Agenda and draft minutes

Cafwyd ymddiheuriadau gan y Cynghorwyr Joan Butterfield, Cheryl Carlisle, Alan Hughes, Kay Redhead, Austin Roberts a Gareth Sandilands.

Aelodau i ddatgan unrhyw gysylltiad personol neu ragfarnol mewn unrhyw fusnes a nodwyd i'w ystyried yn y cyfarfod hwn.

Ni ddatganwyd unrhyw gysylltiad personol sy’n rhagfarnu.

Ethol Cadeirydd y Pwyllgor ar gyfer y flwyddyn ddinesig 2022/23.

Yn unol â chylch gorchwyl Cydbwyllgor Trosolwg a Chraffu Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Conwy a Sir Ddinbych, ceisiwyd enwebiad am Gadeirydd ar gyfer blwyddyn bwrdeistrefol 2022/23 o blith cynrychiolwyr Cyngor Sir Ddinbych ar y Cydbwyllgor Trosolwg a Chraffu.  Cafodd Gareth Sandilands ei gynnig a’i eilio.  Ni dderbyniwyd unrhyw enwebiadau eraill.  Felly:

PENDERFYNWYD yn unfrydol ethol y Cynghorydd Gareth Sandilands yn Gadeirydd Cydbwyllgor Trosolwg a Chraffu Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Conwy a Sir Ddinbych yn ystod blynyddoedd bwrdeistrefol 2022/23.

Ethol Is-Gadeirydd y Pwyllgor ar gyfer y flwyddyn ddinesig 2022/23.

Hefyd, ac yn unol â chylch gorchwyl Cydbwyllgor Trosolwg a Chraffu, ceisiwyd enwebiad am Is-gadeirydd ar gyfer blynyddoedd bwrdeistrefol 2022/23 o blith cynrychiolwyr Cyngor Bwrdeistref Sirol Conwy ar y Cydbwyllgor Trosolwg a Chraffu.   Cafodd y Cynghorydd Cheryl Carlisle ei chynnig a’i heilio.  Ni dderbyniwyd unrhyw enwebiadau eraill.  Felly:

PENDERFYNWYD yn unfrydol ethol y Cynghorydd Cheryl Carlisle yn Is-gadeirydd Cydbwyllgor Trosolwg a Chraffu Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Conwy a Sir Ddinbych yn ystod blynyddoedd bwrdeistrefol 2022/23.

Gan fod y Cadeirydd ac Is-gadeirydd wedi ymddiheuro na fyddent yn y cyfarfod, gofynnwyd i’r Cydbwyllgor Trosolwg a Chraffu enwebu aelod etholedig o un o’r ddau awdurdod lleol i fod yn Gadeirydd yn y cyfarfod.   Enwebwyd ac eiliwyd y Cynghorydd John Roberts.  Ni chafwyd enwebiad arall, felly:

Penderfynodd: y Cydbwyllgor Trosolwg a Chraffu i benodi’r Cynghorydd John Roberts yn Gadeirydd y cyfarfod yn absenoldeb y Cadeirydd ac Is-gadeirydd.

Hysbysiad o eitemau y dylid, ym marn y Cadeirydd, eu hystyried yn y cyfarfod fel mater o frys yn unol ag Adran 100B(4) o Ddeddf Llywodraeth Leol, 1972.

Nid oedd y swyddogion yn ymwybodol o faterion brys cyn y cyfarfod.

I dderbyn cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu ar Gyd Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Conwy a Sir Ddinbych a gynhaliwyd ar 11 Chwefror 2022 (copi’n amgaeëdig).

Cyflwynwyd cofnodion cyfarfod Cydbwyllgor Trosolwg a Chraffu Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Conwy a Sir Ddinbych a gynhaliwyd ar 11 Chwefror 2022 er cymeradwyaeth.  Felly:

Penderfynodd: y Cydbwyllgor Trosolwg a Chraffu gymeradwyo cofnodion cyfarfod Cydbwyllgor Trosolwg a Chraffu Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Conwy a Sir Ddinbych a gynhaliwyd ar 11 Tachwedd 2022 fel cofnod cywir.

Ni chodwyd unrhyw fater mewn perthynas â chynnwys y cofnodion.

Ystyried Adroddiad Blynyddol Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Conwy a Sir Ddinbych ar gyfer 2021/22 (copi’n amgaeëdig) a chyflwyno sylwadau a/neu argymhellion i’r Bwrdd ar ei gynnwys.

