolyn i'w cyfeiriad cartref, gyda'r pecyn cymorth mwyaf addas yn ei le er mwyn sicrhau eu diogelwch;     
• cadarnhau bod y cynnydd o 83% yn nifer yr atgyfeiriadau Meddyg Teulu i’r Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad rhwng 2015 a 2017 wedi’i briodoli i'r llwyddiant a gyflawnwyd wrth hyrwyddo'r Gwasanaeth;
• rhoi gwybod i’r Pwyllgor, er mwyn sicrhau bod gweithredwyr canolbwynt yn parhau i gynnal a chynyddu eu sgiliau a gwybodaeth, bod hyfforddiant wythnosol a sesiynau rhannu gwybodaeth yn cael eu trefnu i staff.  Roedd y rhain yn cynnwys sesiynau a hwyluswyd gan wasanaethau cyhoeddus a sefydliadau gwirfoddol eraill ynghylch y gwasanaethau roeddent yn gallu eu rhoi.  Roedd y ffaith bod gwirfoddolwr ymgysylltu â thrydydd sector wedi’i leoli gyda gweithredwyr canolbwynt Un Pwynt Mynediad hefyd yn helpu i gynyddu eu gwybodaeth.  Ar hyn o bryd, roedd Llywodraeth Cymru yn y broses o ddatblygu Fframwaith Cymhwysedd Gwybodaeth, Cyngor a Chymorth cenedlaethol, roedd Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad Sir Ddinbych yn gweithio’n agos gyda’r llywodraeth ar y lefelau cymhwysedd a fyddai’n ffurfio rhan o’r Fframwaith;
• cadarnhau bod y Gwasanaeth yn ddrud i’w ddarparu ar benwythnosau, oherwydd y nifer isel a oedd yn manteisio arno, oherwydd bod Rheoliadau Gweithwyr Sy'n Gweithio Ar Eu Pen Eu Hunain yn gofyn bod dau berson yn gorfod bod ar gael bob amser, hyd yn oed pan oedd y galw’n isel.  Gyda’r bwriad o leihau costau ar gyfer darparu dros y penwythnos, roedd y Gwasanaeth yn archwilio’r opsiynau posibl gyda phartneriaid eraill i weld a oedd modd lleoli gweithredwr canolbwynt Un Pwynt Mynediad yn un o’u hadeiladau i ddarparu cyflenwad dros y penwythnos h.y. Gwasanaeth y Tu Allan i Oriau yn Ysbyty Glan Clwyd.  Os oedd hyn yn bosibl, roedd ganddo’r potensial i haneru'r costau staff gan mai dim ond un aelod o staff a fyddai'n gorfod bod ar ddyletswydd yn ystod cyfnodau tawelach; a
• chadarnhau na fyddai’n bosibl i weithredwyr canolbwynt Un Pwynt Mynediad ddarparu’r gwasanaeth Gwybodaeth, Cyngor a Chymorth o’u cartrefi eu hunain yn unol ag arferion gweithio’n hyblyg, gan y byddai angen mynediad arnynt at systemau TG partneriaid, yn cynnwys systemau GIG diogel, yn ogystal â systemau TG y Cyngor.

Ar ddiwedd y drafodaeth, tynnodd aelodau sylw at y ffaith y gallai pobl ganfod eu hunain yn ofalwyr yn ogystal â bod yn breswylwyr yn sydyn iawn, a fyddai o bosibl yn trawsffurfio eu bywydau’n llwyr.  Roedd gwybodaeth a gwasanaethau a ddarparwyd yn dilyn un galwad i’r Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad yn amhrisiadwy i’r preswylwyr hynny a helpodd i ysgafnhau baich eu cyfrifoldebau. 

Yn dilyn trafodaeth fanwl, canmolodd y Pwyllgor y Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad a’i staff am y gwasanaeth a’r wybodaeth a roddwyd ganddynt:

Penderfynwyd: - yn amodol ar y sylwadau uchod -

(i)           llongyfarch y Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad am y gwasanaethau rhagorol roedd wedi’u rhoi;

(ii)           parhau i gefnogi a hyrwyddo datblygiad y Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad fel ffordd o ddiwallu blaenoriaethau corfforaethol 2017-22 a’r ddyletswydd statudol i ddarparu Gwasanaethau Gwybodaeth, Cyngor a Chymorth fel sy’n ofynnol gan Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014; a

(iii)          derbyn gwahoddiad i ymweld â’r Gwasanaeth Un Pwynt Mynediad i weld drostynt eu hunain sut roedd y model darparu gwasanaeth yn gweithredu.