Eitem ar yr agenda

Cael adroddiad llafar gyda manylion y Gwasanaeth Tu Allan i Oriau Meddygon Teulu

10.15 a.m. – 11.00 a.m.

Croesawodd y Cadeirydd gynrychiolydd Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr, Sefton Brennan, Arweinydd Uwch Adran (Canolog), Gwasanaeth Tu Allan i Oriau Meddygon Teulu Gogledd Cymru, i’r cyfarfod.

Rhoddodd Mr Brennan wybodaeth ystadegol fanwl oedd yn cynnwys:

·       Y ffaith yn ystod mis Ionawr 2017 fod 99.4% ac ym mis Chwefror 2017 fod 99.1% o oriau staffio’r Gwasanaeth Tu Allan i Oriau Meddygon Teulu wedi’u llenwi, gyda dim ond 1 sifft heb ei llenwi ym mis Ionawr a 2 ym mis Chwefror. Roedd y rhain heb eu llenwi oherwydd salwch staff;

·       Yn hanesyddol, yn ystod y 12 mis cyn hynny, ar wahân i gyfnod y gwyliau, roedd yr oriau staff a lenwyd oddeutu’r 90% uchel;

·       Roedd gan y Gwasanaeth bellach 43 meddyg teulu’n gweithio iddo, o gymharu â 29 ym mis Mehefin 2015. Er nad oedd ambell i feddyg teulu oedd yn darparu gwasanaeth y tu allan i oriau’n perthyn i ymarfer meddyg teulu penodol, roedd yr holl feddygon teulu’n gweithio’n gyson yn ardal y Bwrdd Iechyd;

·       Ar gyfartaledd, deliodd y Gwasanaeth Tu Allan i Oriau Meddygon Teulu’r Uwch Adran Ganolog â rhyw 3,600 o gleifion y mis. Fodd bynnag, yn ystod mis Rhagfyr 2016, deliodd y Gwasanaeth â’i nifer uchaf o gleifion mewn un mis ers 4 blynedd;

·       Er gwaetha’r ffaith bod y Gwasanaeth ond ar gael am 70% o’r amser yr oedd Adrannau Argyfwng  yr ysbyty ar gael, deliodd â mwy o gleifion na’r Adrannau Argyfwng. Mae Gwasanaethau Tu Allan i Oriau Meddygon Teulu ledled Gogledd Cymru’n delio â rhyw 10,000 o gleifion y mis.

·       Un maes yr oedd y Gwasanaeth yn tanberfformio ynddo oedd cwblhau dogfennau o fewn yr amserlen ddisgwyliedig, yn enwedig mewn achosion lle nad oedd angen ymyrraeth. Serch hynny, roedd perfformiad Gwasanaeth Tu Allan i Oriau Meddygon Teulu’r Adran Ganolog yn gyson â pherfformiad cyfartalog Cymru gyfan;

·       Roedd meddyg teulu bellach yn gweithio yn yr Adran Argyfwng rhwng 10am a 6pm o ddydd Llun i ddydd Gwener gyda’r bwriad o leddfu’r pwysau ar yr Adran a’u rhyddhau nhw i ddelio â gwir argyfyngau. Teimlwyd bod y dull hwn o fantais gan fod angen rhyw fath o sylw neu ymyrraeth ar sefyllfa pob claf unigol, a gallai’r meddyg teulu yn yr Adran Argyfwng asesu cyflwr y claf i benderfynu a oedd yn deilwng o’i dderbyn fel achos argyfwng i’r ysbyty neu gam arall. Yn ogystal, calonogodd y cleifion oherwydd eu bod yn cael eu gweld a’u trin gan weithiwr meddygol proffesiynol;

·       Oddeutu 5% oedd y cyfraddau atgyfeirio gan Wasanaeth Tu Allan i Oriau Meddygon Teulu i Ysbytai Cyffredinol yr ardal, a olygai bod 95% o gleifion yn cael eu gweld gan y Gwasanaeth Tu Allan i Oriau Meddygon Teulu nad oedd angen eu derbyn i’r ysbyty fel mynediad argyfwng;

Roedd y Gwasanaeth yn ymdrechu’n gyson i wella’i wasanaethau i gleifion ac yn ymdrechu i gyflwyno profiad o wasanaeth iechyd mwy holistaidd a di-dor i’r claf. Roedd y gwasanaeth yn gweithio ar y cyd â darparwyr gwasanaeth iechyd a sefydliadau gwirfoddol eraill e.e. Adrannau Argyfwng, Ysbytai Ardal Cyffredinol, Fferyllwyr, Ymddiriedolaeth Gwasanaethau Ambiwlans Cymru (WAST) a Gwasanaeth Nyrsio Marie Curie. Darparodd Mr Brennan enghreifftiau o’r gwaith hwnnw, er enghraifft gweithio i wella amserau ffonio’n ôl gan nyrsys brysbennu er mwyn calonogi’r cleifion ac atal ymweliadau diangen i adrannau argyfwng a gweithio gyda chleifion i’w helpu i ddewis y llwybr cywir i fodloni eu hanghenion iechyd a lles cymdeithasol, gan fod oddeutu 9% o faich gwaith Gwasanaeth Tu Allan i Oriau Meddygon Teulu’n atgyfeiriadau o’r Adran Argyfwng neu WAST. Yn ogystal, roedd y Gwasanaeth Tu Allan i Oriau Meddygon Teulu wedi ailddechrau gweithio gyda’r Gwasanaeth Nyrsio Ardal, roedd 1 Nyrs Ardal wrthi’n gweithio yn y Gwasanaeth Tu Allan i Oriau Meddygon Teulu 24 awr y dydd.