Cyflwynodd y Swyddog Gwella Perfformiad a Gwelliant Corfforaethol (CBSC) Adroddiad Blynyddol Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Conwy a Sir Ddinbych 2021/22 (dosbarthwyd ymlaen llaw). Rhoddodd yr adroddiad drosolwg o’r hyn roedd y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus wedi'i gyflawni yn ystod y flwyddyn ariannol flaenorol, gan adlewyrchu cydymffurfiaeth â Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 yn unol â 5 ffordd o weithio.  Dyma oedd yr adroddiad blynyddol  terfynol ar gyfer Cynllun Lles Conwy a Sir Ddinbych presennol.

Prif Gyflawniadau yn 2021/22

Mae’r ffocws wedi bod ar gefnogi busnesau a chymunedau drwy amseroedd heriol pandemig y coronafeirws, gan barhau i gydweithio gydag aelodau Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus i ddarparu gwasanaethau cyhoeddus.

Prif gyflawniad y flwyddyn flaenorol oedd adolygu a diweddaru’r asesiad lleol o les ar gyfer y rhanbarth i baratoi ar gyfer Cynllun Lles 2023/2028. Fe ymgysylltwyd â chymunedau ac fe  nodwyd y prif faterion a blaenoriaethau a sut y gallai’r Bwrdd helpu i ddylanwadu a darparu rôl arweinyddiaeth i helpu i fynd i’r afael â’r materion hynny.

Blaenoriaethau

1.    Lles Meddyliol

Mae Cyngor Gwasanaethau Gwirfoddol Sir Ddinbych wedi trefnu a darparu hyfforddiant ar godi ymwybyddiaeth o ran dementia i helpu cymunedau a grwpiau i gefnogi pobl gyda dementia.

2.    Ymrymuso'r Gymuned

Mae cysylltedd digidol wedi helpu i gefnogi cymunedau i fod yn fwy gwydn yn ystod y pandemig, o gael gafael ar wasanaethau ar-lein i fwy o ddysgu a gweithio o gartref. 

Trafodwyd cynlluniau cysylltedd, yn cynnwys:

·       Cysylltu’r % Olaf Un - prosiect o dan Fwrdd Uchelgais Gogledd Cymru sydd yn targedu ardaloedd sydd heb gysylltiad band eang cyflym iawn.

·       Prosiect LoRaWan - defnyddio technoleg i fonitro agweddau amrywiol o newidiadau amgylcheddau adeiledig a naturiol, yn cynnwys lefelau afonydd er mwyn cynorthwyo rhybuddion cynnar os bydd perygl o lifogydd.

·       Partneriaethau Ffeibr Cymunedol - sefydlwyd y rhain gan Openreach i gefnogi darparu Band Eang mewn cymunedau nad ydynt ar gynllun cyflwyno.

Mae’r Bwrdd wedi cymryd rôl dylanwadu ac arweiniad yn y meysydd hynny i wella cysylltedd digidol.

3.    Cadernid Amgylcheddol

Cynllun Addewid Gwyrdd Cymunedol - addewidion y rhoddodd grwpiau cymunedol i leihau eu heffaith amgylcheddol negyddol - cafodd ei ail-lansio yn haf 2021 a arweiniodd at 3 argymhelliad pellach.  Roedd yna ymrwymiad i annog pobl i wneud yr addewid i wneud gwahaniaeth i newid hinsawdd.

Mae fframwaith amgylcheddol sefydliadol cyffredin wedi cael ei lunio, sefydlu grwpiau newydd - Rhwydwaith Swyddogion Datgarboneiddio a Newid Hinsawdd Gogledd Cymru.  Bydd y Bwrdd yn canolbwyntio ar ble y gallent ychwanegu gwerth yn hytrach na dyblygu gwaith o ran:

·       Carbon a

·       Gwydnwch Risg Hinsawdd.

Roedd cyllid ar gael gan Lywodraeth Cymru i Fyrddau Gwasanaethau Cyhoeddus ar gyfer adeiladu cyfoeth cymunedol a phrosiect peilot caffael blaengar. Mae gweithgor wedi cael ei sefydlu gan CBSC a CSDd i ymchwilio sut y gellir datgarboneiddio’r gadwyn gyflenwi.  Bydd casgliadau'r gweithgor yn cael eu hadrodd i’r Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus maes o law.

