Eitem ar yr agenda

Ystyried adroddiad gan y Rheolwr Prosiect – Tîm Cydweithio Rhanbarthol (copi ynghlwm) i roi diweddariad o’r gwaith Rhanbarthol sydd ar y gweill i ddatblygu integreiddio a chyllidebau cyfun ar gyfer Gwasanaethau Cymdeithasol ac Iechyd.

9.35 a.m. -10.15 a.m.

Wrth gyflwyno’r adroddiad (a gylchredwyd eisoes) dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol:  Cymunedau (Cyfarwyddwr Statudol y Gwasanaethau Cymdeithasol) wrth y Pwyllgor fod y gwaith o ddatblygu cyllidebau cyfun rhanbarthol ar gyfer Gogledd Cymru, o dan gyfarwyddyd Bwrdd Partneriaeth Rhanbarthol Gogledd Cymru (NWRPB), ond megis cychwyn.  Er bod Adran 33 Deddf Y Gwasanaeth Iechyd Gwladol (Cymru) 2006 wedi creu fframwaith deddfwriaethol er mwyn hwyluso’r dasg o greu cyllidebau iechyd a gofal cymdeithasol cyfun, nid oedd y darpariaethau hyn wedi eu defnyddio’n eang.  O ganlyniad, roedd Llywodraeth Cymru wedi gwneud rheoliadau yn Adran 9 Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014 yn ei gwneud yn ofynnol i sefydlu cyllidebau cyfun ar gyfer swyddogaethau penodol, sef:

·         Llety cartref gofal

·         Swyddogaethau cefnogi teuluoedd; a

·         Swyddogaethau a arferir ar y cyd o ganlyniad i asesiad a gynhaliwyd o dan Adran 14 Ddeddf 2014, neu unrhyw gynllun a baratoir o dan adran 14A yr un Ddeddf.

Os yn addas gellid sefydlu cyllidebau cyfun hefyd er mwyn cwrdd costau darparu gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol eraill ar y cyd.

Tra bo'r angen i sefydlu cyllidebau cyfun ar gyfer swyddogaethau cefnogi teuluoedd a swyddogaethau a arferir ar y cyd wedi dod i ryw o 6 Ebrill 2016, ni fyddai cyllidebau cyfun ar gyfer swyddogaethau llety cartref gofal yn dod yn orfodol tan 1 Ebrill 2018. Mae cytundebau eisoes yn eu lle er mwyn hwyluso darpariaeth gwasanaethau cyfun mewn meysydd fel Gwasanaethau Cefnogaeth Integredig I Deuluoedd, roedd gwasanaeth (Canolog) Gogledd Cymru yn cynnwys Conwy a Sir Ddinbych.  Byddai angen ffurfioli’r arfer hwn mewn cytundeb cyfreithiol.   Eglurodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol fod gwaith yn mynd rhagddo ar hyn o bryd i sefydlu pa wasanaethau, y tu allan i’r gwasanaethau cyllidebau cyfun gorfodol, allai o bosib elwa o ddull gweithredu cyllidebau cyfun.  Tra fo gofyn cyfreithiol ar y Bwrdd Iechyd ac awdurdodau lleol i ddatblygu cyllidebau cyfun ar gyfer meysydd gwasanaeth penodol, nid yw sefydliadau eraill yn cael eu heithrio rhag bod yn bartneriaid mewn cyllideb gyfun.  Fodd bynnag, dylid nodi’r gyrrwr ar gyfer integreiddio a chyllidebau cyfun fel anghenion o fewn Asesiadau Anghenion Poblogaeth lleol.  Mae’r NWRPB wedi sefydlu Grŵp Prosiect Cyllidebau Cyfun Rhanbarthol i ddatblygu Cytundeb Integreiddio Gogledd Cymru ar gyfer cymeradwyo’r chwe awdurdod lleol yn y rhanbarth a’r Bwrdd Iechyd.  Ar hyn o bryd, mae’r Grŵp Prosiect a gadeirir gan Gyfarwyddwr Gwasanaethau Cymdeithasol Sir Ddinbych ac a gefnogir gan swyddog Adran 151 y Cyngor a’r Dirprwy Swyddog Monitro, yn archwilio nifer o feysydd am eu haddasrwydd ar gyfer trefniadau cyllidebau cyfun, yn ogystal â hyfywedd cynnwys cyllidebau cyfun cyfredol o fewn trefniadau ffurfiol yn y dyfodol h.y. storfeydd offer ayb.

