Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad gan Swyddog Comisiynu Gwasanaethau Gofalwyr (copi wedi'i amgáu) sy’n rhoi diweddariad ar Strategaeth Gofalwyr Sir Ddinbych a cheisio barn a chefnogaeth yr aelodau arni ac ar ei chyfer.

10.10 a.m. – 10.40 a.m.

Cyflwynodd y Pennaeth Gwasanaethau Cefnogaeth Gymunedol a’r Swyddog Comisiynu ar gyfer Gofalwyr yr adroddiad, Cynllun Gweithredu a’r Asesiad Effaith Lles (a ddosbarthwyd yn flaenorol).  Yn eu cyflwyniad dywedont wrth aelodau bod Gwasanaeth Gwybodaeth Gofalwyr Gogledd Ddwyrain Cymru (NEWCIS) wedi cael hysbysiad yn ddiweddar eu bod wedi bod yn llwyddiannus yn eu bid am arian Loteri.  Roedd hyn yn newyddion da ar gyfer gofalwyr yn Sir Ddinbych gan y byddai NEWCIS yn gallu cynnig seibiant ar gyfer gofalwyr yng nghynllun tai gofal ychwanegol y sir.  Mewn perthynas â chamau a oedd yn cofrestru fel ‘coch’ o hyd ar y cynllun gweithredu, roedd cais llwyddiannus NEWCIS yn cynnwys ariannu ar gyfer elfen gwasanaethau cwnsela ar gyfer gofalwyr, tra byddai trafodaethau ar fabwysiadu'r model Cynhadledd Teulu ar gyfer sefyllfaoedd o fewn y gwasanaethau oedolion bellach yn dechrau ym mis Ionawr 2018.

Mewn ymateb i gwestiynau gan yr Aelodau, dywedodd y swyddogion:-

·         roedd swyddogion a phartneriaid yn gwneud eu gorau i hyrwyddo'r gwasanaethau sydd ar gael i’r holl ofalwyr o fewn y sir h.y. cafodd staff Pwynt Mynediad Sengl a Pwynt Siarad hyfforddiant i nodi problemau ac anghenion gofalwyr ac i godi eu hymwybyddiaeth o’r gwasanaethau sydd ar gael i’w cefnogi, sefydliadau trydydd sector a gomisiynwyd gan y Cyngor ac ymwelodd y Bwrdd Iechyd â gwahanol allfeydd gan gynnwys archfarchnadoedd a meddygfeydd ac ati i godi ymwybyddiaeth a hyrwyddo gwasanaethau ar gyfer gofalwyr 

·         tynnwyd sylw'r aelodau at sioeau teithiol i ofalwyr a digwyddiadau hyrwyddo yn rheolaidd a byddent yn parhau i gael eu cyhoeddi felly, gan fod croeso i gynghorwyr fynychu 

·         nid yw bob unigolyn yn gweld eu hunain fel gofalwyr, yn enwedig o fewn sefyllfaoedd teuluol.  Maent yn tueddu i weld dyletswyddau gofalu fel rhan annatod o’u perthnasau.

·         mae gan Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Lles (Cymru) 2014 ffocws penodol ar ofalwyr, hyrwyddo annibyniaeth a sut byddai awdurdodau lleol yn cefnogi gwasanaethau a anelir ar fagu gwytnwch ymysg cymunedau

·         roedd y Cyngor yn ymwybodol bod yna tua 3000 o ofalwyr yn gofyn cymorth yn Sir Ddinbych.  Fodd bynnag, rhagamcanwyd i’r ffigwr hwn fod tua traean o wir nifer y gofalwyr yn y sir

·         rhagamcanwyd bod tua 8% o blant dan 18 mlwydd oed yn Sir Ddinbych yn ofalwyr

·         nid oedd yr holl ofalwyr eisiau cymorth ffurfiol oddi wrth y Cyngor na sefydliadau eraill  Er enghraifft, roedd gofalwyr mewn ardaloedd gwledig yn tueddu i fod yn wydn iawn ac yn cael cefnogaeth oddi wrth eu cymunedau

·         roedd budd-daliadau heb eu hawlio yn faes cymhleth, tra bo gwerth ariannol ‘budd-daliadau heb eu hawlio’ yn Sir Ddinbych, fel yr adroddwyd yn y cyfryngau, yn ymddangos yn gymharol uchel. Roedd y rheolau yn ymwneud â hawliadau aelwydydd a budd-daliadau gorgyffyrddol yn golygu na allai unigolion hawlio’r holl fudd-daliadau yr oedd ganddynt hawl iddynt.    Roedd Cyngor Ar Bopeth Sir Ddinbych wedi darparu cyngor budd-daliadau ar ran y Cyngor ac wedi datblygu agwedd gyfannol tuag at y cyngor budd-daliadau, gyda'r bwriad o sicrhau gallai aelwydydd hawlio'r uchafswm hawliad a ganiateir.