Ar ôl ystyried cynnwys adroddiad y Cydbwyllgor Trosolwg a Chraffu:

Penderfynwyd:

(i)   derbyn Adroddiad Blynyddol Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Conwy a Sir Ddinbych ar gyfer 2021/2022; a

(ii)    cadarnhau ei fod yn fodlon bod y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus wedi cydymffurfio â gofynion Deddf Llesiant a Chenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015 mewn perthynas ag adrodd ar ei weithgareddau a’r cynnydd a wnaed wrth gyflwyno ei Gynllun Lles 2017-2022.

Gofynnir i’r Pwyllgor:

(i)            ystyried cynnwys Cynllun Lles drafft Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Conwy a Sir Ddinbych ar gyfer y cyfnod 2023 i 2028 (copi’n amgaeëdig); ac

(ii)          i gyflawni ei ddyletswyddau fel ymgynghorai statudol ar y Cynllun drwy ddarparu adborth a/neu argymhellion i’r Bwrdd ar ei gynnwys cyn i’r Bwrdd ei gymeradwyo

Cyflwynodd Arweinydd Tîm Cynllunio Strategol a Pherfformiad y Cynllun Lles 2023 i 2028 drafft arfaethedig (dosbarthwyd ymlaen llaw).  Mae’r adroddiad eglurhaol yn amlinellu’r camau a gymerwyd i ddatblygu cynnwys y Cynllun Lles hyd yn hyn.  Fe amlinellwyd bod yr adroddiad drafft wedi cael ei gyflwyno gerbron y Pwyllgor fel ymgyngoreion statudol a cheisio adborth i lywio’r adroddiad terfynol a fyddai’n cael ei gyflwyno i’r Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus ar 30 Tachwedd 2022.

Canolbwyntiodd y cynllun ar yr uchelgais o wneud Conwy a Sir Ddinbych yn lle mwy cyfartal i fyw gyda llai o amddifadedd.  Wrth wneud hynny roedd yn ceisio mynd i’r afael â gwir achosion tlodi ac amddifadedd ac annog gwydnwch o dan bedwar prif thema:

1.    Lles - Mae cymunedau’n hapusach, yn fwy iach ac yn fwy gwydn i wynebu heriau, megis newid yn yr hinsawdd neu gynnydd mewn costau byw.

2.    Economi - Os bydd economi werdd ffyniannus, wedi’i chefnogi gan weithlu medrus.

3.    Cydraddoldeb - Bydd y rhai â nodweddion a ddiogelir yn wynebu llai o rwystrau a

4.    Tai - Mae gwell mynediad at dai o ansawdd da

Agwedd hanfodol o’r cynllun oedd gosod y sylfaen o ran sut y gall y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus ei gyflawni.  Roedd yna angen i gyflwyno’r Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus fel bwrdd arweinyddiaeth yn hytrach nag un o ddarparu (canolbwyntio ar gyfeirio at y rhai a allai ddarparu).

Gan ymateb i gwestiynau gan yr Aelodau:

·       Rhoddodd y swyddogion sicrwydd y bydd cyflwyno a chymeradwyaeth ddilynol o’r Cynllun Lles yn bodloni’r llinell derfyn statudol.

·       Dywedodd fod yna ymgysylltu cyfyngedig gyda budd-ddeiliad gyda nodweddion a ddiogelir. Roedd yna brosiect rhanbarthol yn mynd rhagddo i geisio gwella ymgysylltu gyda’r rhai nid yn unig sydd â nodweddion a ddiogelir, ond y rhai sydd o dan anfantais cymdeithasol-economaidd, gan gynnwys ‘grwpiau na chlywir ganddynt yn aml’.

·       Annog grwpiau cymunedol a chynghorwyr i hyrwyddo ymgysylltu â phreswylwyr am y Cynllun Lles.

·       Cyfeiriwyd at y thema Lles yn yr adroddiad o ran effaith amgylcheddol gan ddweud mai ei amcan oedd:

o   Cefnogi cynlluniau cludiant cynaliadwy a gwyrdd sydd yn gwella ansawdd aer cyffredinol, yn cynnwys cynlluniau teithio llesol ac iach sydd yn annog cerdded a beicio.

o   Lleihau allyriadau carbon a chynyddu capasiti ynni adnewyddadwy.

o   Amddiffyn a gwella bioamrywiaeth a chynefinoedd naturiol, tra’n cynyddu ac annog mynediad cyfartal i asedau cefn gwlad.

o   Cefnogi cymunedau i liniaru ac ymdopi ag effeithiau’r newid yn yr hinsawdd.