Yn ddiweddar, cyflawnodd Swyddfa Archwilio Cymru archwiliad o’r holl Wasanaethau Tu Allan i Oriau Meddygon Teulu yng Nghymru. Roedd yr adborth cychwynnol o’r archwiliad yn ffafriol, gan ddynodi mai’r gwasanaeth a ddarperir yn Uwch Adran Ganolog Gogledd Cymru, oedd yn ymestyn dros Gonwy a Sir Ddinbych, oedd yr un cryfaf yng Nghymru ac yn un oedd yn dangos arferion da. Nododd arolwg bodlonrwydd diweddar yn yr Uwch Adran fod 90% o’r cleifion o’r farn fod y gwasanaeth a gawsant naill ai’n rhagorol neu’n dda (gyda 70% yn ei raddio’n rhagorol ac 20% yn ei raddio’n dda). Roedd yr unig sylwadau negyddol yn gysylltiedig â diffyg ardal aros i blant yn yr Adran Tu Allan i Oriau Meddygon Teulu ac nad oedd pob cyffur a roddwyd ar bresgripsiwn ar gael ar y safle, oedd yn golygu bod angen i’r claf eu casglu o fferyllydd allanol.

O ymateb i gwestiynau’r Aelodau, rhoddodd yr Arweinydd Adrannol wybod fod:

·       Newid yn rheoliadau Llywodraeth Cymru yn 2010 wedi’i wneud yn ofyniad i bob Bwrdd Iechyd ddarparu Gwasanaeth tu allan i oriau meddygon teulu eu hunain yn hytrach na chontractio’r gwaith allan i ddarparwyr allanol. Yn ardal BIPBC, roedd Gwasanaeth tu allan i oriau Meddygon Teulu yn un gwasanaeth ar draws y rhanbarth, a gyflawnwyd mewn tair adran ar wahân;

·       Blaenoriaethwyd pob claf, boed yn blant neu’n oedolion, trwy system brysbennu. Byddai’r alwad gyntaf yn mynd i drafodwr galwadau hyfforddedig a fyddai’n defnyddio algorithm i benderfynu ar ofynion y claf ac yn ei gyfeirio at ymarferwr a fyddai’n ffonio’n ôl ymhen 20 munud gyda cham gweithredu arfaethedig. Roedd y dull hwn yn cynnig diogelwch i bob galwr;

·       Adroddodd mwyafrif y galwadau a ddaeth i law ar symptomau fel problemau resbiradol, chwydu a dolur rhydd, poen yn y cefn, poen yn yr abdomen, anghofio archebu presgripsiwn arall ac ati.;

·       Er gwaetha’r ffaith fod y Gwasanaeth wedi ymdrin â thros 5,000 o gleifion yn ystod mis Rhagfyr, arhosodd canran y galwyr hynny a gyfeiriwyd at yr Adran Argyfwng yn sefydlog ar 5%;

·       Bu’r ffigurau defnydd ar gyfer y Gwasanaeth yn cynyddu ac roedd y Bwrdd Iechyd yn gweithio’n agos gyda meddygfeydd meddyg teulu mewn perthynas ag argaeledd yr apwyntiadau meddyg teulu;

·       Er gwaetha’r ffaith nad oedd gan Wasanaeth Tu Allan i Oriau Meddygon Teulu fynediad i gofnodion meddygol llawn y cleifion, ac y bu’n rhaid iddo ddibynnu ar wybodaeth a ddarparwyd gan y claf o ran eu hanes meddygol, roedd nifer y cwynion a gofnodwyd yn erbyn y Gwasanaeth yn isel iawn;

·       Llinell gymorth oedd llinell ffôn Galw Iechyd Cymru a fodolai i roi cyngor ac arweiniad i’r cyhoedd, ni allai ragnodi meddyginiaeth na phenderfynu ar gam gweithredu.

Wrth gloi’r drafodaeth, diolchodd y Pwyllgor i Arweinydd yr Uwch Adran am fynychu a rhoi’r diweddaraf i’r aelodau ar y Gwasanaeth, a:

PENDERFYNWYD darparu adroddiad cynnydd arall i aelodau etholedig maes o law, o bosibl ar y cyd ag Ymddiriedolaeth Gwasanaethau Ambiwlans Cymru (WAST).