Roedd opsiynau ar y ffordd orau i gyflawni a llywodraethu 'cyllidebau cyfun’ yn cael eu profi ar hyn o bryd a’u sicrhau o ran safon drwy eu defnyddio gyda meysydd ymrwymo cyllideb llai.  Byddai canlyniad yr arfarniad opsiynau hwn yn cael ei gyflwyno i’r NWRPB yn ei gyfarfod ym Mehefin 2017, er mwyn iddo benderfynu ar y ffordd orau i fwrw ymlaen.  Byddai angen asesu anghenion iechyd a gofal cymdeithasol unigolion drwy'r un prosesau â’r hyn sy’n digwydd ar hyn o bryd at ddiben cyllidebau cyfun llety cartref gofal.  Roedd prosiect peilot ar fin cael ei gynnal yng Ngwynedd er mwyn profi agweddau cyfreithiol trefniadau cyllidebau cyfun llety cartref gofal.   Byddai agweddau cyfreithiol yn cael eu profi’n drwyadl er mwyn sicrhau nad oedd un neu fwy o bartneriaid yn gallu gor-ddefnyddio'r gyllideb gyfun er mwyn lliniaru eu pwysau cyllidol eu hunain.  Byddai angen sefydlu a rhoi trefniadau llywodraethu cadarn ar waith er mwyn diogelu rhag arferion o’r fath os oedd cyllidebau cyfun i gwrdd eu llawn botensial.  Er bod angen sicrhau fod yr holl drefniadau diogelu yn gryf cyn sefydlu’r cyllidebau cyfun roedd y cysyniad y tu nol i’w sefydlu yn ganmoladwy, gan y byddai eu creu yn sicrhau mwy o rym gwario ar gyfer cyrff comisiynu wrth ganolbwyntio ar anghenion dinasyddion ar yr un pryd.

Eglurodd yr Aelod Arweiniol dros Ofal Cymdeithasol (Gwasanaethau Oedolion a Phlant) i’r Pwyllgor fod Papur Gwyn diweddar Llywodraeth Cymru ‘Diwygio llywodraeth leol:  Cadernid ac Adnewyddiad’ yn pwysleisio’r angen i weithio’n effeithiol ar sail ranbarthol er mwyn darparu gwasanaethau o ansawdd gyda mwy o ffocws ar atal yn hytrach nac ymyrraeth.  Ar hyn o bryd mae Pwyllgor Iechyd Senedd y DU yn archwilio effeithiolrwydd Cynlluniau Cynaliadwyedd a Thrawsnewid GIG Lloegr, a’u llwyddiant o ran cadw pobl yn iach yn hirach a gwella’u gofal.  Tra bo Sir Ddinbych yn croesawu’r dull gweithredu newydd hwn gydag agwedd bositif, nid yw'r daith drawsnewid drosodd eto.

Wrth ymateb i gwestiynau aelodau dywedodd swyddogion:

·         Y byddai'n rhaid i bob gwasanaeth a ddarperir drwy'r cyllidebau cyfun gydymffurfio â Safonau newydd yr Iaith Gymraeg

·          O safbwynt caffael, byddai 'cyllideb gyfun’ rhanbarthol yn gwella grym gwario ac yn ehangu'r sail caffael ar gyfer gwasanaethau arbenigol yn newis iaith y defnyddiwr gwasanaeth; byddai monitro safon a rheoli darpariaeth gwasanaeth yn dal yn berthnasol fel y mae ar hyn o bryd;

·         Ni fydden yn cytuno i gytundeb ‘cyllideb gyfun’ a fyddai’n peryglu safon gwasanaeth cyfredol.  Lle bynnag bo’n bosib, y nod fyddai gwella gwasanaethau’n barhaol a darparu canlyniadau gwell ar gyfer yr unigolion perthnasol; ac

·         Un o’r meysydd allweddol y byddai angen eglurder yn ei gylch fel rhan o unrhyw drefniant cyllideb gyfun fyddai cael trefniadau clir yn eu lle ar gyfer arian dros ben ar ddiwedd blwyddyn / cyllidebau â diffyg, eu defnydd/dull cyllido.

Diolchodd aelodau i swyddogion am egluro cysyniad cyllidebau cyfun a’i risg cysylltiol i’r Pwyllgor.  Ar ddiwedd y drafodaeth yn y Pwyllgor:

Penderfynwyd: 

(i)           cadarnhau eu bod wedi darllen, deall a chymryd i ystyriaeth yr Asesiad o Effaith Ar Les (atodiad 1), fel rhan o'i ystyriaethau

(ii)          nodi maint yr adnodd ar draws y rhanbarth ar wasanaethau i bobl hŷn, y gallai rhai ohonynt fod yn sail i drefniadau cyllidebau cyfun yn y dyfodol;

(iii)         nodi'r materion a’r risgiau a amlygwyd o bersbectif llywodraethiant ariannol a fyddai angen ei werthuso;

(iv)        ei fod wedi ystyried y gofyniad am adnoddau angenrheidiol ar gyfer cwblhau’r uchod o fewn yr amserlen a nodwyd yn y Ddeddf a’r arian a'r ffynonellau cyllido posib er mwyn ei gyflawni;

(v)          cyflwyno adroddiad i aelodau ym mis Medi 2017 yn amlinellu trefniadau lleol sydd eisoes yn lle ar gyfer gosod, llywodraethu a defnyddio cyllidebau cyfun o ran darparu offer gofal cymdeithasol; a

(vi)        chyflwyno adroddiad pellach i aelodau ym mis Tachwedd 2017 ar y cynnydd a wnaed o safbwynt datblygu cyllidebau iechyd a gofal cymdeithasol cyfun, gan gynnwys modelau cyllidebau cyfun arfaethedig.