·       Dywedwyd nad oedd gofal cymdeithasol yn cael ei gynnwys o dan y Cynllun Lles (roedd bwrdd cydweithio rhanbarthol arall,  Bwrdd Partneriaeth Rhanbarthol Gogledd Cymru, yn darparu ar foderneiddio’r agenda gofal cymdeithasol).

Codwyd mynediad at gyfiawnder yn ardal Gogledd Cymru fel pryder.  Clywodd y Pwyllgor fod newidiadau i’r system Cymorth Cyfreithiol yn golygu mai dim ond 20% o’r boblogaeth oedd yn gymwys am gymorth cyfreithiol, gan olygu bod nifer o bobl yn gorfod cynrychioli eu hunain yn y Llysoedd Teulu.  Gofynnwyd a oedd modd tynnu sylw at y mater yn adroddiad 2022/2023 a’i ystyried yn rhan o’r Cynllun Lles?  Cytunwyd i ychwanegu’r mater yn rhan o’r adborth i’r ymgynghoriad.

Ar ddiwedd trafodaeth y Pwyllgor:

Penderfynodd:- y Cydbwyllgor, ar ôl ystyried cynnwys yr adroddiad a’r Cynllun Lles drafft, ac yn amodol ar waith esboniadol sy’n cael ei wneud o ran ‘sicrhau bod gwybodaeth a chymorth digonol ar gael i alluogi preswylwyr Conwy a Sir Ddinbych i gael cyfiawnder a chymorth cyfreithiol’ yn disgyn o fewn cylch gwaith Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Conwy a Sir Ddinbych;

(i)   cymeradwyo themâu a blaenoriaethau sydd wedi’u cynnwys yng Nghynllun Lles Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus 2023 i 2028; a

(ii)           cymeradwyo’r gweithredoedd arfaethedig i ddarparu'r Cynllun Lles.

I ystyried a derbyn blaenraglen waith arfaethedig y Pwyllgor (copi ynghlwm)

Cyflwynodd y Swyddog Gwasanaethau Craffu a Phwyllgorau (CBSC) rhaglen gwaith i’r dyfodol drafft (dosbarthwyd ymlaen llaw) yn atgoffa’r Pwyllgor y bydd y cyfarfod nesaf ar 10 Mawrth 2023.  Bydd dwy eitem yn cael eu cyflwyno:

1.    Cofrestr risg y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus a

2.    Chyfraniad Partneriaid Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus i waith y BGC a manteision y BGC i bartneriaid.

Roedd y Pwyllgor eisoes wedi gwahodd Awdurdod Tân ac Achub Gogledd Cymru  i amlinellu eu cyfraniad i’r BGC a’r manteision iddynt o fod yn rhan o’r BGC ac roedd eu cyfraniad yn llawn gwybodaeth. Ar ôl ystyried aelodaeth statudol y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus, fe wnaethant gytuno i wahodd cynrychiolwyr o Fwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr i fynychu’r cyfarfod nesaf i roi cyflwyniad am yr ail achos busnes.

Felly:

Penderfynodd: y Cydbwyllgor Trosolwg a Chraffu, yn amodol ar y sylwadau uchod –

(i)   i gadarnhau ei raglen gwaith i’r dyfodol drafft ar gyfer y cyfarfod sydd wedi’i drefnu ar gyfer 10 Mawrth 2023 fel yr amlinellir yn yr adroddiad; a

(ii)  bod cynrychiolwyr o Fwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr yn cael eu gwahodd i fynychu’r cyfarfod uchod i drafod cyfraniad y Bwrdd i waith y BGC gydag aelodau’r Bwrdd, ynghyd â manteision y Bwrdd Iechyd o fod yn aelod o’r Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus. 

Atgoffodd y Cydlynydd Craffu (CSDd) y Pwyllgor y bydd Cadeirydd y Cydbwyllgor Trosolwg a Chraffu yn cyflwyno cofnodion cyfarfod y Cydbwyllgor Trosolwg a Chraffu  i gyfarfod BGC nesaf yn rhan o’r broses gyfathrebu ddwy ffordd rhwng y ddau endid.

Cafodd y ddogfen ei nodi.

Cafodd y fframwaith ei nodi.

Cafodd yr adroddiad gwybodaeth ei nodi.

Cafodd yr adroddiad gwybodaeth ei nodi.

Daeth y cyfarfod i ben am 11.05am.