·         roedd y Gwasanaeth Pwynt Mynediad Sengl a’r CAB yn hynod ragweithiol wrth gyfeirio gofalwyr at wasanaethau a allai fod ar gael iddynt; gan gynnwys atgyfeirio ar gyfer gwiriadau budd-dal

·         roedd y sgwrs ‘Beth sy’n Bwysig’ a gafodd staff gofal cymdeithasol gyda defnyddwyr gwasanaeth hefyd yn erfyn defnyddiol i adnabod gofalwyr a’u cyfeirio at y gefnogaeth bosibl sydd ar gael

·         roedd peth o’r gwaith estyn allan a wnaed i gefnogi gofalwyr ifanc ar draws y sir yn cynnwys mynd â grŵp ohonynt i ddefnyddio’r cyfleusterau Gwasanaethau Hamdden.  Ymgymerodd y Swyddog Comisiynu ar gyfer Gwasanaethau Gofalwyr i drafod gyda’r Gwasanaethau Plant a'r Gwasanaethau Hamdden ynghylch dichonolrwydd cyflwyno cardiau Canolfan Hamdden ar gyfer gofalwyr ifanc i’w defnyddio yn eu hamser eu hunain fel rhan o’r gefnogaeth a ddarparwyd iddynt.

·         byddai Bwrdd Partneriaeth Rhanbarthol Gogledd Cymru ar gyfer iechyd a gwasanaethau cymdeithasol yn cynnal adolygiad o'r gwaith a wnaed yn y blynyddoedd diweddar, a'i ariannu trwy'r nawdd trosiannol a ddyrannwyd am flynyddoedd ariannol 2016-17 a 2017-18, er mwyn gwerthuso'r deilliannau a’u defnyddio fel sylfaen ar gyfer Cynllun busnes Rhanbarthol newydd ar gyfer gwasanaethau gofalwyr o fis Ebrill 2018 ymlaen.

Cydnabu’r swyddogion tra bod llawer o waith yn cael ei wneud i gefnogi gofalwyr ar draws y sir, ni allai’r Cyngor fod yn foddog.  Byddai’n parhau i weithio gydag eraill i ddatblygu gwasanaethau ar gyfer gofalwyr o bob oed.  Ar ddiwedd y drafodaeth -

PENDERFYNODD Y PWYLLGOR yn amodol ar y sylwadau uchod -

 (a)      Cadarnhau sut y mae partneriaid yn Sir Ddinbych yn parhau i weithio gyda'i gilydd i ddatblygu cefnogaeth i Ofalwyr yn Sir Ddinbych, mewn cyd-destun o gynnydd mewn galw, deddfwriaeth newydd a newidiadau demograffig;

 (b)      parhau i gefnogi a hyrwyddo cyflawniadau'r Strategaeth Gofalwyr er mwyn i Wasanaeth Cymorth Cymunedol Sir Ddinbych ddiwallu ei oblygiadau statudol ar gyfer Gofalwyr, mewn partneriaeth â phartneriaid statudol a thrydydd sector.

 (c)       cadarnhau ei fod wedi darllen, deall ac ystyried yr Asesiad o’r Effaith ar Les (Atodiad 3) fel rhan o’i ystyriaethau;

 (d)      Gofyn bod swyddogion yn trefnu digwyddiad hyfforddi ar ‘ofal cymdeithasol’ ar gyfer yr holl gynghorwyr, gan gynnwys ymweliad i’r sefydliadau gofal cymdeithasol megis llety Gofal Ychwanegol, a

 (e)      bod adroddiad cynnydd ar weithredu’r Cynllun Gweithredu Strategaeth Gofalwyr 2016-17 yn cael ei gyflwyno i'r Pwyllgor yn ei gyfarfod ym mis Rhagfyr 2017.